H Τουρκία συγκροτεί ιδιωτικό στρατό στα βήματα της Ρωσίας

Η Τουρκία έχει δανειστεί από το εγχειρίδιο του Κρεμλίνου και χρησιμοποιεί ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία (PMC) για να αναβιώσει τα ισλαμιστικά της διαπιστευτήρια από τη Λιβύη μέχρι το Κατάρ και τη Μαλαισία, γράφει ο ερευνητής Αλεσάντρο Αρντουίνο, σε ανάλυσή του στο «The National Interest» (απ’ όπου η φωτογραφία, επάνω).

Οργανα εξωτερικής πολιτικής

Οι μισθοφόροι υπάρχουν εδώ και αρκετό καιρό, αλλά ενώ ο σκοπός τους – ως ενοικιαζόμενα όπλα- παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό στάσιμος για δεκαετίες, χρησιμοποιούνται τώρα ως όργανα εξωτερικής πολιτικής από πολλές χώρες.

Η ρωσική Wagner Group, μια σχεδόν ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία (PMC), έχει ξαναγράψει τους κανόνες του παιχνιδιού και επεκτείνει το αποτύπωμα της Μόσχας στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία, τη Νότια Αμερική και, πιο πρόσφατα, την Ουκρανία.

Πιο κοντά στη Ρωσία, η Τουρκία έχει δανειστεί από το εγχειρίδιο του Κρεμλίνου και χρησιμοποιεί PMC για να αναβιώσει τα ισλαμιστικά της διαπιστευτήρια από τη Λιβύη μέχρι το Κατάρ και τη Μαλαισία.

Αυτή είναι μια σημαντική προσαρμογή του παιχνιδιού της Ρωσίας, με επιπτώσεις στις περιοχές της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής (MENA) και της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Ενώ τα ρωσικά PMC παρακινούνται από χρήματα για την υλοποίηση των στόχων του Κρεμλίνου, τα τουρκικά οδηγούνται από την πεποίθηση ότι είναι καθήκον τους να διαδίδουν ισλαμιστικούς στόχους – ή, τουλάχιστον, ισλαμιστικούς στόχους όπως ορίζονται από την Αγκυρα: δυναμική εμπλοκή, συχνά σε περιοχές της πρώην οθωμανικής επιρροής.

Ισλαμιστικό ισοδύναμο;

Ακριβώς όπως το μέλλον του ομίλου Wagner συνδέεται στενά με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο τουρκικός ιδιωτικός στρατιωτικός τομέας και ο τομέας ασφαλείας είναι στενά συνδεδεμένοι με τον ισχυρό άνδρα της χώρας, τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ενώ ο Πούτιν οραματίζεται μια νέα Ρωσία με τις ρίζες του στον Ευρασιανισμό, ο Ερντογάν έχει το βλέμμα του στην παγκόσμια ισλαμική ηγεσία.

Ο Ömer Taspinar, ειδικός σε θέματα ασφαλείας στην Τουρκία, το εξηγεί ως εξής:

«Σε αρμονία με τη μουσουλμανική κληρονομιά και τις πολλαπλές ταυτότητες της Τουρκίας, ο νεοοθωμανισμός είναι επίσης πολύ πιο φιλόδοξος ιδεολογικά από τον κεμαλισμό στην προβολή της Τουρκίας ως περιφερειακής υπερδύναμης».

Μετά την Αραβική Ανοιξη του 2011, η Τουρκία άδραξε την ευκαιρία για να επεκτείνει την επιρροή της στην ευρύτερη περιοχή.

Το όραμα του Ερντογάν

Σήμερα, οι PMC της Τουρκίας είναι ένα άλλο εργαλείο στο διευρυνόμενο οπλοστάσιο του διεκδικητικού νεο-οθωμανικού οράματος του προέδρου Ερντογάν για τον κόσμο.

Το μοναδικό χαρακτηριστικό της κορυφαίας PMC της Τουρκίας, της «Sadat International Defense Consultancy», είναι ότι θα μπορούσε να συνδυάσει έναν «στρατό για ενοικίαση» με μια «έτοιμη αεροπορία» οπλισμένη με τα ήδη διάσημα drones Bayraktar.

Τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τη Μέση Ανατολή έως την Ουκρανία έδειξαν πώς οικονομικά μαχητικά drones (UCAV) μπορούν να προσφέρουν αποτελέσματα πέρα από τη συμβατική αεροπορία.

Ο συνδυασμός και των δύο επιλογών καθιστά την Τουρκία ελκυστική για τις ισλαμικές χώρες που έχουν ανάγκη να ενισχύσουν την ασφάλειά τους.

Ευθυγραμμισμένη με την κυβέρνηση

Οπως και με την ομάδα Wagner, η ετικέτα PMC είναι επίσης ένας βολικός και αποτελεσματικός τρόπος για την Τουρκία να αναπτύξει μια παραστρατιωτική δομή ευθυγραμμισμένη με την κυβέρνηση.

Η Sadat, που ιδρύθηκε από τον απόστρατο ταξίαρχο Αντνάν Τανριβέρντι, ακολουθεί στενά την ιδεολογική πορεία που χάραξε η ισλαμική κυβέρνηση του Ερντογάν και βρίσκεται στο επίκεντρο μιας συνεχιζόμενης συζήτησης στη Δύση σχετικά με τον ρόλο της ως σκιώδους μηχανισμού για την εξυπηρέτηση των ανεπίσημων ελιγμών της Τουρκίας.

Το αποτυχημένο τουρκικό πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 είχε μια αξιοσημείωτη παρενέργεια: δημιούργησε τουρκικά PMC και άνοιξε τον δρόμο για να παίξουν πιο σημαντικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της Αγκυρας.

Η ιδέα της Sadat ήρθε στον Τανριβέρντι, κατά τη διάρκεια των πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Εκείνη την εποχή, ήταν μέλος μιας αντιπροσωπείας που επισκεπτόταν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και ήταν αντίθετος με την ιδέα να ελέγχει η Δύση τον Βοσνιακό Στρατό, τον οποίο θεώρησε ως ένα βήμα για να καταφέρουν οι δυτικές ιδιωτικές αμυντικές εταιρείες να μετατρέψουν τα γειτονικά μουσουλμανικά κράτη σε εχθρούς. Ο Τανριβέρντι, αναφέρει στον ιστότοπο της Sadat:

Αν και η γεωγραφία της καλύπτεται από δάση και έχει ορεινό έδαφος, μάθαμε ότι ο Βοσνιακός Στρατός μετατράπηκε σε μια δομή στην οποία κυριαρχούσαν τεθωρακισμένες μονάδες και τανκς από την εν λόγω εταιρεία.

»Ωστόσο, οι Ενοπλες Δυνάμεις της Βοσνίας θα έπρεπε να αποτελούνται από μονάδες ικανές να εκτελούν επιχειρήσεις καταδρομέων και από αέρος, σύμφωνα με τα εδάφη της χώρας. Επειδή όμως το κόστος δημιουργίας αυτών των μονάδων θα ήταν μικρότερο, δεν θα ήταν σύμφωνο με τα συμφέροντα της ιδιωτικής εταιρείας και της χώρας που βρίσκεται πίσω από αυτήν.

Συνυφασμένη με την άνοδο του Ερντογάν

Η πορεία από την ιδέα του Τανριβέρντι για ένα ισλαμιστικό PMC στη Βοσνία μέχρι τη δημιουργία της Sadat και το διευρυνόμενο αποτύπωμά του στη Μέση Ανατολή είναι συνυφασμένη με την άνοδο του Ερντογάν και την παρουσία του απόστρατου στρατηγού στον στενό του κύκλο.

Από το πραξικόπημα του 2016, η Sadat βρίσκεται στην πρώτη γραμμή πολλών από τις πρωτοβουλίες του Ερντογάν.

Το 2019, τουρκικό κόμμα της αντιπολίτευσης ζήτησε τη διερεύνηση των δραστηριοτήτων της Σαντάτ σε διάφορα μέτωπα, από υποτιθέμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του YPG στη Συρία έως φημολογούμενα παραστρατιωτικά στρατόπεδα εκπαίδευσης στην Τουρκία για μαχητές του κυβερνητικού κόμματος AKP, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την επιβολή των πολιτικών του Ερντογάν και την καταστολή τυχόν ενδείξεων αναταραχής.

Η Sadat αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη και η Αγκυρα αρνήθηκε να σχολιάσει παρά τις πολλαπλές έρευνες και αναφορές στον Τύπο.

Οι στόχοι

Η ιστοσελίδα της εταιρείας, ωστόσο, διαλύει κάθε αμφιβολία σχετικά με τους στόχους της.

Λέει: «Η Sadat Inc. στοχεύει στην εγκαθίδρυση της συνεργασίας μεταξύ των ισλαμικών χωρών με την έννοια της στρατιωτικής και αμυντικής βιομηχανίας, προκειμένου να βοηθήσει τον ισλαμικό κόσμο να καταλάβει τη θέση που του αξίζει μεταξύ των υπερ-παγκόσμιων δυνάμεων ως αυτάρκης στρατιωτική δύναμη»

Σε μια δήλωση που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2022, ο Ali Coşar, απόστρατος συνταγματάρχης και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Sadat, συνόψισε το πεδίο εφαρμογής της κοινής αμυντικής βιομηχανικής συνεργασίας των ισλαμικών χωρών από το Κατάρ μέχρι τη Μαλαισία: «…να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη των ισλαμικών χωρών και του περιβάλλοντας συνεργασίας για την αμυντική βιομηχανία».

Πρώτα από τις θρησκευτικές αξίες

Γράφοντας για τη Sadat, ο ταγματάρχης Ματ Πάουερς, εν ενεργεία αξιωματικός υπηρεσίας στο Μικτό Επιτελείο του Στρατού των ΗΠΑ, παρατήρησε ότι «παρά το διφορούμενο και συχνά προκλητικό ρεπορτάζ, η Sadat γίνεται καλύτερα κατανοητή ως σύγχρονο παράδειγμα στην εξέλιξη της ιδιωτικοποιημένης στρατιωτικής βιομηχανίας και χρησιμεύει ως μια γηγενής τουρκική εναλλακτική λύση τόσο στις δυτικές όσο και στις ρωσικές εταιρείες».

Ετσι, ενώ η Wagner και παρόμοιες ρωσικές PMC συγκροτούνται από εργολάβους που μοιράζονται το ευρασιατικό όραμα του Πούτιν, το νομισματικό κέρδος είναι το κύριο κίνητρό τους. Η Sadat, από την άλλη πλευρά, είναι η εκδήλωση του οράματος του Τανριβέρντι για έναν ισλαμικό στρατό που υποκινείται πρώτα από τις θρησκευτικές αξίες.

Ωστόσο, το εγχερίδιο της Wagner από τη Μέση Ανατολή έως την Αφρική έχει διδάξει αρκετά πολύτιμα μαθήματα στην Αγκυρα.

Την τελευταία δεκαετία, οι ρώσοι μισθοφόροι παρείχαν μια οικονομικά αποδοτική και ευέλικτη δύναμη για την επίτευξη των γεωπολιτικών στόχων της Μόσχας όταν απαιτούνταν το προκάλυμμα της εύλογης άρνησης.

Επίσης, το μοντέλο Wagner είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αποφευχθούν οι κυρώσεις ενώ διασφαλίζονται οι τσέπες της ρωσικής ελίτ.

Καθώς ο ρωσικός στρατός έχει βαλτώσει σε έναν μακρύ πόλεμο φθοράς στην ανατολική Ουκρανία, τα οιονεί PMC της Ρωσίας ενεργούν ως τοποτηρητής του Κρεμλίνου σε αφρικανικές χώρες πλούσιες σε φυσικούς πόρους, και πληρώνονται σε μετρητά ή σε πολύτιμα μέταλλα.

Ισλαμιστική επέκταση κάτω από τη νεο-οθωμανική σημαία

Τώρα, το αποτύπωμα της Sadat αυξάνεται στη Συρία, τη Λιβύη, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Κατάρ, αλλά η Αγκυρα αρνήθηκε να παραδεχτεί οποιαδήποτε επίσημη ανάμειξη – μια απάντηση παρόμοια με τη δήλωση του ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ότι η επιλογή του Ομίλου Wagner από το Μάλι αποτελεί ιδιωτική επιχειρηματική συναλλαγή.

Το Ινστιτούτο Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ και ο οργανισμός Ερευνας και Συμβουλευτικής Τάσεων του Αμπου Ντάμπι ισχυρίζονται ότι την τελευταία δεκαετία η Τουρκία είχε μια μεγάλη δεξαμενή καλά εκπαιδευμένων, εύκολα αναπτυσσόμενων και εύκολα διαθέσιμων αντιπροσωπευτικών μονάδων ως εργαλείο προβολής ισχύος, με έναν βολικό βαθμό εύλογης άρνησης (για όποια ανάμειξή της).

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όταν συνδυάζονται με τουρκικές ανεπίσημες αλλά κατευθυνόμενες από την κυβέρνηση και καλά εδραιωμένες ομάδες όπως οι Γκρίζοι Λύκοι – μια υπερεθνικιστική παραστρατιωτική ομάδα – τότε μετατρέπονται σ’ ένα ιδιωτικό στρατιωτικό και παραστρατιωτικό σύστημα στη διάθεση του Ερντογάν.

Με βάση τους δεδηλωμένους – και αδήλωτους – στόχους της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, μια ισλαμιστική επέκταση υπό τη νεο-οθωμανική σημαία στο Αφγανιστάν και τη Σομαλία είναι τα επόμενα λογικά βήματα.

Μόλις οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκατέλειψαν την Καμπούλ, η Αγκυρα εισχώρησε για να προτείνει τη χρησιμοποίηση τούρκων ιδιωτικών εργολάβων για την παροχή ασφάλειας. Ο ίδιος τρόπος λειτουργίας χρησιμοποιήθηκε στο Μογκαντίσου.

Και πρόεδρος του Assam

Σύμφωνα με τον Coşar, η Τουρκία θα χρειαστεί να υποστηρίξει την οικοδόμηση ενός νέου Αφγανιστάν που διευθύνουν οι Ταλιμπάν σε συνεργασία με το Πακιστάν, το Κατάρ και τη Μαλαισία.

Ο Coşar, που αναφέρεται στον ιστότοπο του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών της Ενωσης Υπερασπιστών της Δικαιοσύνης της Τουρκίας (Assam), σημειώνει τον ιστορικό παραλληλισμό μεταξύ των σύγχρονων θρησκευτικών πολεμιστών Ταλιμπάν και των σελτζούκων και οθωμανών Τούρκων στην τήρηση του νόμου της Σαρία κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής τους.

Θεωρεί τους Ταλιμπάν «τους θρησκευτικούς πολεμιστές του 21ου αιώνα που για άλλη μια φορά έδωσαν προτεραιότητα στον ασύμμετρο πόλεμο και αγκάλιασαν το μαρτύριο και έγιναν βετεράνοι για την πατρίδα τους και επικράτησαν των συμβατικών υπερδυνάμεων που υποστηρίζονταν από ειδικές δυνάμεις στο ορεινό έδαφος της Κεντρικής Ασίας».

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τανριβέρντι είναι ο πρόεδρος του Assam. Επίσης, η επιλογή των τριών χωρών που θα βοηθήσουν σε αυτή την προσπάθεια – Πακιστάν, Κατάρ και Μαλαισία – πάλι δεν είναι τυχαία.

Η σχέση του Πακιστάν με την Τουρκία βελτιώνεται από τότε που η Αγκυρα συμφώνησε να κατασκευάσει μια γραμμή βιομηχανικής παραγωγής για μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Ισλαμαμπάντ, αναμφισβήτητα με αντάλλαγμα ένα σημείο εισόδου στο Αφγανιστάν.

Το Κατάρ δεν είναι μόνο υποστηρικτής της επέκτασης της επιρροής της Τουρκίας στη Βόρεια Αφρική, αλλά και επί μακρόν αποδέκτης του στρατιωτικού εξοπλισμού, της υποστήριξης και της εκπαίδευσής της.

Η ασφάλεια για το επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου έχει ανατεθεί στην τουρκική αστυνομία και τις τουρκικές PMC, για παράδειγμα.

Επέκταση στη Μαλαισία

Η Μαλαισία είναι μια άλλη μουσουλμανική χώρα όπου η Τουρκία στοχεύει να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της.

Το 2019, κατά την επίσκεψη εκεί του Ερντογάν, οι αρχηγοί των δύο κρατών συμφώνησαν να καταπολεμήσουν την ισλαμοφοβία και να δημιουργήσουν ένα κοινό τηλεοπτικό δίκτυο ή κέντρο επικοινωνίας.

Ενα χρόνο αργότερα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε ότι ο τομέας της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας ενδιαφέρεται στενά να ανταγωνιστεί σε διαγωνισμούς άμυνας της Μαλαισίας

Σε σύγκριση με τις άλλες χώρες όπου η τουρκική δραστηριότητα PMC είναι εμφανής, η Μαλαισία μόλις και μετά βίας εγγράφεται, αν και έχουν υπάρξει αυξανόμενες αναφορές σε διάφορα ανακοινωθέντα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι συγκεκριμένες αποδείξεις για τις δραστηριότητες της ομάδας Sadat στη Μαλαισία παραμένουν ελάχιστες.

Ισλαμικό μπλοκ Τουρκίας, Κατάρ, Μαλαισίας
Ωστόσο, δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι η χώρα είναι η λογική πύλη προς τη Νοτιοανατολική Ασία για τις τουρκικές PMC που στοχεύουν στην παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης.

Οι δεσμοί της Μαλαισίας με την Τουρκία πάνε πολύ πίσω. Στην οθωμανική εποχή, ο σουλτάνος του Τζοχόρ Abdul Bakar είχε στενούς προσωπικούς δεσμούς με τον ηγεμόνα της αυτοκρατορίας, για παράδειγμα.

Η Σύνοδος Κορυφής το 2019 στην Κουάλα Λουμπούρ θεωρήθηκε επίσης από ορισμένους ως μια προσπάθεια της Τουρκίας, του Κατάρ και της Μαλαισίας να δημιουργήσουν ένα ισλαμικό μπλοκ για ν’ ανταγωνιστούν το έτερο υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, μια επιλογή που φαίνεται λιγότερο πιθανή όσο περνάει ο καιρός.

Ωστόσο, και οι δύο χώρες έχουν αυξήσει σημαντικά τη συνεργασία τους, ιδιαίτερα στον αμυντικό και οικονομικό τομέα.

Κοινή υποστήριξη στη Χαμάς

Επίσης, Τουρκία και Μαλαισία μοιράζονται παρόμοιες θέσεις για το Παλαιστινιακό και τη Χαμάς.

Ο Ερντογάν υποστηρίζει ανοιχτά τη Χαμάς, αν και η πρόσφατη απόψυξη στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ οδήγησε στην απέλαση αρκετών από τους ακτιβιστές της παλαιστινιακής ομάδας.

Οι ηγέτες της Μαλαισίας έχουν φιλοξενήσει επίσης ηγέτες της Χαμάς στην Πουτρατζάγια, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Νατζίμπ Ραζάκ έγινε ο πρώτος ηγέτης της χώρας που επισκέφθηκε τη Γάζα.

Πολλά έχουν επίσης γραφτεί για την εκπαίδευση των στελεχών της Χαμάς στη Μαλαισία, και εκτιμάται ότι η ομάδα εξετάζει τη χώρα ως πιθανή βάση επιχειρήσεων μετά την άσκηση πίεσης στην Τουρκία.

Ενώ η Αγκυρα, η Sadat και άλλες τουρκικές PMC αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξη στη στρατολόγηση και ανάπτυξη μισθοφόρων για να πολεμήσουν στο εξωτερικό, ειδικοί σε θέματα ασφάλειας και στρατιωτικών από τη Δύση διαφωνούν.

Η δυτική αφήγηση για τη Sadat εμφανίζει την εταιρεία ως αγωγό μεταξύ Αγκυρας και σύρων μαχητών, συνδέοντας τον τουρκικό στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας με ενέργειες μάχης που διαπράττουν σύροι μισθοφόροι από τη Λιβύη έως τον Καύκασο, ενώ παρέχει στην Αγκυρα το περιθώριο να αρνηθεί οποιαδήποτε επίσημη ανάμειξη σε αυτές.

Η Τουρκία κατάλαβε από νωρίς ότι η προσεκτική ανάπτυξη μισθοφόρων, από τυφεκιοφόρους έως μονάδες ειδικών επιχειρήσεων, σε σημαντικές γεωστρατηγικές περιοχές, της επέτρεψε να αποκτήσει προγεφυρώματα σε αυτές τις χώρες και να στείλει ένα μήνυμα στις ανταγωνιστικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα, η χρήση τέτοιων δυνάμεων περιόρισε την εσωτερική αντιπολίτευση για λόγους έκθεσης σε κίνδυνο του τουρκικού στρατού.

Η δράση των PMC μένει ατιμώρητη

Μια άλλη μεταβλητή που είναι χρήσιμη για την πρόβλεψη αυξημένης χρήσης μισθοφόρων από την Τουρκία είναι η περιορισμένη επίδραση των κυρώσεων.

Η διεθνής κοινότητα θεώρησε τις οικονομικές κυρώσεις ένα βιώσιμο εργαλείο για τον περιορισμό της επέκτασης της Βάγκνερ στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (MENΑ).

Το αυξανόμενο αποτύπωμα της ομάδας στην Αφρική έχει οδηγήσει σε αυστηρότερες κυρώσεις από τα Ηνωμένα εθνη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Δεκαέξι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας και της Γερμανίας, ανέφεραν τη συμμετοχή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην παροχή υλικού για την υποστήριξη της ανάπτυξης του Ομίλου Wagner στο Μάλι και κάλεσαν τη Μόσχα να επιστρέψει σε υπεύθυνη και εποικοδομητική συμπεριφορά στην περιοχή.

Δυστυχώς, η επιβολή κυρώσεων σε μια ομάδα που ορίζεται ως ιδιωτική εταιρεία σε μια μη φιλελεύθερη οικονομία της αγοράς είναι ένα δύσκολο έργο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι, ακόμη και στη Ρωσία, οι ιδιωτικές στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι φαινομενικά παράνομες.

Οι αναποτελεσματικές προσπάθειες της Δύσης να καταπνίξουν τον όμιλο Wagner χρησιμοποιώντας οικονομικές κυρώσεις παρείχαν στην Αγκυρα μια απλή ανάλυση κόστους-οφέλους: Η ανάπτυξη μισθοφόρων και PMC δεν πρόκειται να προκαλέσει σημαντική αντίδραση.

Οι PMC όπως οι Γενίτσαροι

Από τη Μέση Ανατολή έως την αφρικανική ήπειρο, τα περιορισμένα αλλά αρκετά αποτελεσματικά PMC της Ρωσίας επιτρέπουν στη Μόσχα να επιτύχει μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους, από την επέκταση της γεωπολιτικής σφαίρας επιρροής της έως την απόκτηση φυσικών πόρων και τη διεύρυνση της αγοράς για τα όπλα της. Και η Αγκυρα κρατά σημειώσεις.

Οι μισθοφόροι και οι μισθωτοί στρατιώτες δεν είναι είδηση στην Τουρκία. Κοιτάζοντας την οθωμανική ιστορία, η εικόνα των γενιτσάρων είναι η πρώτη που έρχεται στο μυαλό όταν εξετάζουμε ξένους επαγγελματίες που ειδικεύονται στη διεξαγωγή πολέμου. Ωστόσο, η σύγκριση των σύγχρονων τουρκικών PMC με τους γενίτσαρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι παραπλανητική.

Από τον δέκατο πέμπτο έως τον δέκατο ένατο αιώνα, ο οθωμανικός στρατός χρησιμοποίησε διαφορετικούς τύπους μισθοφόρων που προσδιορίζονταν από τη γεωγραφική τους καταγωγή ή το έργο που πληρώνονταν για να φέρουν εις πέρας.

Ενα παράδειγμα σχετίζεται με το Okaban, ένα είδος σώματος μηχανικών πολέμου που είχε ως αποστολή να κατασκευάσει δρόμους και γέφυρες και την υλικοτεχνική υποστήριξη όταν ο οθωμανικός στρατός ήταν σε κίνηση.

Ομοίως, το φημισμένο οθωμανικό πυροβολικό βασιζόταν στην τεχνογνωσία των ούγγρων και άλλων ευρωπαίων ειδικών στην πολιορκία, ενώ οι γενίτσαροι ήταν μέρος του μόνιμου στρατού.

Οπως συνέβη στο παρελθόν, είναι επίσης σημαντικό να μην υπερεκτιμούμε τις δυνατότητες κάθε μισθοφορικής μονάδας.

Χρήση του «διαχειρίσιμου χάους»

Μια αλήθεια από την ιστορία θα εξακολουθεί να ισχύει: Η νίκη ή η ήττα είναι και τα δύο άσχημα αποτελέσματα γι’ αυτούς. Στον Πρίγκιπα, ο Νικολό Μακιαβέλι παρατηρεί ότι η ήττα είναι κακή επειδή καταλήγουν νεκροί, αλλά και η νίκη αποτελεί επίσης αρνητική έκβαση επειδή θα τερματίσει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.

Στην ίδια γραμμή, τα οθωμανικά χρονικά του δέκατου έβδομου αιώνα αναφέρουν ότι οι μισθοφόροι αποτελούν οικονομική απειλή για τη σταθερότητα της αυτοκρατορίας.

Ως εκ τούτου, οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες αναπτύσσονται κυρίως για τη διατήρηση της ανασφάλειας. Η Ρωσία πρωτοστάτησε στη χρήση μισθοφόρων ως πολύτιμο εργαλείο για την επιδίωξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής της. Η Τουρκία ακολουθεί πιστά το ρωσικό εγχειρίδιο, προσαρμόζοντας αυτές τις τακτικές για να ταιριάζουν με τους δικούς της σκοπούς.

Η τουρκική και η ρωσική χρήση του «διαχειρίσιμου χάους» στις γειτονικές χώρες προς όφελός τους πιθανότατα θα πρέπει να ληφθεί υπόψη με μεγαλύτερη επείγουσα σημασία στις αξιολογήσεις του φάσματος απειλών.