Συμφωνία της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση: Τι αλλάζει με τον νέο κανονισμό

Σε συμφωνία για αναθεώρηση της μέχρι τώρα ισχύουσας νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μεταναστευτικό και άσυλο, κατέληξαν σήμερα τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι διαπραγματευτές κατέληξαν σε συμφωνία για πέντε νέους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι καθορίζουν τον τρόπο κοινής διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης μεταξύ των κρατών μελών και αντιμετώπισης μεταναστευτικών κρίσεων. Παράλληλα ρυθμίζουν τον τρόπο που θα αντιμετωπίζονται όσοι φτάνουν στα εξωτερικά σύνορα της της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τέλος ρυθμίζεται και ο τρόπος διεκπεραίωσης των αιτημάτων ασύλου και της ταυτοποίησης αυτών που φτάνουν.

Οι αλλαγές για το μεταναστευτικό και το άσυλο

Αρχικά, ο νέος κανονισμός προβλέπει υποχρεωτική αλληλεγγύη στις χώρες της Ένωσης που βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση. Σε τέτοια περίπτωση, θα επιτρέπεται σε άλλα κράτη μέλη να επιλέξουν μεταξύ της μετεγκατάστασης αιτούντων άσυλο στην επικράτειά τους και της οικονομικής συνεισφοράς. Το κείμενο καθορίζει επίσης νέα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί τυχόν ξαφνική αύξηση των αφίξεων, ο νέος κανονισμός θεσπίζει μηχανισμό για τη διασφάλιση της αλληλεγγύης και τα μέτρα για την υποστήριξη των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν μια εξαιρετική εισροή υπηκόων τρίτων χωρών που οδηγεί στην κατάρρευση του εθνικού συστήματος ασύλου. Οι κανόνες καλύπτουν επίσης την εργαλειοποίηση των μεταναστών, δηλαδή όταν οι μετανάστες χρησιμοποιούνται από τρίτες χώρες ή εχθρικούς μη κρατικούς φορείς για να αποσταθεροποιήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παράλληλα, σχετικά με τα άτομα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να εισέλθουν, θα υπόκεινται σε διαδικασία προκαταρκτικού ελέγχου. Αυτός περιλαμβάνει ταυτοποίηση, συλλογή βιομετρικών δεδομένων, ελέγχων υγείας και ασφάλειας, για έως και επτά ημέρες. Οι ειδικές ανάγκες των παιδιών θα λαμβάνονται υπόψη και κάθε κράτος μέλος, όπου προβλέπεται να έχει έναν ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης για να διασφαλίζει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Ο κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου θεσπίζει μια κοινή διαδικασία για όλα τα κράτη – μέλη, σχετικά με τη χορήγηση και την απόσυρση διεθνούς προστασίας, αντικαθιστώντας αρκετές εθνικές διαδικασίες. Η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου επίσης  θα πρέπει να είναι ταχύτερη, έως έξι μήνες για μια πρώτη απόφαση.

Τέλος, η μεταρρύθμιση στοχεύει στον πιο αποτελεσματικό εντοπισμό όσων φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προσθέτοντας εικόνες προσώπου στα δακτυλικά αποτυπώματα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών από έξι ετών. Οι αρχές θα μπορούν να καταγράφουν εάν κάποιος μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια, εάν το άτομο είναι βίαιο ή παράνομα οπλισμένο.

Η προσωρινή συμφωνία αναμένεται να εγκριθεί επίσημα από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προτού καταστεί νόμος, πριν από τις ευρωκελογές του 2024.

Ρομπέρτα Μέτσολα: «Είναι μια ιστορική μέρα»

«Ιστορική» χαρακτήρισε η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα τη σημερινή ημέρα, λόγω της συμφωνίας που επετεύχθη. Χαρακτηριστικά, ανέφερε πως αυτή περιλαμβάνει ένα ισχυρό νομοθετικό πακέτο, που θα διέπει όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα είναι λειτουργικό και θα προστατεύει την ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης.

«Δεν ήταν εύκολο, δεν υπάρχει η τέλεια λύση, αλλά αυτό που έχουμε τώρα στο τραπέζι είναι πολύ καλύτερο για όλους μας. Το μεταναστευτικό ήταν η πρώτη ανησυχία των ευρωπαίων πολιτών το 2019 και παραμένει και σήμερα πρώτο μέλημά τους», κατέληξε.