Πρόταση για πανευρωπαϊκό φάκελο ασθενούς

Η Ευρώπη θέλει τα ιατρικά αρχεία των ασθενών στις χώρες της να μοιράζονται σε όλη την επικράτεια της. Δηλαδή, εάν ένας Ισπανός ή ένας Ελληνας σε διακοπές στη Γαλλία αρχίσει να αισθάνεται αδιαθεσία και πάει στον γιατρό, ο επαγγελματίας αυτός θα μπορεί να έχει πρόσβαση στα δεδομένα του για να τον θεραπεύσει, κάτι που είναι γνωστό ως κύρια χρήση δεδομένων.

Στοχεύει επίσης ότι οι πληροφορίες σχετικά με αυτόν τον ασθενή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη νέων θεραπειών ή για το άνοιγμα νέων γραμμών έρευνας για ασθένειες (δευτερεύουσα χρήση).

Ωστόσο, αν και αναμένεται ότι το τελικό κείμενο μπορεί να είναι έτοιμο σύντομα, πολλές πτυχές  του εγείρουν αμφιβολίες τόσο για το εάν θα φτάσει στην ώρα του όσο και για το εάν η εφαρμογή του σε διάφορες χώρες είναι βιώσιμη.

Στα κεντρικά γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη Μαδρίτη, παρουσιάστηκε η έκθεση «Εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων Υγείας για την καινοτομία: είναι πραγματικά εφικτό;», που εκπονήθηκε από το think tank EIT Health Spain με τη συνεργασία ειδικών σε θέματα δεδομένων, συστημάτων υγείας, καινοτομίας υγείας και οργανώσεων ασθενών, μεταξύ άλλων.

Σύμφωνα με την ανταπόκριση της ABC, tο βασικό συμπέρασμα είναι ότι η Ισπανία ξεκινά από πλεονεκτική θέση για να θέσει σε εφαρμογή αυτό το σχέδιο, αφού συγκαταλέγεται στις 5 κορυφαίες χώρες όσον αφορά την ψηφιοποίηση των ιατρικών δεδομένων.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα για το πότε και πώς το σχέδιο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. «Υπάρχουν αυτόνομες κοινότητες στις οποίες τα κλινικά αρχεία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας και Νοσοκομείων δεν είναι διαλειτουργικά», υπενθύμισε ο Joaquín Cayón, αντιπρόεδρος του European Health Law Association, ως παράδειγμα της πολυπλοκότητας της εφαρμογής ενός συστήματος αυτού του τύπου.

Ωστόσο, υποστήριξε ότι, αν και πρέπει να «βελτιωθεί η διαλειτουργικότητα του κλινικού αρχείου», η πρωτοβουλία είναι «μια ευκαιρία, ένα τρένο που δεν μπορούμε να χάσουμε».

Ο κανόνας προβλέπει την κοινή χρήση συγκεντρωτικών δεδομένων για παθογόνα, γενετικά δεδομένα και πληροφορίες από το μητρώο δημόσιας υγείας, για λόγους δημοσίου συμφέροντος

Οι οικογενειακοί γιατροί πιστεύουν επίσης ότι το σύστημα χρειάζεται ακόμα βελτίωση. «Δυστυχώς, σε εθνικό επίπεδο εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές προκλήσεις για την εφαρμογή ενός πλήρως διαλειτουργικού συστήματος που επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων υγείας μεταξύ όλων των αυτόνομων κοινοτήτων.

Αυτό οφείλεται, εκτός από τα συστήματα που χρησιμοποιούνται, στην οργάνωση και στους διαφορετικούς κανονισμούς μεταξύ των κοινοτήτων που δυσκολεύουν αυτή την ένταξη.

Ο ευρωπαϊκός στόχος, είναι «φιλόδοξος αλλά εφικτός», αν και θα απαιτήσει στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και κοινή δέσμευση για την υπέρβαση των τεχνικών, νομικών και διοικητικών προκλήσεων που μπορεί να προκύψουν.

Υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή που ανησυχεί τους επαγγελματίες του χώρου. Στον προτεινόμενο κανονισμό που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο υπέβαλαν ορισμένες τροπολογίες που ενδέχεται να είναι προβληματικές όσον αφορά την επίτευξη του κύριου σκοπού του έργου, που δεν είναι άλλος από την ελεύθερη κυκλοφορία δεδομένων.

Αυτές η τροπολογία – που προς το παρόν αποτελούν μόνο πρόταση – απαιτει τη ρητή συγκατάθεση του ασθενούς να μπορεί να χρησιμοποιήσει ορισμένα δεδομένα, κάτι που σημαίνει ότι το άτομο μπορεί να αρνηθεί να το κάνει.

Αυτό, κατά τους ιατρούς, εκτός από το ότι συνεπάγεται περισσότερη γραφειοκρατία, αποτελεί τροχοπέδη στην πρόοδο έρευνα και στη γνώση από την οποία θα ωφεληθούν οι μελλοντικοί ασθενείς. Μερικά από τα γενετικά δεδομένα όμως θα απαιτούσαν ρητή εξουσιοδότηση από τον ασθενή.

Η Επιτροπή θέλει το σύστημα να είναι έτοιμο το συντομότερο δυνατό, στις αρχές Ιουνίου υπάρχουν εκλογές, οπότε αν δεν κλείσει και εγκριθεί πριν από τον Μάιο, το σχέδιο θα απορριφθεί.

Η Φινλανδία έχει σχεδόν ολοκληρώσει τον κανονισμό της ως προς αυτό. Στην Ισπανία, σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Υγείας, γίνονται βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, εκτός από το διαλειτουργικό κλινικό αρχείο, με άλλα έργα που σχετίζονται με τη δευτερογενή χρήση δεδομένων, όπως η έναρξη του Health Data Space του Εθνικό σύστημα υγείας.