Salto mortale: Ο Πούτιν απειλεί τον πλανήτη με πυρηνικά

«Βαριά λαβωμένος, αλλά ακόμη ζωντανός». Κάπως έτσι περιγράφουν δυτικοί ηγέτες, δεξαμενές σκέψεις και πολιτικοί αναλυτές το Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος τείνει από επίδοξος αναθεωρητής της διεθνούς τάξης να καταστεί υπονομευτής του καθεστώτος του, μετά από 23 χρόνια στην κορυφή της Ρωσίας.

Θρυαλλίδα αποτέλεσε η ουκρανική αντεπίθεση που θόλωσε για τα καλά τη λαμπερή βιτρίνα της «νέο-αυτοκρατορικής» Ρωσίας, την οποία ο Βλαντιμίρ Πούτιν συντηρεί όλα αυτά τα χρόνια με αυταρχικές λογικές, βλέποντας τώρα το ιδεολογικό οικοδόμημά του να κοντεύει να τον καταπλακώσει.

Φοβισμένος, με λίγα όπλα στη φαρέτρα του και απομονωμένος πολιτικά, ο Ρώσος πρόεδρος κήρυξε μερική επιστράτευση και επανέφερε με ένταση την πυρηνική απειλή, σε μια προσπάθεια να φανεί ότι ηγείται των εξελίξεων, ακόμη και αν παραμένει ουραγός για τους αυλικούς του. Είτε αντέξει, τελικά, στο ουκρανικό μέτωπο, είτε οδηγήσει τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η αρχή του τέλους για τον πρώην πράκτορα της KGB μετρά ήδη αντίστροφα, καθώς οι άσπονδοι φίλοι του τον περιμένουν στη γωνία, μαζί με τη ρωσική κοινωνία που σηκώθηκε υποχρεωτικά από τον καναπέ, για να καταταγεί στο Ντονμπάς

Μέσα σε επτά λεπτά, όσα διήρκεσε το διάγγελμά του, η «ειδική ρωσική επιχείρηση» στην Ουκρανία άλλαξε αίφνης επίπεδο, καθώς ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν κάλεσε σε μερική επιστράτευση 300.000 Ρώσους πολίτες, προειδοποιώντας παράλληλα τη Δύση ότι θα χρησιμοποιήσει «όλα τα μέσα» (και τα πυρηνικά), για να πετύχει τον πολιτικό σκοπό του, ήτοι την οριστική ενσωμάτωση ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία. Παρότι για μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας πρόκειται «για μια κλιμάκωση που γεννήθηκε από την απόγνωση», όπως επισήμανε πρώτος ο Πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα, εξηγώντας πως η κίνηση Πούτιν «δείχνει ότι η Ουκρανία δυναμώνει και πλησιάζει στη νίκη», εντούτοις η αγωνία παραμένει διάχυτη και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού ως προς το βάσιμο της απειλής του Ρώσου Προέδρου, που ζυγίζει τώρα τις αντιδράσεις της ρωσικής κοινής γνώμης, η φωνή της οποίας ακούγεται πιο συντονισμένα από ποτέ, αντιδρώντας στους δρόμους και τις πλατείες 38 ρωσικών πόλεων, στο άκουσμα της μερικής επιστράτευσης.

Με ορόσημο την επιστράτευση, η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί τρομοκρατημένη αν ο Ρώσος Πρόεδρος θα τραβήξει τελικά την πυρηνική «περόνη», με την «αποκωδικοποίηση» του τελευταίου διαγγέλματός του να αναδεικνύεται σε ερώτημα του ενός εκατομμυρίου. Τον παγκόσμιο συναγερμό, άλλωστε, μπροστά στην επανάληψη του ολέθρου του Αυγούστου του 1945 στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, επέτεινε η δήλωση του «αναμεταδότη» του Βλαντιμίρ Πούτιν και πρώην Πρωθυπουργού, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος προειδοποίησε ότι τα πυρηνικά όπλα «μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία του Ντονμπάς και άλλων εδαφών μετά τα δημοψηφίσματα για την ένταξή τους στη Ρωσία», για να προσθέσει πως «το δυτικό κατεστημένο, γενικά όλοι οι πολίτες των χωρών του ΝΑΤΟ, πρέπει να καταλάβουν ότι η Ρωσία έχει επιλέξει το δικό της δρόμο. Δεν υπάρχει επιστροφή».

Η Ουάσινγκτον προειδοποιεί τον Πούτιν για «καταστροφικές» συνέπειες εάν χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία

Από την πλεύρα τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες, δηλώνουν ότι θα απαντήσουν αποφασιστικά σε οποιαδήποτε ρωσική χρήση πυρηνικών όπλων κατά της Ουκρανίας και έχουν ξεκαθαρίσει στη Μόσχα τις «καταστροφικές συνέπειες» που θα αντιμετωπίσει.

«Εάν η Ρωσία περάσει αυτή τη γραμμή, θα υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για τη Ρωσία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα απαντήσουν αποφασιστικά», δήλωσε χθες ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν, στην τηλεοπτική εκπομπή “Meet the Press” του NBC.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος δεν περιέγραψε τη φύση της σχεδιαζόμενης απάντησης των ΗΠΑ στις δηλώσεις του, αλλά ανέφερε ότι η Ουάσινγκτον έχει σε ιδιωτικές συνομιλίες με τη Μόσχα «διευκρινίσει με περισσότερες λεπτομέρειες τι ακριβώς θα σήμαινε αυτό». Ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας τόνισε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε συχνή, άμεση επαφή με τη Ρωσία, μεταξύ άλλων τις τελευταίες ημέρες για να συζητήσουν την κατάσταση στην Ουκρανία και τις ενέργειες και τις απειλές του Πούτιν.

Στο μεταξύ, ο «ρωσικός δρόμος» μονής κατεύθυνσης, τον οποίο υπέδειξε ο κ. Μεντβέντεφ, δεν συνεπάγεται μια ασφαλή διαδρομή για τον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου, καθώς «ο Πούτιν αποδέχεται σημαντικό πολιτικό ρίσκο με την ελπίδα να δημιουργήσει την τόσο αναγκαία μαχητική δύναμη» για εκείνον, σχολίασε το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, με φόντο τη ρωσική επιστράτευση, η οποία αποτυπώνει κατά τους επιτελείς του το γεγονός ότι η Ρωσία «έχει εξαντλήσει την προσφορά πρόθυμων εθελοντών να πολεμήσουν στην Ουκρανία».

Βάσιμη απειλή

Αναλαμβάνοντας το ρίσκο, ο Ρώσος Πρόεδρος εμφανίζεται για πρώτη φορά τόσο ευάλωτος, ενώ κινητοποιεί ακόμη περισσότερο το δυτικό μέτωπο εναντίον του, παρότι «αν αντιμετωπίσει την πραγματική, επικείμενη προοπτική να χάσει τον πόλεμο, είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα πρώτος, πριν ηττηθεί» υποστηρίζει ο Μάθιου Κρένιγκ, καθώς πρόκειται για «τα μόνα εργαλεία που του έχουν απομείνει», όπως τονίζει. Την ίδια άποψη συμμερίζεται και η εφημερίδα Guardian, σχολιάζοντας πως ο Πούτιν «φλερτάρει ξανά με τη ζοφερή προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου. Αυτή τη φορά μπορεί να το εννοεί», κινούμενος με όχημα την απόγνωση και κυρίως την απειλή της πτώσης του.

Σε περίπτωση, μάλιστα, που ο Ρώσος Πρόεδρος επικρατήσει στο ουκρανικό μέτωπο ή προσαρτήσει τις τέσσερις περιοχές (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια) μετά τα τοπικά τους δημοψηφίσματα, τότε πιθανότατα θα «επέκτεινε τη ρωσική πυρηνική ομπρέλα» πάνω από αυτές τις περιοχές, εξέλιξη που η Ουκρανία «δεν θα αποδεχτεί ποτέ», υποστηρίζει η Μελίντα Χάρινγκ, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Eurasia Canter. Το αποτέλεσμα, άλλωστε, της κάλπης στα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας, αν κυμανθεί στα «σταλινικά» ποσοστά της Κριμαίας του 2014, θα προσφέρει στο Βλαντιμίρ Πούτιν τον νομιμοποιητικό λίθο, πάνω στο οποίο θα οικοδομήσει την όποια βάση διαπραγμάτευσης για τα ρωσικά συμφέροντα, μετά το τέλος των πολεμικών συγκρούσεων.

Για μερίδα αναλυτών, ο πυρηνικός εφιάλτης, δηλαδή η μετατροπή του Ψυχρού Πολέμου σε «θερμή σύγκρουση» με τη χρήση πυρηνικών όπλων, είναι ένα σενάριο που έχει βγει από τα συρτάρια των κινηματογραφιστών επιστημονικής φαντασίας, αφού ακόμη και αυτοί αδυνατούν να «ψυχαναλύσουν» το λαβωμένο δικτάτορα. Αντίθετα, έμπιστός του ολιγάρχης είχε εξομολογηθεί προ μηνών πως η «ψυχιατρική υγεία του Ρώσου Προέδρου είναι κακή» και η πιθανότητα να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα «πολύ πραγματική», τηρώντας, για ευνόητους λόγους, την ανωνυμία του. Στο ερώτημα αν η παγκόσμια ειρήνη συνιστά συνάρτηση της ψυχικής υγείας του Ρώσου Προέδρου, η απάντηση είναι «μάλλον, ναι», καθώς φέρεται πως είναι ο ίδιος που δίνει εντολές τις τελευταίες ημέρες στους στρατηγούς του αναφορικά με την επιχειρησιακή εξέλιξη του μετώπου στην Ουκρανία, μολονότι οι θεωρίες -συνωμοσίας και όχι μόνο- οργιάζουν εδώ και καιρό για το αν τελικά πάσχει από καρκίνο, Πάρκινσον ή Αλτσχάιμερ. Παρότι η δημόσια εικόνα του είναι απόλυτα προσεγμένη, ο έντονος βήχας που μετέθεσε το διάγγελμά του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά μία ημέρα πυροδότησε εκ νέου σενάρια για την εύθραυστη υγεία του Ρώσου «μονάρχη», η οποία περιγράφεται πιο εύθραυστη και από τις γραμμές των ρωσικών δυνάμεων στο Ντονμπάς.

Εξασθενημένος ο ίδιος ή με ασθενή στρατιωτική ισχύ, ο Ρώσος Πρόεδρος δεν αποκλείεται ακόμη και να αποδειχθεί νικητής στο παιχνίδι επιβίωσης με σκηνικό την Ουκρανία, καθώς ελίσσεται και βραχυκυκλώνει τους αντιπάλους του, χωρίς να χρειαστεί καν να δράσει. Κοινώς, η απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων ενίοτε μπορεί να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά και από τη ρίψη ατομικής βόμβας, τουλάχιστον για την εφημερίδα Handesblatt, η οποία εκτιμά ότι «ο Πούτιν θέλει να επιβάλει την νίκη με απειλές, πάνω από όλα με την απειλή πυρηνικού πολέμου. Γι αυτό θέλει να τρέψει τους Ουκρανούς σε φυγή και να αποθαρρύνει τη Δύση να συνεχίσει να προμηθεύει με όπλα την Ουκρανία», αντλώντας από το «παράδειγμα» της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο δεν φείδεται «μεγάλων εκκαθαρίσεων».

«Ξαφνικά και από μέσα»

Έχοντας, ωστόσο, απωλέσει το 15% του ενεργού ρωσικού στρατού και με τις ανθρώπινες απώλειες να υπολογίζονται τουλάχιστον σε 9-15 χιλιάδες μέχρι την περασμένη Άνοιξη, για τον ιστότοπο Euractiv το καθεστώς Πούτιν νοσεί από μέσα. Κρίνοντας από το γεγονός ότι ο επικεφαλής της 5ης διεύθυνσης της FSB Σεργκέι Μπεσέντα και ο υπαρχηγός του Ανατόλι Μπολιούκ έχουν τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό από τον περασμένο Μάρτιο και με περισσότερους από 10 στρατηγούς να έχουν καρατομηθεί από την αρχή της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία, «όλα αυτά δεν αποδεικνύουν ότι ο Πούτιν απειλείται με πτώση. Αλλά είναι σημαντικές ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά στο εσωτερικό του καθεστώτος» εξηγεί ο ιστότοπος, ο οποίος καταλήγει πως «αν κάτι συμβεί, θα συμβεί ξαφνικά και θα προέρχεται από τα μέσα».

Παρά την τόλμη μερικών τοπικών βουλευτών να ζητήσουν την επομένη της ουκρανικής αντεπίθεσης την παραίτηση του Βλαντιμίρ Πούτιν, «η απομάκρυνσή του από την εξουσία θα είναι δύσκολη», ιδίως όταν ο ίδιος προχώρησε πριν από δύο χρόνια σε συνταγματικές αλλαγές που τον καθιστούν «μονάρχη» έως τα βαθιά του γεράματα, υπενθυμίζει το περιοδικό Foreign Affairs για τον σημερινό Ρώσο Πρόεδρο. Περιγράφοντας ακόμα το «ρωσικό όνειρο» ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα ήθελε να «βασιλεύει», όσο ζει, παρότι η μακρά, σοβιετική παράδοση των «μεγάλων μαχαιριών» δεν καθιστά απιθανή μια συνωμοσία για την ανατροπή του. Σε ένα τέτοιο σενάριο, καταλυτικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει ο σκληρός πυρήνας των συνεργατών και συμβούλων του, καθώς «η πίστη είναι μια σχετική έννοια σε ένα εξαιρετικά προδοτικό περιβάλλον», τονίζει το γνωστό περιοδικό.

Στον αιώνα της υψηλής τεχνολογίας και της διεθνούς αλληλεπίδρασης, αν ο κόσμος γλιτώσει από τα χειρότερα, δηλαδή τα πυρηνικά, θα κριθεί τελικά με όρους του 19ου αιώνα, δηλαδή στο πεδίο της μάχης, όπου η Ρωσία χάνει, αλλά δεν έχει ακόμη ηττηθεί, όπως παρατηρεί το CNN, παρότι η οριστική ήττα των ρωσικών δυνάμεων περιγράφεται ως θέμα χρόνου. Και αυτό, γιατί ο Ρώσος Πρόεδρος πιθανώς «παραπλανήθηκε άσχημα από τους πονηρούς υφισταμένους του σχετικά με τις πραγματικές ικανότητες της Ρωσίας», όπως επισημαίνει το αμερικανικό δίκτυο, με την ηγεσία της Δύσης να φοβάται πλέον και σε μεγάλο βαθμό τυχόν ανεξέλεγκτες ενέργειες ενός «απελπισμένου δικτάτορα», σαν ένα πληγωμένο λιοντάρι που καταρρέει, προκρίνοντας ως τη χρυσή τομή «μια αλλαγή καθεστώτος εκ των έσω», αφού, σε κάθε περίπτωση, «αυτός ο πόλεμος θα ρίξει τον Πούτιν», όπως καταλήγει το CNN.

«Φοβάται ξεκάθαρα»

Άλλωστε, ο προσωπικός του φόβος αντί αυτού μιας συντριπτικής ήττας συνιστά κατά τον Τίμοθι Σνάιτερ, Καθηγητή Ιστορίας Richard C. Levin στο Πανεπιστήμιο Yale, συνιστά το μοναδικό κριτήριο βάσει του οποίου ενεργεί ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. «Δεν είναι μόνο οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία που υποχωρούν. Ο ίδιος ο Πούτιν φοβάται ξεκάθαρα. Έκανε κάτι που προφανώς δεν ήθελε να κάνει. Η ανακοίνωση της κινητοποίησης δείχνει ότι φοβάται τους φασίστες αντιπάλους του περισσότερο από ότι φοβάται το ρωσικό κοινό» σχολίασε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter, ερμηνεύοντας την αγωνία του Πούτιν ως «σύμπτωμα ενός χαμένου πολέμου, αλλά όχι ως κάποια δύναμη που θα τον τερματίσει».

Τους όποιους, μύχιους φόβους του καλοκουρδισμένου πρώην πράκτορα της KGB ενισχύουν και οι απρόβλεπτες μεταβλητές στην εξίσωση της επιστράτευσης, καθώς η δυσφορία της Κίνας και της Ινδίας μπροστά σε μια κλιμάκωση της σύγκρουσης με ρωσική υπαιτιότητα, φαίνεται πως έχει διαρρήξει για τα καλά τις σχέσεις της Μόσχας με το Πεκίνο και το Νέο Δελχί, τους σημαντικότερους, δηλαδή, πελάτες των ρωσικών φυσικών καυσίμων, σε μια στιγμή που στη Ρωσία έχουν εξανεμιστεί το όποιο δημοσιονομικό πλεόνασμα (μειωμένο κατά 2,1 δις δολάρια) και η λίστα με τις νέες παραγγελίες σε καύσιμα, σφίγγοντας τον κλοιό γύρω από το Κρεμλίνο. Ήδη, τα επίπεδα οξυγόνου στην πραγματική οικονομίας της Ρωσίας έχουν πέσει σε ιστορικά χαμηλά, καθώς το ΑΕΠ της υποχωρεί κατά 6% για το 2022 κατά το ΔΝΤ, οι εισαγωγές καταποντίζονται, οι στρατιωτικές δαπάνες έχουν εκτιναχθεί, η θέση της χώρας στο διεθνή ενεργειακό χάρτη επιδεινώνεται και τα ταμειακά διαθέσιμα τα κατάπιε ο πόλεμος, χωρίς να έχει παρέλθει πολύς χρόνος από την εφαρμογή των δυτικών κυρώσεων στη χώρα.

Ακόμη, όμως, και αν δεν υπάρχει διάδοχη κατάσταση, ορατή σε επίπεδο φυσικού προσώπου, δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο και με εκείνο το υπόστρωμα, που θα φάνταζε ικανό να αναδείξει τον «νέο Πούτιν», αγχώνοντας τον παρόντα. Όπως εκτιμά η δεξαμενή σκέψης Atlantic Council, «ο αχαλίνωτος εθνικισμός της εποχής του Πούτιν» έχει καταστεί δεσπόζον εθνικό δόγμα, αφού συνοδεύτηκε «από αυξανόμενο μιλιταρισμό που ενισχύεται από τα πάντα, από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές έως τις επίσημες αργίες και το εθνικό πρόγραμμα σπουδών για παιδιά ρωσικών σχολείων». Ο ίδιος μιλιταρισμός «αναδεικνύεται τώρα περαιτέρω στη Ρωσία με τη χρήση του γράμματος “Z” που έχει αναδειχθεί ως σύμβολο του πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία», μαζί με δεκάδες στελέχη που το αναπαράγουν δημόσια. Η διαχωριστική γραμμή, άλλωστε, μεταξύ «φιλοδυτικών» και «πατριωτών» (ταγμένων στο Ρώσο Πρόεδρο) τέμνει οριζόντια τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο στη Ρωσία, εξαφανίζοντας με ταχύτητα κάθε ενοχλητική φωνή και αναδεικνύοντας νέους «παίκτες» στο καθεστώς Πούτιν.

Στο παρασκήνιο, ωστόσο, τα μαχαίρια των αυλικών του Ρώσου Προέδρου έχουν βγει από καιρό από τα θηκάρια. Πριν την Ουκρανία, άνετο προβάδισμα ανάμεσα στους Ηρακλειδείς του στέμματος του Βλαντιμίρ Πούτιν διατηρούσε ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ο οποίος κόντυνε απότομα λόγω του φιάσκου στον Ντονμπάς, ενώ τον ακολουθούσε κατά πόδας ο Νικολάι Πατρούσεφ, επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στις πρώτες θέσεις της μακράς λίστας των «μνηστήρων» φιγουράρει και ο πρώην Πρωθυπουργός, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αν και η εμπρηστική ρητορική του, του έχει αφαιρέσει πόντους απέναντι στη διεθνή κοινότητα. Υπόγεια και μεθοδικά, για τον ίδιο σκοπό εργάζεται και ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, Βιάτσεσλαβ Βολοντίν, ο οποίος ελέγχει σε μεγάλο βαθμό το νομοθετικό σώμα, σε περίπτωση που αυτό χρειαστεί να τον νομιμοποιήσει ως τον διάδοχο του Πούτιν, ενώ «σκοτεινός» και συνάμα αποτελεσματικός αποκαλείται ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, ικανός, κατά γενική ομολογία, τεχνοκράτης.

Παρόντες στην κούρσα της διαδοχής θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο φιλελεύθερος, πρώην πρωθυπουργός Σεργκέι Κιριένκο, ο πρώην σωματοφύλακας του Πούτιν, Βίκτορ Ζολότοφ και σημερινός αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, ο επίσης πρώην σωματοφύλακας του Πούτιν και νυν Υπουργός Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης, Αλεξάντερ Κουρένκοφ, ενώ ως αουτσάιντερ πλασάρονται ο Τσετσένος οπλαρχηγός, Ραμζάν Καντίροφ και ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν, έμπιστος ολιάρχης του Πούτιν που έχει υπό τον έλεγχό του την παραστρατιωτική ομάδα Βάγκνερ. Για το θρυλικό σκακιστή και έναν από τους πλέον διάσημους αντιφρονούντες του Βλαντιμίρ Πούτιν, Γκάρι Κασπάροφ, «ο Πούτιν είχε δύο δεκαετίες για να δημιουργήσει ένα στρατιωτικοποιημένο αστυνομικό κράτος με αμέτρητα δισεκατομμύρια ενεργειακά χρήματα από την Ευρώπη. Το σημείο καμπής θα έρθει όταν οι γύρω του αποφασίσουν ότι ρισκάρει τις περιουσίες, τις οικογένειες και το δέρμα τους», ανέφερε στα κοινωνικά δίκτυα, «φωτογραφίζοντας» την αυλή των ολιγαρχών του ως επισπεύδουσα των εξελίξεων.

«Προσεκτική» κλιμάκωση

Σαν φιναλίστ σε παιχνίδι της επιβίωσης, ο Ρώσος Πρόεδρος καλείται να βγει αλώβητος όχι μόνο ανάμεσα στις κάμαρες των συνωμοτών του, αλλά και στην πίστα της μάχης, καθώς διαθέτει ακόμη αρκετό στρατιωτικό εξοπλισμό, τον καιρό με το μέρος του και μερικές χιλιάδες νέους εφέδρους να ενισχύουν τις γραμμές του μετά την επιστράτευση. Ερμηνεύοντας την τελευταία, πρόκειται για μια «κλιμάκωση, αλλά προσεκτική», όπως εξηγεί ο Μάθιου Κρένινγκ, Αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Στρατηγικής και Ασφάλειας Scowcroft και πρώην ειδικός σε πυρηνικά όπλα στο Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, η κινητοποίηση, ωστόσο «έως και 300.000 Ρώσων εφέδρων, η οποία «ακούγεται δραματική», περιλαμβάνει μόνο όσους έχουν προηγούμενη στρατιωτική θητεία. Έτσι ο Πούτιν συνεχίζει να αποφεύγει τον πολιτικό κίνδυνο να κηρύξει επίσημα τον πόλεμο και να προσελκύει νεοσύλλεκτους από ρωσικές πόλεις σε όλη τη χώρα», εκτιμά ο Τζον Χερμπστ, Ανώτερος διευθυντής του Eurasia Center και πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία, με το Ρώσο Πρόεδρο να μοιάζει προσώρας ανέτοιμος να τεντώσει το σχοινί στα άκρα.

Την «μετρημένη» αντίδραση του Βλαντιμίρ Πούτιν απέναντι στην ουκρανική επέλαση φαίνεται πως υπαγορεύει η ίδια η πραγματικότητα, καθώς η φέρουσα ικανότητα των Ρώσων εφέδρων να ανταπεξέλθουν με αξιώσεις απέναντι στις στρατιές των αναπτερωμένων ηθικά Ουκρανών, υποστηριζόμενων σε όλα τα επίπεδα από τη Δύση, αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο της Μόσχας, στο δρόμο προς την νίκη. «Ο Πούτιν δείχνει την αδυναμία του τώρα, γιατί αυτό που βλέπετε είναι ότι σχεδιάζει να κινητοποιήσει προσωπικό που είναι λιγότερο εκπαιδευμένο, λιγότερο έμπειρο, με λιγότερα κίνητρα» παρατήρησε στο CNN η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όταν τα αριθμητικά δεδομένα από την μέχρι τώρα προσέλευση Ρώσων εφέδρων στο ουκρανικό μέτωπο δεν είναι με το μέρος του Κρεμλίνου.

Όπως έχει επισημάνει το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), το ρωσικό Γενικό Επιτελείο ανέφερε ότι στρατολόγησε 127.000 άτομα το φθινόπωρο του 2021 και 134.000 άτομα την άνοιξη του 2021 από τους 672.000 κλητευμένους άνδρες, με τα ποσοστά ανταπόκρισης στα κατά καιρούς κελεύσματα της πολεμικής μηχανής του Βλαντιμίρ Πούτιν να παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά, δεδομένου ότι η ρωσική εφεδρεία διαθέτει πάνω από δύο εκατομμύρια πρώην στρατεύσιμους, εκ των οποίων μόνο το 10% λαμβάνουν τακτική επανεκπαίδευση. Παρά την εκπεφρασμένη βούληση του Ρώσου Υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου να αποκτήσουν οι Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις 80.000-100.000 ενεργά εφεδρικά μέλη (στόχος που δεν επετεύχθη ούτε τον περασμένο Αύγουστο) κάτι τέτοιο έμεινε στη σφαίρα της φαντασίας, με το Ινστιτούτο να συμπεραίνει πως «η μερική επιστράτευση της Ρωσίας δεν θα μετασχηματίσει τον πόλεμο φέτος και μπορεί να έχει ή να μην έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει τις επιχειρήσεις στο σημερινό τους επίπεδο το επόμενο έτος». Σε κάθε περίπτωση, «η Ουκρανία και η Δύση δεν πρέπει ούτε να το απορρίψουν ούτε να το μεγαλοποιήσουν», καταλήγει.

Έχοντας, στην πράξη, λίγα να περιμένει από την επίδοση των Ρώσων εφέδρων στο πεδίο της μάχης, ο Ρώσος Πρόεδρος φαίνεται να αναθεωρεί την αρχική του υψηλή στρατηγική, αναγνωρίζοντας ως κέντρο βάρους της επιχείρησής του τη ρωσική κοινωνία και όχι την ουκρανική, στρατιωτική ισχύ, δεδομένου ότι η κίνησή του να κηρύξει «μερική επιστράτευση» (με τον αστερίσκο της επέκτασής της στο ένα εκατομμύριο εφέδρους) αποσκοπούσε μάλλον στην ψυχολογική τόνωση των προπαγανδιστών του, παρά στον εκφοβισμό των αντιπάλων του. Σύμφωνα με το NBC, «ο Πούτιν αντιστάθηκε στις εκκλήσεις εθνικιστών υποστηρικτών και φιλοστρατιωτικών μπλόγκερ για γενική κινητοποίηση από τότε που ξεκίνησε την ολική του εισβολή στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου», με τα περιθώρια αντίστασής του, όμως, να εξασθενούν απειλητικά, μπροστά στην έκταση της ουκρανικής αντεπίθεσης. Τελικά, επέλεξε το μισό βήμα, αντί του ολόκληρου (της γενικής επιστράτευσης), «το οποίο θα μπορούσε να είχε ενισχύσει σημαντικά τις ταλαιπωρημένες δυνάμεις του, αλλά πιθανότατα θα έπαιρνε χρόνο και θα μπορούσε επίσης να αποδειχτεί μη δημοφιλές σε ένα κοινό που το Κρεμλίνο προσπάθησε να απομονώσει από τις επιπτώσεις του πολέμου», όπως σημειώνει το ειδησεογραφικό δίκτυο.

Από τον καναπέ, στο Ντονμπάς

Το ενδεχόμενο, ωστόσο, η μερική επιστράτευση να ωθήσει την εξέλιξη των συγκρούσεων υπέρ της Μόσχας αποκλείει ο Ρώσος πολιτικός αναλυτής Ντμίτρι Ορέσκιν, μιλώντας στο Associated Press. Ο ίδιος κάνει λόγο για «μια πράξη απόγνωσης», προβλέποντας πως «οι άνθρωποι θα αποφύγουν αυτή την επιστράτευση με κάθε δυνατό τρόπο, θα δωροδοκήσουν για να βγουν από αυτή την επιστράτευση, θα φύγουν από τη χώρα». Πρόκειται για ένα τεράστιο προσωπικό πλήγμα για τους Ρώσους πολίτες, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα (συμμετείχαν στις εχθροπραξίες) με ευχαρίστηση, καθισμένοι στους καναπέδες τους, (βλέποντας) τηλεόραση. Και τώρα μπήκε ο πόλεμος στο σπίτι τους», όπως παρατήρησε.

Παρά την πολύμηνη προσπάθεια του Κρεμλίνου να τετραγωνίσει τον κύκλο κι «ενώ τα ‘τάγματα της προπαγάνδας’ στην κρατική τηλεόραση προετοίμαζαν τους τηλεθεατές τους επί εβδομάδες για τον θανάσιμο κίνδυνο από την Δύση, η κυβέρνηση έκανε τα πάντα ώστε να διασφαλίσει ότι η άνετη ζωή των κατοίκων της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης κατά την διάρκεια του πολέμου και των κυρώσεων δεν θα επηρεαστεί πολύ» περιγράφει η Süddeutsche Zeitung, αλλά «αυτό δεν είναι πλέον δυνατό. Ο πόλεμος έχει φτάσει στη Ρωσία», συμπεραίνει η γερμανική εφημερίδα, με τις σκηνές συγκίνησης και απόγνωσης να διαδέχονται η μία την άλλη σε συνοριακούς σταθμούς, στάσεις λεωφορείων και πλατείες, από όπου οι έφεδροι μεταφέρονται στα πεδία της μάχης, ακόμη και δια της βίας.

Εν τω μεταξύ, η αποστροφή των νεαρών Ρώσων προς την επιστράτευση σήκωσε ένα πρωτοφανές κύμα φυγής νέων ανδρών από τις πρώτες κιόλας ώρες μετά το διάγγελμα του Ρώσου Προέδρου, το οποίο πυροδότησε φυγόκεντρες δυνάμεις, μαζί με την εκτόξευση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων, τα οποία έγιναν ανάρπαστα, προκειμένου να εξασφαλίσουν στους λιγοστούς Ρώσους κατόχους τους την έξοδο από την «κόλαση» του μετώπου, για την οποία τους προόριζε ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου.

Την ίδια ώρα, τα μηνύματα οργής και αποδοκιμασίας έχουν μετατραπεί σε λέξεις- κλειδιά στις μηχανές αναζήτησης, προκειμένου να αναζητηθούν ασφαλείς οδοί διαφυγής από την πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έλκουν οι περιπτώσεις των εξαιρέσεων, οι οποίες επισήμως αφορούν μόνο τους εν ενεργεία φοιτητές, ανεπισήμως, ωστόσο, συμπεριλαμβάνουν σχεδόν στο σύνολό τους, τους πάμπλουτους γόνους της ρωσικής αυλής, όπως στην περίπτωση του γιου του εκπροσώπου Τύπου του Προέδρου Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος δήλωσε πως «θα λύσει αυτό το πρόβλημα σε άλλο επίπεδο», όταν εκλήθη από φαρσέρ να… καταταγεί στο στρατό, αποφεύγοντας με κυνισμό την υποχρεωτική εφεδρεία, λόγω γνωριμιών και διασυνδέσεων.

Με σύσσωμη την αντιπολίτευση στη Ρωσία να καλεί σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις, ο ηγέτης της και κρατούμενος, Αλεξέι Ναβάλνι, εκτίμησε -σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του μέσα από τις φυλακές- πως ο Πούτιν «θέλει να λερώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε αυτό το αίμα». Εκτός από αυτό των Ρώσων στρατιωτών, αν θα χυθεί και το δικό του, πότε και με ποιες συνέπειες για την ανθρωπότητα, συνιστά, σε κάθε περίπτωση, το ερώτημα που όλο και περισσότεροι θα πλήρωναν να απαντηθεί.