4 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου είναι μια ημερομηνία η οποία καθιερώθηκε από την UICC (Παγκόσμια Ενωση κατά του Καρκίνου) το 2000 και στοχεύει με ένα σύνθημα κάθε φορά (κάθε χρόνο) να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού σε Παγκόσμιο, Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο με την ανάληψη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, κατά του καρκίνου.

Κυρίαρχες δράσεις είναι η ενημέρωση του κοινού σε θέματα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης και των Λειτουργών Υγείας να συντονίσουν ανάλογα τους σχεδιασμούς με τη συνεργασία επιστημονικών και ιατροκοινωνικών φορέων, με ένα κοινό όραμα να νικήσουμε τον καρκίνο όλοι μαζί γιατί μπορούμε.

Όπως αναφέρει η ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία είναι γνωστό συγκεκριμένα «δρώμενα» κατά την εξέλιξη των αρχεγόνων ή εξελιγμένων πολιτισμών έγιναν οράματα–στόχοι ή και λατρείες, επαναλαμβανόμενα δε, έκτοτε, για όσο χρόνο ήταν δυνατό αναβάπτιζαν τους λαούς με σκοπό την θετική συμβολή τους, σε επί μέρους κοινωνικές επιδιώξεις.

Παρόμοιες διαχρονικές δράσεις καθιερώθηκαν σ΄ολόκληρο τον κόσμο. Μεταξύ τούτων σημαντική θέση κατέχουν όσων ο στόχος αποσκοπεί στην προστασία του κοινωνικού συνόλου. Σήμερα πλέον οι περισσότερες ιατροκοινωνικές δραστηριότητες κατευθύνονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τους κλάδους του και την Ευρωπαϊκή Ενωση (π.χ. Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος κ.α.) στοχεύουν δε να διατηρήσουν αμείωτη την προσπάθεια για τιθάσευση των κοινωνικών τούτων νοσημάτων ενημερώνοντας τον γενικο πληθυσμό και όχι μόνο, με αντικειμενικό στόχο, τότε, την επιδίωξη του οράματος «Υγείας για όλους το 2000», χωρίς όμως όπως διαφαίνεται η προσδοκία αυτή να έχει εκπληρωθεί.

Η Πρώτη Διεθνής Εβδομάδα Κατά του Καρκίνου: 23-30 Νοεμβρίου 1938

Οπως διαπιστώνεται από την αναδίφηση του Αθηναϊκού Ημερήσιου Τύπου της εποχής, από 23 έως και 30 Νοεμβρίου 1938, με Παγκόσμιο Κέντρο την πόλη των Παρισίων άρχισε «η Διεθνής Εβδομάδα κατά του Καρκίνου», η οποία ορίστηκε με σκοπό τον εορτασμό των επετείων:

• Της 40ης από την ανακάλυψη του ραδίου από το ζεύγος Κιουρί
• Της 43ης από την ανακάλυψη των ακτίνων Χ από τον Roentgen και τέλος
• Της 50ης από την ανακάλυψη των Ερτζιανών κυμάτων

Η πρώτη αυτή, όπως φαίνεται, «Διεθνής Εβδομάδα κατά του Καρκίνου» γιορτάστηκε ταυτόχρονα σε Ευρωπαϊκές, Αμερικανικές και άλλες Πρωτεύουσες των Κρατών της Υφηλίου, με συγκεντρώσεις και ανακοινώσεις επιστημόνων με παγκόσμιο κέντρο το Παρίσι «στο Μέγαρον των Ανακαλύψεων». Παντού αναφέρθηκαν στον καρκίνο, την πρόληψη και την θεραπεία του, προτείνοντας ταυτόχρονα νέους τρόπους κοινής διεθνούς στρατηγικής για την προαγωγή της υγείας, ευημερίας και προόδου της ανθρωπότητας.

Στην Ελλάδα με παράδοση στην συμμετοχή σε παρόμοια γεγονότα και σεβασμό στους σκοπούς των εκάστοτε  δράσεων και των διεθνών υποχρεώσεών της, υπήρξε έντονη εθνική παρουσία. Ετσι, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, έγινε και στην Αθήνα το βράδυ της 23ης Νοεμβρίου 1938 η τοπική τελετή έναρξης του εορτασμού, στην Αίθουσα του Φιλολογικού Συνδέσμου «Ο Παρνασσός» όπου παρέστησαν η Α.Β.Υ. ο Διάδοχος του Θρόνου Πρίγκιπας Παύλος και άλλοι επίσημοι.

Κύριος ομιλητής ήταν ο αείμνηστος Αριστοτέλης Κούζης, Καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος του Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου και του Νοσοκομείου «Ο Αγιος Σάββας», ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα με τίτλο : «Οι μεγάλοι συντελεστές εις την θεραπεία του καρκίνου». Ο Καθηγητής Αριστοτέλης Κούζης στην ομιλία του, η οποία δημοσιεύθηκε σε 3 συνεχή φύλλα της Ημερήσιας Πρωϊνής Εφημερίδας των Αθηνών «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τις 24, 25 και 26 Νοεμβρίου 1938, μεταξύ άλλων τόνισε ότι :

«O καρκίνος είναι διαπιστωμένη νοσηρά κατάσταση από την αρχαιότητα, υπάρχουν δε άπειρα στη διάθεσή μας γραπτά κείμενα που τεκμηριώνουν τη γνώση αυτή, ιδιαίτερα των γιατρών της Αρχαίας Ελληνικής Επικράτειας. Στη σύγχρονη περίοδο που διανύει η Ανθρωπότητα, παρά το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε (τότε) τα γενεσιουργά αίτια, ξέρουμε αρκετά για το πώς επακριβώς θα προφυλαχθούμε λαμβάνοντας έγκαιρα, συγκεκριμένα προληπτικά και προφυλακτικά μέτρα. Η διάγνωση των περιπτώσεων με καρκίνο με την ανακάλυψη των ακτίνων Χ από τον Roentgen και η με εγχείρηση ή «ακτινοθεραπεία» χάρις στην ανάπτυξη της εξειδικευμένης αυτής αγωγής από το ζεύγος Κιουρί, προσφέρουν σημαντικά στην τιθάσευση της νόσου».

Ο καρκίνος όμως είναι πλέον μία νόσος που παρά το γεγονός ότι ανιχνεύεται πιο εύκολα έχει πλέον αυξηθεί αριθμητικά προσθέτοντας νέα θύματα κάθε χρόνο σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, γιαυτό και τα κράτη που κατανόησαν τον τρομερό τούτο κίνδυνο προέβησαν σε λήψη ενεργειών, μέτρων προνοίας και θεραπείας της νόσου.  Για τον σκοπό αυτό ίδρυσαν ειδικά Αντικαρκινικά Ινστιτούτα, Επιστημονικά Εργαστήρια και Νοσοκομεία Καρκίνου. Στη χώρα, μας το από 5ετίας τότε εν λειτουργία ευρισκόμενο Αντικαρκινικό Ινστιτούτον Νοσοκομείον «Ο Αγιος Σάββας», το οποίο ιδρύθηκε από την Χριστιανική Κοινωνική Ενωση προσφέρει αμέριστα στο κοινό όλες τις συναφείς υπηρεσίες.

Στην μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο δεκαετία που ακολούθησε, τα Κράτη προσπάθησαν να αναστηλώσουν τα πάσης φύσεως ερείπια που πλημμύρισαν μεταπολεμικά την ανθρωπότητα. Ανάλογα με την έκταση των υλικών ζημιών, άρχισε αργά και δύσκολα το κτίσιμο των κατοικιών και των ζωτικών βιομηχανιών, η αποκατάσταση των συγκοινωνιών και επικοινωνιών, και τέλος η επανασύσταση των υπηρεσιών Πρόνοιας Περίθαλψης και Θεραπείας των κοινών νοσηρών καταστάσεων, των τραυματιών και των άλλων τραγικών θυμάτων του πολέμου.

Ενώ επανήρχετο ο ρυθμός της Κρατικής λειτουργίας, ιδίως των Κρατών που είχαν εμπλακεί στον καταστρεπτικό τούτο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως φαίνεται από τη μελέτη των σχετικών κειμένων, άρχισε η ανάπτυξη ανάλογα και παράλληλα και Αντικαρκινικών δραστηριοτήτων ανά την υφήλιον. Ετσι και στη χώρα μας τη δεκαετία του 1950-60 έγινε προσπάθεια με την ανασύσταση της Επιτροπής του Αντικαρκινικού Αγώνα να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος. Το 1958 ιδρύθηκε η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία από καταξιωμένους και κοινωνικά ευαίσθητους επιστήμονες και φιλάνθρωπους πολίτες με προτροπή του αειμνήστου μεγάλου ιατρού και ευεργέτη της ανθρωπότητας Γεωργίου Παπανικολάου κατά τα πρότυπα της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Ακολούθησε η ίδρυση και λειτουργία των Νοσοκομείων «Μεταξά» στον Πειραιά και του «Θεαγένειου» Νοσοκομείου στην Θεσσαλονίκη, ενώ το Ίδρυμα Ξενία της ΕΑΕ αργότερα μετατράπηκε στο 4ο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών « Οι Άγιοι Ανάργυροι».

Παρά τη βελτίωση όμως της επικοινωνίας μεταξύ των Εθνών και την ανάληψη δραστηριοτήτων για μια καλύτερη παγκόσμια υγεία, ο Αντικαρκινικός Αγώνας δεν ήταν ανάλογος σε όλα τα κράτη, και έτσι η «Διεθνής αυτή Εβδομάδα κατά του Καρκίνου» δεν επαναλήφθηκε μέχρι πρόσφατα. Τούτο επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τη μελέτη της προσιτής μας βιβλιογραφίας και την περίληψη  των δράσεων που αναφέρονται από Αντικαρκινικές Εταιρείες, αλλά και από ανάλογες σχετικές ανακοινώσεις Κρατών που η Οργάνωση Υπηρεσιών Υγείας των χρονολογείται από τις αρχές του 2ου αιώνα ( πχ. ΗΠΑ. Μ. Βρετανία κ.λπ.)