Είναι στα πρόθυρα πολέμου το Ιράν με το Πακιστάν;

Ένα νέο μέτωπο κρίσης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής εμφανίστηκε αυτή την εβδομάδα λόγω της έντασης μεταξύ του Ιράν και του Πακιστάν.

Και όμως η κρίση «σιγοβράζει» εδώ και πολλά χρόνια και εκδηλώθηκε τις τελευταίες ημέρες με εκατέρωθεν βομβαρδισμούς με νεκρούς. Είναι όμως πιθανό ότι οι δύο χώρες να κλιμακώσουν τη σύγκρουση, φέρνοντας η μία την άλλη σε ευθεία και ενδεχομένως πολεμική αντιπαράθεση;

Στο επίκεντρο, όπως σημειώνει το CNN, είναι η περιοχή Μπαλόχ που απλώνεται και στις δύο πλευρές των συνόρων. Ιράν και Πακιστάν μοιράζονται έναν κοινό αυτονομιστικό εχθρό, αλλά και σύνορα μήκους 900 χιλιομέτρων. Ως σήμερα, πάντως, ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστο για τη μία πλευρά να επιτεθεί σε μαχητές στο έδαφος της άλλης.

Τι συνέβη;

Η κρίση ξεκίνησε την Τρίτη όταν το Ιράν πραγματοποίησε αεροπορικά πλήγματα στην επαρχία Μπαλουχιστάν του Πακιστάν, σκοτώνοντας δύο παιδιά και τραυματίζοντας αρκετά άλλα άτομα, σύμφωνα με τις πακιστανικές αρχές. Η Τεχεράνη ισχυρίστηκε ότι «στόχευσε μόνο Ιρανούς τρομοκράτες στο έδαφος του Πακιστάν» και ότι δεν στόχευε σε Πακιστανούς πολίτες.

Ειδικότερα στόχος ήταν προπύργια της σουνιτικής μαχητικής οργάνωσης Jaish al-Adl («Στρατός της Δικαιοσύνης»), μια αυτονομιστική ομάδα που δραστηριοποιείται και στις δύο πλευρές των συνόρων Ιράν-Πακιστάν και στο παρελθόν έχει αναλάβει την ευθύνη για επιθέσεις εναντίον ιρανικών στόχων. Απώτερος στόχος της είναι η ανεξαρτησία της ιρανικής επαρχίας Σιστάν και Μπαλουσεστάν.

Από την πλευρά του το Πακιστάν εξοργίστηκε, μιλώντας για «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του πνεύματος των διμερών σχέσεων μεταξύ Πακιστάν και Ιράν». Η απάντηση του ήλθε δύο ημέρες αργότερα με «χτυπήματα ακριβείας» σε κρησφύγετα αυτονομιστών στο Σιστάν και Μπαλουχιστάν. Κατά το Πακιστάν σκοτώθηκαν τουλάχιστον τρεις γυναίκες και τέσσερα παιδιά.

Γιατί τώρα;

Η σύγκρουση έχει προϊστορία καθώς αιματηρές συγκρούσεις, αλλά σε μικρή κλίμακα, συνέβησαν και άλλες φορές τα τελευταία χρόνια.

Τον περασμένο Δεκέμβριο μαχητές της Jaish al-Adl εισέβαλαν σε αστυνομικό τμήμα στο Σιστάν και Μπαλουσεστάν του Ιράν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 11 αστυνομικοί.

Αυτό που σχεδόν δεν είχαμε δει ως τώρα ήταν η προθυμία της κάθε πλευράς να πλήξει στόχους πέρα από αυτά τα σύνορα, χωρίς να ενημερώσει πρώτα η μία την άλλη. Όλα αυτά σε μια περίοδο εντάσεων λόγω του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, με το Ιράν να ενδιαφέρεται πάντα να προβάλλει την ισχύ του και τον ηγεμονικό ρόλο που επιδιώκει να παίζει σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Η περιοχή όπου ζουν οι Μπαλόχ βρίσκεται μεταξύ Ιράν και Πακιστάν

Ποιοι είναι οι Μπαλόχ;

Ο λαός των Μπαλόχ (ή Μπαλούχ) ζει ανάμεσα στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και το Ιράν. Πολλά χρόνια τώρα επιδεικνύουν τάσεις ανεξαρτησίας και πάντα δυσανασχετούσαν με το γεγονός ότι κυβερνώνται τόσο από το Πακιστάν και το Ιράν, καταφεύγοντας σε εξεγέρσεις.

Η περιοχή στην οποία ζουν, σημειώνει το CNN, είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, όμως οι ίδιοι οι Μπαλόχ βλέπουν ελάχιστα κέρδη.

Ποιοι είναι οι τρομοκράτες;

Η Jaish al-Adl είναι μία από τις πολλές αυτονομιστικές ομάδες που δρουν στο Ιράν. Αρχικά ήταν μέρος της σουνιτικής ομάδας Jundallah, η οποία διασπάστηκε μετά την εκτέλεση του ηγέτη της από το Ιράν το 2010. Από αυτή προέκυψε η Jaish al-Adl, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Στόχος της ομάδας είναι το προσωπικό ασφαλείας στο Ιράν, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και σιίτες.

Το 2015, η ομάδα ανέλαβε την ευθύνη για μια επίθεση στην οποία σκοτώθηκαν οκτώ Ιρανοί συνοριοφύλακες, κατά την οποία μαχητές πέρασαν στο Ιράν από το Πακιστάν. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2019, ανέλαβε την ευθύνη για βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας που έπληξε λεωφορείο που μετέφερε μέλη του ιρανικού στρατού, σκοτώνοντας τουλάχιστον 23 άτομα.

Θα φτάσουμε σε πόλεμο;

Παρά τη διπλωματική κρίση, δεν είναι σαφές αν το Ιράν ή το Πακιστάν θα ήθελαν να οδηγηθούν σε εχθροπραξίες για αυτονομιστικές ομάδες τις οποίες και οι δύο θεωρούν εχθρό.

Και οι δύο πλευρές εξέδωσαν δηλώσεις μετά τα χτυπήματα που υπονοούσαν την επιθυμία τους να μην υπάρξει κλιμάκωση των πραγμάτων. Το υπουργείο Εξωτερικών του Πακιστάν αποκάλεσε μάλιστα το Ιράν «αδελφική χώρα» και τόνισε την ανάγκη «να βρεθούν κοινές λύσεις». Αλλά και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, αποκάλεσε το Πακιστάν «φιλική χώρα» και δήλωσε ότι τα χτυπήματά τους ήταν αναλογικά και στόχευαν μόνο σε μαχητές.