Economist: Το να δίνουμε επιδόματα στις γυναίκες για να αυξηθούν οι γεννήσεις, δεν θα λειτουργήσει

Καθώς τα ποσοστά γεννήσεων βυθίζονται, πολλοί πολιτικοί θέλουν να ρίξουν χρήματα σε πολιτικές που μπορεί να ωθήσουν τις γυναίκες να κάνουν περισσότερα μωρά.

Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Economist, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δεσμευτεί να δώσει μπόνους εάν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Στη Γαλλία, όπου το κράτος ξοδεύει ήδη το 3,5-4% του ΑΕΠ για οικογενειακές πολιτικές κάθε χρόνο, ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να «οπλίσει δημογραφικά» τη χώρα του. Η Νότια Κορέα σχεδιάζει πακέτα αξίας 70.000 δολαρίων για κάθε μωρό. Ωστόσο, όλες αυτές οι προσπάθειες είναι πιθανό να αποτύχουν, επειδή βασίζονται σε μια παρανόηση.

Η ανησυχία των κυβερνήσεων είναι κατανοητή. Τα ποσοστά γονιμότητας πέφτουν σχεδόν παντού και ο πλούσιος κόσμος αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα γεννήσεων. Με τα επικρατούντα ποσοστά γεννήσεων, άλλωστε, η μέση γυναίκα σε μια χώρα υψηλού εισοδήματος σήμερα έχει μόλις 1,6 παιδιά κατά μέσο όρο. Κάθε πλούσια χώρα εκτός από το Ισραήλ έχει ποσοστό γονιμότητας κάτω από 2,1 που θεωρείται το επίπεδο αντικατάστασης, στο οποίο ο πληθυσμός είναι σταθερός – χωρίς μετανάστευση. Η πτώση την τελευταία δεκαετία ήταν ταχύτερη από ό,τι περίμεναν οι δημογράφοι.

Οι μοιρολάτρες – όπως ο Έλον Μασκ – προειδοποιούν ότι αυτές οι αλλαγές απειλούν τον ίδιο τον δυτικό πολιτισμό. Αυτό είναι γελοίο, αλλά σε κάθε περίπτωση, θα φέρουν βαθιές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Ένας δείκτης γονιμότητας 1,6 σημαίνει ότι, χωρίς μετανάστευση, κάθε γενιά θα είναι κατά ένα τέταρτο μικρότερη από την προηγούμενη. Το 2000 οι πλούσιες χώρες είχαν 26 άτομα άνω των 65 ετών για κάθε 100 άτομα ηλικίας 25-64 ετών. Μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός είναι πιθανό να έχει διπλασιαστεί. Οι χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο θα δουν ακόμη πιο δραματική αλλαγή. Στη Νότια Κορέα, όπου το ποσοστό γονιμότητας είναι 0,7, ο πληθυσμός προβλέπεται να μειωθεί κατά 60% μέχρι το τέλος του αιώνα.

Η απόφαση να κάνεις παιδιά είναι προσωπική και πρέπει να παραμείνει έτσι. Αλλά οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν προσοχή στις γρήγορες δημογραφικές αλλαγές. Οι κοινωνίες που γερνούν και συρρικνώνονται, πιθανότατα θα χάσουν τον δυναμισμό και τη στρατιωτική τους ισχύ. Σίγουρα θα αντιμετωπίσουν έναν δημοσιονομικό εφιάλτη, καθώς οι φορολογούμενοι αγωνίζονται να χρηματοδοτήσουν τις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη λεγεώνων ηλικιωμένων.

Πολλές, φίλα προσκείμενες στις γεννήσεις πολιτικές έρχονται με αποτελέσματα που είναι πολύτιμα από μόνα τους. Τα πακέτα για φτωχούς γονείς μειώνουν την παιδική φτώχεια, για παράδειγμα, και οι μητέρες που μπορούν να αντέξουν οικονομικά τη φροντίδα των παιδιών, είναι πιο πιθανό να εργαστούν. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις κάνουν λάθος να πιστεύουν ότι είναι στο χέρι τους να ενισχύσουν τα ποσοστά γονιμότητας. Πρώτον, τέτοιες πολιτικές βασίζονται σε μια λανθασμένη διάγνωση αυτού που μέχρι στιγμής έχει προκαλέσει δημογραφική παρακμή. Μάλιστα θα μπορούσαν να κοστίσουν περισσότερο από τα προβλήματα που έχουν σχεδιαστεί να λύσουν.

Οι γυναίκες αναβάλλουν την απόκτηση παιδιών

Μια κοινή υπόθεση είναι ότι η πτώση των ποσοστών γονιμότητας οφείλεται στο γεγονός ότι οι εργαζόμενες γυναίκες αναβάλλουν την απόκτηση παιδιών. Η αντίληψη ότι τους τελειώνει ο χρόνος για να αποκτήσουν όσα μωρά επιθυμούν πριν τελειώσουν τα χρόνια της αναπαραγωγικής ηλικίας τους, εξηγεί γιατί οι πολιτικές τείνουν να επικεντρώνονται στην προσφορά φορολογικών ελαφρύνσεων και επιδοτούμενης φροντίδας παιδιών. Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζεται, οι γυναίκες δεν χρειάζεται να επιλέξουν μεταξύ της οικογένειάς τους και της καριέρας τους.

Δεν είναι αυτό το θέμα. Γυναίκες με πανεπιστημιακή εκπαίδευση κάνουν πράγματι παιδιά αργότερα στη ζωή τους, αλλά μόνο λίγο. Στην Αμερική ο μέσος όρος ηλικίας τους κατά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού έχει αυξηθεί από 28 το 2000 σε 30 τώρα. Αυτές οι γυναίκες έχουν περίπου τον ίδιο αριθμό παιδιών με τους συνομηλίκους τους πριν από μια γενιά. Αυτό είναι λίγο πιο κάτω από αυτό που λένε ότι είναι το ιδανικό μέγεθος της οικογένειάς τους, αλλά το χάσμα δεν διαφέρει από αυτό που ήταν παλιά.

Αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης του ποσοστού γονιμότητας στις πλούσιες χώρες είναι μεταξύ των νεότερων, φτωχότερων γυναικών που καθυστερούν όταν αρχίσουν να κάνουν παιδιά και επομένως έχουν λιγότερα συνολικά. Περισσότερο από το ήμισυ της πτώσης του συνολικού ποσοστού γονιμότητας της Αμερικής από το 1990 προκαλείται από την κατάρρευση των γεννήσεων μεταξύ γυναικών κάτω των 19 ετών. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι περισσότερες από αυτές πηγαίνουν στο κολέγιο. Αλλά ακόμη και αυτές που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση μετά το λύκειο κάνουν παιδιά αργότερα. Το 1994, ο μέσος όρος ηλικίας μιας γυναίκας που γινόταν για πρώτη φορά μητέρα, χωρίς πτυχίο πανεπιστημίου, ήταν τα 20. Σήμερα, περίπου τα δύο τρίτα των γυναικών χωρίς πτυχίο στα 20 τους, δεν έχουν ακόμη αποκτήσει το πρώτο τους παιδί.

Μερικοί πολιτικοί μπορεί να το εκμεταλλευτούν για να στοχεύσουν πολιτικές ενίσχυσης σε πολύ νεαρές γυναίκες. Μπορεί επίσης να δελεάζονται από στοιχεία ότι οι φτωχότερες γυναίκες ανταποκρίνονται περισσότερο στα οικονομικά κίνητρα. Αλλά το να εστιάσουμε στις νέες και φτωχές γυναίκες ως ομάδα θα ήταν κακό για αυτές και για την κοινωνία. Οι εφηβικές εγκυμοσύνες συνδέονται με τη φτώχεια και την κακή υγεία τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί. Τα στοχευμένα κίνητρα θα ανατρέψουν τις προσπάθειες δεκαετιών για τον περιορισμό της ανεπιθύμητης εφηβικής εγκυμοσύνης και θα ενθαρρύνουν τις γυναίκες να σπουδάσουν και να εργαστούν. Αυτές οι προσπάθειες, μαζί με προγράμματα για την ενίσχυση της ισότητας των φύλων, συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους θριάμβους της δημόσιας πολιτικής της μεταπολεμικής εποχής.

Ορισμένες ανελεύθερες κυβερνήσεις, όπως αυτές της Ουγγαρίας και της Ρωσίας, μπορεί να επιλέξουν να αγνοήσουν αυτή την πρόοδο. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν ένα πρακτικό πρόβλημα, επειδή τα κυβερνητικά κίνητρα δεν φαίνεται να φέρνουν πολλά επιπλέον μωρά, ακόμη και όταν οι δαπάνες αυξάνονται. Η Σουηδία προσφέρει ένα εξαιρετικά γενναιόδωρο πρόγραμμα παιδικής μέριμνας, αλλά το συνολικό ποσοστό γονιμότητάς της εξακολουθεί να είναι μόνο 1,7. Απαιτούνται τεράστια χρηματικά ποσά για να ενθαρρύνουν κάθε επιπλέον μωρό. Και τα φυλλάδια συνήθως πηγαίνουν σε όλα τα μωρά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θα είχαν γεννηθεί ούτως ή άλλως. Ως αποτέλεσμα, τα προγράμματα στην Πολωνία και τη Γαλλία κοστίζουν 1-2 εκατομμύρια δολάρια ανά επιπλέον γέννηση. Μόνο ένας ελάχιστος αριθμός πολιτών είναι αρκετά παραγωγικοί για να δημιουργήσουν φορολογικά οφέλη για να αντισταθμίσουν αυτό το είδος χρημάτων. Λόγω της χαμηλής κοινωνικής κινητικότητας, μόνο το 8% των παιδιών Αμερικανών που γεννήθηκαν από γονείς χωρίς πτυχίο πανεπιστημίου, καταλήγουν να αποκτήσουν τα ίδια ένα τέτοιο πτυχίο.

Τι μπορούν, λοιπόν, να κάνουν οι κυβερνήσεις; Η μετανάστευση υψηλής ειδίκευσης μπορεί να καλύψει τα δημοσιονομικά κενά, αλλά όχι επ’ αόριστον, δεδομένου ότι η γονιμότητα μειώνεται παγκοσμίως. Ως εκ τούτου, οι περισσότερες οικονομίες θα πρέπει να προσαρμοστούν στην κοινωνική αλλαγή και εναπόκειται στις κυβερνήσεις να εξομαλύνουν τον δρόμο. Οι πολιτικές πρόνοιας θα χρειαστούν επανεξέταση: οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να εργάζονται περισσότερα χρόνια στη ζωή τους, για παράδειγμα, για να μειώσουν το βάρος στα δημόσια ταμεία. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η εφεύρεση και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Αυτά θα μπορούσαν να κάνουν τη δημογραφική μετάβαση ευκολότερη, απελευθερώνοντας αύξηση της παραγωγικότητας σε ολόκληρη την οικονομία ή βοηθώντας τη φροντίδα των γηραιότερων. Οι νέες οικιακές τεχνολογίες μπορεί να βοηθήσουν τους γονείς, όπως έκαναν τα πλυντήρια πιάτων και τα πλυντήρια ρούχων στα μέσα του 20ού αιώνα. Οι πολιτικές για την τόνωση των γεννήσεων, συγκριτικά, είναι ένα δαπανηρό και κοινωνικά ανάδρομο λάθος.