Τι αγοράζουν οι τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα

Τη σημαντική θέση του εμπορίου στο οικοσύστημα του τουρισμού επιβεβαίωσε η έρευνα που παρουσιάστηκε από την Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας με αντικείμενο τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις της τουριστικής δραστηριότητας στο εμπόριο.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας, τα πιο δυναμικά τουριστικά εμπορικά προϊόντα είναι τα souvenirs (24,3%) και τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα (19,2%) με τον κυριότερο λόγο των αγορών να είναι η τάση των ξένων επισκεπτών να προμηθευτούν αναμνηστικά από τον τόπο που επισκέπτονται (29,6%). Οι περισσότεροι ξένοι τουρίστες επιλέγουν για τις αγορές τους κυρίως τοπικά καταστήματα/τοπικές αγορές (62%) ενώ οι περισσότεροι από αυτούς (47,6%) δηλώνουν πως είναι παρά πολύ/πολύ πιθανό να αγοράσουν εξ’ αποστάσεως κάποιο ελληνικό προϊόν όταν επιστρέψουν στη χώρα τους.

Οι σημαντικότερες εθνικότητες τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα είναι οι Άγγλοι, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Αμερικάνοι οι οποίοι επιλέγουν για τη διαμονή τους κυρίως ξενοδοχείο all inclusive ή μη (62,5%) και κατάλυμα βραχυχρόνιας μίσθωσης (τύπου Airbnb) (19,9%). Οι περισσότεροι (52,8%) έχουν εισόδημα μεταξύ 15.000 – 50.000 ευρώ και δαπανούν λίγο περισσότερα από 200 ευρώ την ημέρα/άτομο. Από αυτά τα ποσά το 9% πηγαίνει στην αγορά προϊόντων από εμπορικές επιχειρήσεις και το 6% στην αγορά τροφίμων. Η υψηλότερη δαπάνη σε αγορές καταγράφεται στην Κρήτη (26 ευρώ) με τους Αμερικανούς να σημειώνουν την ισχυρότερη ροπή κατανάλωσης από εμπορικές επιχειρήσεις (21 ευρώ).

Τα παραπάνω δεδομένα δείχνουν τη σημασία της προσέλκυσης επισκεπτών με υψηλότερο εισόδημα αλλά και την κρισιμότητα της αναβάθμισης τόσο της ψηφιοποίησης των τουριστικών εμπορικών επιχειρήσεων όσο και των καναλιών διανομής των ελληνικών προϊόντων για την σταθερή εξυπηρέτηση της εξωτερικής ζήτησης σε ανταγωνιστικές τιμές. Επιπρόσθετα, η χαρτογράφηση των πιο δυναμικών τουριστικών προϊόντων αναδεικνύει το πόσο σημαντική είναι μια νέα κλαδική εξειδίκευση που θα επιταχύνει τη διασύνδεση του τουρισμού με το εμπόριο, την δημιουργική οικονομία (creative economy) και την αγροδιατροφή.

Στο πλαίσιο της Έρευνας παρουσιάστηκαν οι σημαντικές επιδράσεις του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, καθώς η Ελλάδα καταγράφει το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό ταξιδιωτικών εισπράξεων ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισημάνθηκε ότι ο τουρισμός βελτίωσε τις επιδόσεις του εντός του 2022 προσεγγίζοντας τα αποτελέσματα του 2019. Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, οι έμμεσες επιδράσεις του τουρισμού είναι εντονότερες σε δραστηριότητες όπως το εμπόριο, η γεωργία και τα τρόφιμα ποτά με το 22% της συνολικής έμμεσης επίδρασης (σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας) να αφορά στο εμπόριο. Επίσης, όπως προέκυψε από τα δεδομένα των πολλαπλασιαστών που παρουσιάστηκαν, ο τουρισμός δίνει σημαντική ώθηση στην απασχόληση σε άλλους κλάδους με το λιανικό εμπόριο να είναι δεύτερος τη τάξη μεταξύ αυτών.

Τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις ενδυνάμωσης και διεύρυνσης των συνεργειών Τουρισμού και Εμπορίου σχολίασαν με αφορμή την Έρευνα ο Υπουργός Τουρισμού κ. Βασίλης Κικίλιας και ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Γιώργος Καρανίκας.

Ο κ. Κικίλιας ανέφερε: «Η ΕΣΕΕ εκπροσωπεί τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα. Αυτή που στηρίζει το ελληνικό τουριστικό προϊόν. Αυτή που έχει ανάγκη το τουριστικό προϊόν ώστε να συνεχίσει να έχει αυτή τη μοναδική ταυτότητά του και να προσφέρει την ανεπανάληπτη εμπειρία του. Τουρισμός και Εμπόριο είναι δύο έννοιες αλληλένδετες. Οι Έλληνες έχουν το εμπόριο στο DNA τους από τα αρχαία χρόνια ως ένας λαός της Θάλασσας. Οι Έλληνες επίσης έχουν τη φιλοξενία στο αίμα τους για αυτό οι επισκέπτες έρχονται ξανά και ξανά στη χώρα μας. Οπότε ως Υπουργός Τουρισμού θα ήθελα να προτείνω μια μεγαλύτερη σύνδεση με την ΕΣΕΕ. Μέσα από 2 τρόπους. Πρώτον να προχωρήσουμε σε ένα Μνημόνιο Συνεργασίας για να προωθήσουμε στοχευμένα το Shopping in Greece. Και δεύτερον, στη λογική που είχε κινηθεί η καμπάνια μας Greekend η οποία είχε γίνει viral – επισκέπτες για ένα τριήμερο στις πόλεις μας, που διασκεδάζουν, ψωνίζουν, επισκέπτονται τα μουσεία μας – να δούμε τον ΕΟΤ με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει μια καμπάνια στοχευμένη προς αυτήν την κατεύθυνση».

Ο κ. Καρανίκας τόνισε πως Τουρισμός χωρίς διακλαδικές διασυνδέσεις δεν υπάρχει.. Η αναγγελία του Υπουργού Τουρισμού για κοινή καμπάνια του ΕΟΤ με την ΕΣΕΕ για την ενίσχυση της προβολής του ελληνικού εμπορίου μέσω του τουρισμού ικανοποιεί ένα διαχρονικό αίτημα του εμπορικού κόσμου της χώρας. Σημείωσε ότι το ζητούμενο είναι να καταφέρουμε να μεταβούμε σε ένα βιώσιμο μοντέλο σε όλο το «οικοσύστημα» του τουρισμού το οποίο θα συμπεριλάβει και όλους τους υπόλοιπους κλάδους που βρίσκονται γύρω του, όπως είναι το εμπόριο, η αγροδιατροφή η δημιουργική οικονομία κ.λπ. Ειδικά για το εμπόριο τόνισε πως το στοίχημα είναι να δοθούν «εργαλεία» στις μικρές και πολύ μικρές εμπορικές επιχειρήσεις ώστε να πωλούν τα προιόντας τους εξ αποστάσεως στους αλλοδαπούς τουρίστες, μετά την αναχώρησή τους από τη χώρα μας. Έθεσε το μείζον ζήτημα της χρηματοδότησης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και το θέμα της θεσμοθέτησης της τουριστικής εμπορικής επιχείρησης, ώστε να δικαιούται συμμετοχής στα χρηματοδοτικά προγράμματα που αφορούν τον τουρισμό.

Στα πολλαπλασιαστικά οφέλη που δημιουργούν οι κοινές δράσεις των δύο κλάδων εστίασε το επιστημονικό πάνελ της εκδήλωσης στο οποίο συμμετείχαν ο κ. Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ και Καθηγητής ΟΠΑ, η κα Βάλια Αρανίτου, Επιστημονική Διευθύντρια ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, Αν. Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο κ. Ηλίας Κικίλιας, Διευθυντής ΙΝΣΕΤΕ.

Ο κ. Νίκος Βέττας υπογράμμισε ότι η χώρα μας είναι ένας παγκόσμιος τουριστικός προορισμός και υπό αυτό το πρίσμα, θα πρέπει να ενδυναμωθεί η σχέση εμπορίου και τουρισμού, η οποία δεν έχει εδραιωθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Επεσήμανε επίσης την απότομη αύξηση της κατανάλωσης ως απόρροια του παρατεταμένου εγκλεισμού της πανδημίας αλλά και το γεγονός πως υπάρχει ιδιαίτερα διευρυμένο περιθώριο ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ των Ελλήνων 2ης και 3ης γενιάς με την Ελλάδα. Επιπλέον σημείωσε πως έχει ιδιαίτερη σημασία να γίνονται συχνότερα και με περιοδικότητα σχετικές μετρήσεις ώστε να χαρτογραφούνται οι πραγματικές διαστάσεις της τουριστικής δαπάνης. Τέλος, επισήμανε ότι ο πολιτισμός είναι σημαντικός πόρος που μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό κρίκο διασύνδεσης τουρισμού και εμπορίου.

Η κα Βάλια Αρανίτου επεσήμανε πως η βασική συνεισφορά της έρευνας είναι η χαρτογράφηση της τουριστικής δαπάνης η οποία δείχνει μια σχετικά χαμηλή ποσοστιαία συμμετοχή των δαπανών στα εμπορικά καταστήματα. Για την κα Αρανίτου, η διασύνδεση του τουρισμού με το εμπόριο περνά μέσα από την αγροδιατροφή και τη δημιουργική οικονομία (creative economy). Σύμφωνα με την κα Αρανίτου, η επαναληψιμότητα των ερευνών αυτών είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την ανάδειξη των σημείων παρέμβασης και τη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών. Για το λόγο αυτό, σημείωσε πως είναι απαραίτητη η διεύρυνση των συνεργασιών επιστημονικών φορέων προς αυτήν την κατεύθυνση, προτείνοντας αυτή μεταξύ των ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, ΙΝΣΕΤΕ, ΙΟΒΕ αλλά και της Τραπέζης της Ελλάδος.

Ο κ. Ηλίας Κικίλιας ανέφερε ότι υπάρχουν μύθοι και αλήθειες για τον ελληνικό τουρισμό τις οποίες η έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ επιχειρεί να αποσαφηνίσει. Σημείωσε πως το εμπόριο ωφελείται, σε όλες του τις διαστάσεις (λιανικό και χονδρικό), από τον τουρισμό. Επισήμανε ότι η Ελλάδα δεν ανταγωνίζεται την Τουρκία και την Αίγυπτο αλλά χώρες όπως η Κροατία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Κύπρος. Σύμφωνα με τον κο Κικίλια, τα δυνατά σημεία του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι η φιλικότητα και η εξυπηρέτηση ενώ στις αδυναμίες υπογράμμισε την υστέρηση στις υποδομές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τουριστικοί πόροι θα πρέπει να γίνουν ανταγωνιστικό και βιώσιμο προϊόν για τη μεγέθυνση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Για τον κο Κικίλια, υπάρχει σημαντικό περιθώριο συνεργασιών ΙΝΣΕΤΕ και ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ.

Την παρουσίαση της Έρευνας έκαναν οι κκ: Δρ. Χαράλαμπος Αράχωβας, Οικονομολόγος – Συντονιστής του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, Δρ. Μανόλης Μανιούδης, Οικονομικός αναλυτής ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ και Άγγελος Τσακανίκας, Αν. Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, ειδικός συνεργάτης του ΙΟΒΕ και μέλος της ομάδας του Έργου.