Ανταλλαγές σπιτιών, η νέα μόδα για δωρεάν διακοπές

Οταν ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση, η ιδέα της ανταλλακτικής οικονομίας άρχισε να βρίσκει έδαφος, κυρίως στις χώρες που είχαν πληγεί περισσότερο. Η τάση αυτή ατόνησε με το τέλος της κρίσης, όμως φαίνεται πως τώρα είναι η ώρα της να λάμψει μέσω της ανταλλαγής σπιτιών.

Μέσα από δεκάδες πλατφόρμες αλλά και γκρουπ στα κοινωνικά δίκτυα, πολίτες όλου του κόσμου ταξιδεύουν σε κάθε γωνιά της Γης χωρίς να πληρώνουν έξοδα διαμονής, απλώς χρησιμοποιούν το σπίτι κάποιου άλλου και παρέχουν σε αντάλλαγμα το δικό τους. Η ιδέα που κερδίζει έδαφος με φρενήρεις ρυθμούς ονομάζεται «home swapping» ή «home exchange».

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι αυτή είναι μια φυσική εξέλιξη σε εποχές όπου ο πληθωρισμός σαρώνει τα πάντα. Και θα είχε δίκιο. Αλλά μόνο εν μέρει. Και αυτό γιατί η ανταλλαγή σπιτιών έρχεται ως ταξιδιωτικό trend να τα σαρώσει όλα όχι μόνο για αυτούς που θέλουν να εξερευνήσουν νέα μέρη και δεν αντέχουν το κόστος του ξενοδοχείου, αλλά και γι’ αυτούς που είναι απογοητευμένοι με την τροπή που έχει πάρει το Airbnb, αλλάζοντας τον αυθεντικό χαρακτήρα ιστορικών πόλεων και συνοικιών, καθώς και γι’ αυτούς που αναζητούν μια exclusive ταξιδιωτική εμπειρία με ιδιωτικότητα και παροχές που ελάχιστα ξενοδοχεία μπορούν να παράσχουν. Γιατί, ναι, υπάρχει και αυτό: η ανταλλαγή υπερπολυτελών επαύλεων με όλες τις ανέσεις που συνεπάγονται – ακόμα κι αν σε αυτές περιλαμβάνεται το προσωπικό.

Η HomeExchange είναι η μεγαλύτερη πλατφόρμα ανταλλαγής σπιτιών του κόσμου, αφού διαθέτει πάνω από 270.000 ακίνητα σε περισσότερες από 140 χώρες σε όλο τον κόσμο και χρεώνει ετήσια συνδρομή $220

Τα είδη της ανταλλαγής

Σε γενικές γραμμές, ο τρόπος της ανταλλαγής σπιτιών γίνεται με τρεις τρόπους, για καθέναν από τους οποίους υπάρχουν εξειδικευμένες πλατφόρμες. Σε κάθε περίπτωση, ο σκοπός δεν είναι το κέρδος, αλλά η χρήση κατοικιών σε άλλα μέρη με αντάλλαγμα την παραχώρηση της οικίας του χρήστη, η γνωριμία ανθρώπων, τόπων, συνηθειών και πολιτισμών. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει μια αμοιβή ή μια πληρωμή συνδρομής προς την πλατφόρμα, αλλά και σε αυτές τα ποσά είναι μάλλον αμελητέα.

Σε ό,τι αφορά το κόστος, κάποιες πλατφόρμες ανταλλαγής κατοικιών είναι δωρεάν, κάποιες όχι. Οι πιο δημοφιλείς και αξιόπιστες συνήθως χρεώνουν στους χρήστες μια συνδρομή μέλους για να καταχωρούν και να αναζητούν κατοικίες, καθώς και να έρχονται σε επαφή με τα άλλα μέλη. Υπάρχουν οι ακριβές πλατφόρμες όπως η International Vacation Home Exchange (IVHE), η οποία χρεώνει ετήσια συνδρομή μέλους που ξεκινά από 159 δολάρια, κάποιες φτηνές όπως η HomeLink που έχει συνδρομή από 39 δολάρια, αλλά και αυτές που χρεώνουν ένα ποσό κάτω από 10 δολάρια τον μήνα όπως η Intervac. Κάθε εταιρεία έχει διάφορες δομές τιμολόγησης και επιλογές μελών.

Η πρώτη και πιο δημοφιλής μέθοδος ανταλλαγής σπιτιών είναι η ταυτόχρονη. Δηλαδή ο χρήστης πηγαίνει σε ένα σπίτι στο εξωτερικό, ενώ την ίδια ώρα επισκέπτονται το δικό του αυτοί που του παραχωρούν το ακίνητο. Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες των σπιτιών συνομιλούν αρκετές φορές μεταξύ τους μέσω βιντεοκλήσεων δείχνοντας ο ένας στον άλλον τα κατατόπια, αλλά και για να γνωριστούν, κάτι που παρέχει ένα αίσθημα μεγαλύτερης ασφάλειας.

Πολύ συχνά οι ιδιοκτήτες δεν ανταλλάζουν μόνο σπίτια, αλλά και αυτοκίνητα (με την ίδια μέθοδο, στην ίδια συμφωνία), γλιτώνοντας τον κόπο και τα έξοδα της ενοικίασης, ενώ παρέχουν συμβουλές για τα μέρη που θα επισκεφτούν, το πώς θα περάσουν τον χρόνο τους καλύτερα κ.ά.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα κλειδιά αφήνονται σε μια θυρίδα από την οποία τα παραλαμβάνει ο επισκέπτης με τη χρήση μοναδικού κωδικού, ενώ για τα αυτοκίνητα συνήθως χρησιμοποιείται τρίτο πρόσωπο – κάποιος φίλος ή γνωστός που τα παραδίδει. Οι επισκέπτες υποχρεούνται να αφήσουν το σπίτι καθαρό, όπως το βρήκαν και να φροντίσουν για τη διατροφή τους, ενώ για περιπτώσεις ζημιών και φθορών υπάρχουν οι ασφάλειες, αν και σπάνια χρησιμοποιούνται. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είθισται, οι swappers να συμφωνούν μεταξύ τους για μια αποζημίωση, εάν χρειάζεται.

Ο δεύτερος τρόπος home swapping, ο οποίος είναι επίσης πολύ δημοφιλής, είναι η μη ταυτόχρονη ανταλλαγή. Σε αυτή την περίπτωση, ο χρήστης της πλατφόρμας μπορεί να παραχωρεί το σπίτι του σε αυτούς που έχει συμφωνήσει, όταν αυτός βρίσκεται αλλού, ή το αντίστροφο. Προηγείται συμφωνία για το πότε και για πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να διαμείνει ο καθένας στο σπίτι που παρέχεται, ενώ πολύ συχνά χρησιμοποιούνται πόντοι ή μάρκες, που είναι μια εικονική πίστωση που παρέχει η κάθε πλατφόρμα. Αυτό σημαίνει ότι όσο κάποιος παρέχει το σπίτι του σε άλλον χρήστη της πλατφόρμας τόσο περισσότερους πόντους συγκεντρώνει. Οι πόντοι δεν εξαργυρώνονται σε χρήματα, αλλά σε διανυκτερεύσεις/διαμονή σε άλλα σπίτια και στα σπίτια αυτών που χρησιμοποίησαν το δικό του.

Η τρίτη μέθοδος ανταλλαγής σπιτιών, η οποία δεν είναι τόσο διαδεδομένη (τουλάχιστον ακόμα), είναι αυτή της φιλοξενίας. Ο χρήστης της πλατφόρμας παραμένει στο σπίτι του και φιλοξενεί τον χρήστη με τον οποίο έχει συμφωνήσει. Σε δεύτερο χρόνο θα φιλοξενηθεί και αυτός στο σπίτι αυτών που φιλοξένησε ή σε κάποιο άλλο, ανάλογα με τους πόντους που θα έχει συγκεντρώσει. Τη λύση της φιλοξενίας επιλέγουν συνήθως τα άτομα που έχουν αρκετά μεγάλες κατοικίες, ικανές να φιλοξενήσουν πολλά άτομα, και όρεξη για γνωριμίες με άλλους ανθρώπους και άλλες κουλτούρες.

Ενα μέλος μιας τέτοιας πλατφόρμας που ταξιδεύει με την οικογένειά του σε όλο τον κόσμο ανταλλάζοντας σπίτια με άλλα μέλη των δύο πλατφορμών στις οποίες έχει εγγραφεί εξηγεί ότι η διαδικασία είναι πολύ απλή. «Εχουμε ένα πολύ αναλυτικό εγχειρίδιο για το σπίτι, έχουμε καθαρίστρια που έρχεται πριν και μετά. Οταν ανταλλάσσουμε αυτοκίνητα, παίρνω ένα αντίγραφο των διπλωμάτων τους και ένα γραπτό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι θα οδηγούν το αυτοκίνητο σε ορισμένες ημερομηνίες. Τώρα που το αυτοκίνητό μας είναι πολύ πιο παλιό και κάνουμε περισσότερες ανταλλαγές δεν ασχολούμαι τόσο πολύ με αυτά».

Οι πλατφόρμες

Ξεχάστε την Airbnb και τα επενδυτικά ακίνητα! Αυτοί που ανταλλάζουν σπίτια δεν ενδιαφέρονται να βγάλουν χρήματα, ούτε και να πληρώσουν για να μείνουν σε άλλων. Οργανώνονται μέσω πλατφορμών, ιστοσελίδων, ιστότοπων αγγελιών και κοινωνικών δικτύων με έναν μόνο σκοπό: το σπίτι σου για το σπίτι μου.

Γι’ αυτόν τον λόγο και όσο αποκτά μεγαλύτερη δημοφιλία το φαινόμενο τόσο περισσότερες πλατφόρμες εμφανίζονται, ώστε να γίνεται επίσημη η ανταλλαγή -και να υπάρχουν κάποιες περισσότερες καλύψεις, όπως η πρόσβαση σε μεγαλύτερο αριθμό μελών και η ασφάλεια – με ένα μικρό αντίτιμο συνδρομής.

Η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων της μεγαλύτερης πλατφόρμας ανταλλαγής σπιτιών του κόσμου, της HomeExchange, Τζέσικα Πολιούτσι, λέει ότι μόνο το 2023 οι συνδρομητές της στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν κατά 32% και σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 45%.

Η HomeExchange, η οποία λειτουργεί από το 1992 και έχει έδρα στη Γαλλία, χρεώνει ετήσια συνδρομή 220 δολαρίων, δίνοντας κάποιους πόντους ως δώρο. Το μέλος με αυτούς τους πόντους μπορεί να κλείσει το πρώτο του μέρος για διαμονή. Η πλατφόρμα διαθέτει και ομάδες στο Facebook σε διάφορες γλώσσες και θεωρείται το κορυφαίο και για ανταλλαγές της τελευταίας στιγμής. Διαθέτει περισσότερες από 270.000 κατοικίες σε περισσότερες από 140 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Δημοφιλέστατη πλατφόρμα, αν και πολύ καινούρια σε σχέση με τη HomeExchange, αφού ξεκίνησε το 2019, είναι η αμερικανική People Like Us, που αντλεί τη δύναμή της από τις πολύ ενεργές ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα.

Διαφορετικό μοντέλο από τις άλλες, όπως οι HomeExchange και ThirdHome, ακολουθεί η Kindred. Τα μέλη της αμερικανικής -με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο- startup δεν χρειάζεται να πληρώνουν συνδρομή για να αποκτήσουν πρόσβαση στο portfolio των 30.000 ακινήτων σε 100 πόλεις. Αρκεί να προσκληθούν από άλλα μέλη και να κερδίσουν αρκετές μονάδες φιλοξενώντας άλλα μέλη στα σπίτια τους. Και πώς βγάζει κέρδος η Kindred; Κυρίως, από τους γύρους χρηματοδότησης, καθώς οι επενδυτές δείχνουν να την εμπιστεύονται, αλλά και από τις χρεώσεις των υπηρεσιών εντός της πλατφόρμας. Και όσο οι ανταλλαγές σπιτιών αυξάνονται -μόνο το 2023 αυξήθηκαν κατά 800%-, ενισχύονται και τα έσοδα.

Αλλες δημοφιλείς πλατφόρμες είναι οι HomeLink Home Exchange, Home Base Holidays, Family Home Swaps, Switchome, Couchsurfing κ.ά.

Οι luxury ανταλλαγές

Για τους ελίτ ταξιδιώτες που αναζητούν έναν τόπο για το επαγγελματικό τους ταξίδι ή μια ανάπαυλα αναψυχής, η μέθοδος του home swapping έχει αρχίσει να γίνεται πολύ δημοφιλής. Με τις αγορές πολυτελών ακινήτων και ταξιδιών να συνεχίζουν να ακμάζουν, παρά τις οικονομικές αβεβαιότητες, δεν θα μπορούσε να μην καταγράφεται άνοδος και στις ανταλλαγές πολυτελών κατοικιών. Κατά κάποιους, αυτό το νέο trend είναι ένα καινούριο στυλ ταξιδιού, στο οποίο οι swappers γυρνούν τον κόσμο παίρνοντας μαζί τους την πολυτέλεια, τις ανέσεις και το γενικότερο lifestyle που αντικατοπτρίζει το σπίτι τους.

Δεν είναι όμως μόνο η έξαψη της πολυτέλειας που έχει κάνει αυτό το trend ιδιαίτερα δημοφιλές το τελευταίο διάστημα. Σε μεγάλο βαθμό είναι και η ιδιωτικότητα. Σε έναν κόσμο γεμάτο με celebrities αλλά και neomillionaires, η επίδειξη πλούτου ή η δημοσιοποίηση κάθε στιγμής της ζωής δεν είναι πάντα το ζητούμενο. Αλλά ακόμα κι αν αυτό είναι το ζητούμενο, επιτυγχάνεται με την εναλλαγή τοπίων χωρίς να χάνεται ίχνος από την πολυτέλεια στην οποία έχουν μάθει οι followers.

Αυτή ακριβώς την τάση στη luxury αγορά οσμίστηκε και η μεγαλύτερη πλατφόρμα ανταλλαγής κατοικιών HomeExchange, η οποία λάνσαρε τη HomeExchange Collection. Πρόκειται για μια πλατφόρμα μέσα στην πλατφόρμα της σελίδας, η οποία απευθύνεται στους super rich και τους υπόσχεται ότι μπορούν να απολαύσουν έναν συνδυασμό των παραδοσιακών οφελών της ανταλλαγής κατοικιών -την άνεση και την αυθεντικότητα- με τις πολυτελείς παροχές που μπορεί να περιμένουν από ένα κορυφαίο θέρετρο.

H HomeExchange Collection διαθέτει ένα portfolio ακινήτων συνολικής αξίας 50 εκατ. δολαρίων, δηλαδή τα ακίνητα των 17.500 μελών της σε 100 χώρες. Η καινοτομία εδώ είναι ότι οι swappers μπορούν να ανταλλάζουν -όπως οι κοινοί θνητοί τα αυτοκίνητά τους- και τα γιοτ τους. Το κόστος της συνδρομής είναι 295 δολάρια, με τα τέλη παροχής υπηρεσιών για κάθε ανταλλαγή να κυμαίνονται από 495 έως 1.395 δολάρια ανά εβδομάδα.

Αντίπαλο δέος του Airbnb;

Κατά πολλούς, αυτή η νέα τάση στα ταξίδια συνιστά ένα αναδυόμενο αντίπαλο δέος στην Airbnb και τις άλλες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, όπως η Booking. Η Airbnb, βέβαια, αρνείται ότι χάνει έδαφος στην τουριστική βιομηχανία, παραπέμποντας στις περισσότερες από 1,5 δισεκατομμύριο αφίξεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη και τις 7,7 εκατομμύρια καταχωρήσεις που διαθέτει.

Από την άλλη, ακόμα και οι καλύτεροι συνεργάτες της δεν δείχνουν να συμφωνούν, αφού γλυκοκοιτάζουν τις ανταλλαγές σπιτιών ως το μέλλον των ταξιδιών. Διόλου τυχαία, seed investor της Kindred είναι η Andreessen Horowitz, η οποία είχε μπει σε funding round της Airbnb το 2011 με περισσότερα από 110 εκατ. δολάρια.

Επιπλέον, υπάρχει και ο κορεσμός της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Με πολλές χώρες ή και πόλεις ανά τον κόσμο που είναι top προορισμοί για οποιονδήποτε στη ζωή του να την απαγορεύουν ή να την περιορίζουν σε ορισμένες συνοικίες, είναι σαφές ότι χάνει έδαφος. Είναι ακόμη και οι διαμαρτυρίες των κατοίκων πολλών ιστορικών πόλεων, όπως η Βενετία, ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αντικαθιστούν τους μόνιμους κατοίκους με τουρίστες, μετατρέποντάς τις σε «θεματικά τουριστικά πάρκα» που κάνουν πολλούς να το ξανασκέφτονται.

Αλλά και οι τιμές, οι οποίες, λόγω του πληθωρισμού και της αχόρταγης φύσης του ανθρώπου για μεγαλύτερο και πιο γρήγορο κέρδος, αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς, κάνουν πολλούς να αναρωτηθούν γιατί θα πρέπει να πληρώσουν για να διαμείνουν σε ένα σπίτι για μερικές ημέρες, όταν μπορούν να ζήσουν σαν ντόπιοι σε σπίτι ντόπιων, να γίνουν ένα με την κουλτούρα του τόπου που επισκέπτονται και να αποκτήσουν νέους φίλους ανταλλάζοντας το σπίτι τους με ένα άλλο.