 |  |  |
Το ηλεκτρικό ρεύμα στη χώρα μας είναι απρόβλεπτο, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής δομής των χερσαίων περιοχών και των νησιών, και συχνά λόγω των καιρικών φαινομένων ή φυσικών αιτίων προκαλούνται βλάβες στο δίκτυο.
Αυτές οι διακοπές ρεύματος ή σε μερικές περιπτώσεις η απότομη εναλλαγή της τάσης, είναι ικανές να προξενήσουν μεγάλες ζημιές σε οποιαδήποτε ηλεκτρική και ηλεκτρονική συσκευή.
Σίγουρα αρκετοί από εμάς έχουμε ακούσει τουλάχιστον μια ιστορία στο κοντινό μας περιβάλλον, όπου μια ηλεκτρική συσκευή «παρέδωσε πνεύμα» μετά από κάποια απότομη αυξομείωση στην ηλεκτρική τάση του ρεύματος. Σε αυτές περιλαμβάνονται συσκευές που όλοι έχουμε στο σπίτι μας ή στο γραφείο, όπως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, μία τηλεφωνική συσκευή, μία ηλεκτρική κουζίνα, ένα ψυγείο, μία τηλεόραση κ.ο.κ. Όπως ισχύει όμως και στις περιπτώσεις του backup των δεδομένων, που αν δεν πάθεις δε θα μάθεις, έτσι και στην περίπτωση αυτή, αγνοούμε ότι με ένα λογικό κόστος μπορούμε να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να προστατεύσουμε κατάλληλα τις ευαίσθητες ηλεκτρικές συσκευές μας.
Είναι ενδεικτικό, ότι οι διαταραχές στην τάση του ηλεκτρικού ρεύματος είναι αναπόφευκτες όχι μόνο στην περίπτωση των έκτακτων καταστάσεων, αλλά και υπό συνθήκες κανονικής λειτουργίας. Μερικοί μόνοι από τους λόγους που μπορούμε να «την πάθουμε» είναι οι εξής:
- κατά την πτώση κεραυνού σε ακραία καιρικά φαινόμενα
- με την παρουσία πουλιών που προκαλούν βραχυκύκλωμα
- σε περίπτωση κοπής υπόγειου καλωδίου ή αγωγού εναέριου δικτύου της ΔΕΗ
- κατά την επαναφορά ρεύματος μετά από διακοπή και πολλοί ακόμη…
Αν και οι περισσότερες σύγχρονες ηλεκτρικές συσκευές ενσωματώνουν κυκλώματα σταθεροποίησης τάσης προκειμένου να μην προκληθεί πρόβλημα από κάποια διαταραχή, εντούτοις, η προστασία αυτή πολλές φορές δεν είναι αρκετή. Μάλιστα, η ίδια η ΔΕΗ προτείνει την αποσύνδεση των συσκευών μας από την πρίζα κατά τη διάρκεια διακοπών ρεύματος, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό και σίγουρα καθόλου πρακτικό.
Τι πρέπει όμως να κάνουμε προκειμένου να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο;
Ας δούμε κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για την προστασία των ευαίσθητων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών μας.
Αντικεραυνικό (Αλεξικέραυνο)
Χωρίς να μπούμε στη διαδικασία ανάλυσης δύσκολων τεχνικών όρων, ως πρώτο κατάλληλο βήμα θεωρείται πάντα η εγκατάσταση μιας αντικεραυνικής προστασίας στον ηλεκτρικό πίνακα του σπιτιού μας, προκειμένου να υπάρχει προστασία των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, από την υπέρταση που πιθανόν να δημιουργήσει ένας κεραυνός. Ο ρόλος του αντικεραυνικού (αλεξικέραυνου) είναι να οδηγήσει στη γη το ρεύμα που προκαλείται από τον κεραυνό και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρόνο.
Για την επιλογή και την εγκατάσταση της καταλληλότερης λύσης στο σπίτι μας, είναι καλύτερο να συμβουλευτούμε τον ηλεκτρολόγο μας, που θα μας πληροφορήσει για τον τύπο και τον εξοπλισμό που απαιτείται στον πίνακα ρεύματος για το δικό μας σπίτι.
Φυσικά, πριν την αγορά των σχετικών υλικών, μπορούμε να ρίξουμε μια πρώτη ματιά στα διαθέσιμα αντικεραυνικά, για να έχουμε μια εικόνα για το κόστος.
Πολύπριζα ασφαλείας
Μια πολύ δημοφιλής λύση είναι τα πολύπριζα ασφαλείας (Surge Protection, Surge Arrest), που όμως δεν αποτελούν πανάκεια. Ο στόχος ενός καλού τέτοιου πολύπριζου είναι η προστασία των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών μας συσκευών που τροφοδοτούμε με 220V από τους κεραυνούς και τις υπερτάσεις του δικτύου.
Μάλιστα, ορισμένα από αυτά διαθέτουν ενσωματωμένη αυτόματη ασφάλεια για προστασία από την υπερφόρτωση του κυκλώματος και ενδεχόμενη ζημιά στα καλώδια. Έτσι, όταν η κατανάλωση υπερβεί τα 3500W, τότε γίνεται άμεση διακοπή της παροχής και θα πρέπει να κάνουμε επανεκκίνηση του πολύπριζου, αφού πρώτα αποσυνδέσουμε μία ή περισσότερες συσκευές.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι τα περισσότερα πολύπριζα ασφαλείας της αγοράς δεν προστατεύουν τις συσκευές μας από τυχόν μεταβολές τάσεως του δικτύου και συχνά μπορεί να σημειωθούν σοβαρά προβλήματα εξαιτίας αμφίβολης ποιότητας κατασκευής.
Tip: αρκετά πολύπριζα ασφαλείας παρέχουν επιπλέον δυνατότητα προστασίας τηλεόρασης ή της τηλεφωνικής μας γραμμής από τις ραδιοπαρεμβολές.
UPS (Συσκευή αδιάλειπτης τροφοδότησης ισχύος)
Το πολύπριζο προστασίας θα προστατέψει τις ηλεκτρονικές μας συσκευές από μία στιγμιαία υπέρταση, όμως, ένα UPS (Uninterruptible Power Supply) είναι αυτό που θα κρατήσει τις συσκευές μας ενεργές και προστατευμένες ακόμη και όταν δεν υπάρχει ρεύμα.
Τα τελευταία χρόνια τα UPS σημειώνουν σημαντική επιτυχία χάρη στις δυνατότητές τους και τις σημαντικά μειωμένες τιμές τους συγκριτικά με το παρελθόν. Το μεγάλο πλεονέκτημά τους είναι η εξασφάλιση σταθερής τάσης και αδιάλειπτης παροχής ισχύος σε περίπτωση διακοπής ρεύματος. Αυτό το πετυχαίνουν κυρίως χάρη στην μπαταρία που περιλαμβάνει κάθε μονάδα UPS και η οποία ανάλογα με το μοντέλο, έχει διάρκεια ζωής τουλάχιστον ενός έτους.
Φυσικά δεν είναι όλα τα UPS ίδια και οι διαφορές τους έγκεινται στο μέγεθός τους, τον αριθμό των πριζών (schuko), στο χρόνο απόκρισης μετά από κάποια διακοπή ή αυξομείωση ρεύματος και στο φορτίο προστασίας, με την αντίστοιχη διακύμανση στο κόστος τους.
Τα UPS χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:
- τα Line Interactive UPS, τα οποία προσφέρουν σταθερή προστασία αφού παρεμβάλλονται μόνιμα μεταξύ της γραμμής ρεύματος και των συσκευών μας, ενώ η μπαταρία που διαθέτουν εξασφαλίζει μερικά λεπτά επιπλέον παροχής.
- τα Stand-by UPS (αναμονής), που είναι συνήθως η πιο προσιτή οικονομικά λύση, τα οποία ενεργοποιούνται μόλις εντοπίσουν κάποια διακοπή ή έντονη αυξομείωση στο ρεύμα, αλλά έχουν περιορισμένες δυνατότητες προστασίας για πολλές ή ευαίσθητες συσκευές.
- τα Online UPS, που είναι πιο ασφαλή και ακριβά, καθώς προορίζονται για πολύ απαιτητικά περιβάλλοντα, όπως για παράδειγμα τα εταιρικά δίκτυα Η/Υ.
Η συνηθέστερη χρήση ενός UPS στο σπίτι, είναι όταν το συνδέουμε με έναν υπολογιστή προκειμένου να μην υπάρξει πρόβλημα με τη λειτουργία του σε περίπτωση έντονων αυξομειώσεων της τάσης. Επίσης, η χρήση ενός UPS μας δίνει περιθώριο μερικών λεπτών για να αποθηκεύσουμε κάποια εργασία μας που βρίσκεται σε εξέλιξη ή να απενεργοποιήσουμε με ασφάλεια κάποια ηλεκτρονική συσκευή, σε περίπτωση πλήρους διακοπής ρεύματος.
Αντίστοιχα, εξασφαλίζει ότι δεν θα προκληθεί κάποια ζημιά στις συσκευές που συχνά βρίσκονται στο σαλόνι μας, όπως η τηλεόραση, το home cinema, η κονσόλα βιντεοπαιχνιδιών και το στερεοφωνικό σύστημα, σε περίπτωση έντονης αυξομείωσης της τάσης ή διακοπής/επαναφοράς του ρεύματος.
Tip: αφού σκεφτούμε ποιες και πόσες συσκευές θα συνδέσουμε επάνω στο UPS, καλό είναι να επιλέξουμε ένα που έχει τουλάχιστον 2 ή περισσότερες παραπάνω θύρες από όσες θα χρειαστούμε, για να είμαστε καλυμμένοι μελλοντικά.
Ένα ακόμα πλεονέκτημα του UPS είναι η δυνατότητα φιλτραρίσματος του ρεύματος που περιέχεται στα καλώδια τηλεφώνου ή δικτύου, κάτι που μπορεί κατά περίπτωση να οδηγήσει ακόμα και στο «κάψιμο» της τηλεφωνικής μας συσκευής, ή μιας άλλης (σημαντικότερης για πολλούς) συσκευής, αυτής του router.
Tip: ο αριθμός των schuko (πριζών) που έχει ένα UPS είναι βασικό κριτήριο για την επιλογή μας. Πρέπει να βεβαιωθούμε ωστόσο, ότι η προστασία καλύπτει όλες τις διαθέσιμες πρίζες, διότι υπάρχει περίπτωση κάποιες να μην συμπεριλαμβάνονται στην προστασία της μπαταρίας.
Θα έχετε προσέξει ότι τα UPS συνοδεύονται ως επί το πλείστον από ενδείξεις σε Volts-Amperes (VA) και όχι σε Watt (W). Τα VA περιγράφουν τη φαινομενική ισχύ (Apparent Power) την οποία καταναλώνει η συσκευή, ενώ τα Watts την πραγματική ισχύ (Real Power). Το πηλίκο της πραγματικής με τη φαινομενική ισχύ μας δίνει ως αποτέλεσμα το συντελεστή ισχύος (Power Factor – PF). Για παράδειγμα, κάποια συσκευή μπορεί να «τραβάει» από το δίκτυο 10 Ampere, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι και τα 10 Ampere παράγουν όντως έργο.
Tip: καταγράφουμε τα VA ή τα Watt κάθε ηλεκτρονικής συσκευής που θα συνδέσoυμε στο UPS, ανατρέχοντας στην κάρτα/πίνακα των χαρακτηριστικών της, για να γνωρίζουμε πόση συνολική ισχύ καταναλώνουν. Η κάρτα βρίσκεται συνήθως κολλημένη κάπου επάνω στη συσκευή ή στο manual της. Αυτό είναι σημαντικό γιατί αν η ισχύς είναι μεγαλύτερη από τη μπαταρία του UPS, τότε σε μια ενδεχόμενη διακοπή ρεύματος καμία συσκευή δεν θα παραμείνει ενεργή.
Επιπλέον λειτουργίες και εγγύηση
Για τους περισσότερους από εμάς, ένα UPS για οικιακή χρήση δε χρειάζεται να έχει πολλές δυνατότητες, αρκεί να προστατεύει τις συσκευές μας. Πάραυτα, με μια μικρή αναζήτηση θα δείτε ότι πολλά μοντέλα στην αγορά, ακόμη και τα πιο απλά, διαθέτουν επιπλέον λειτουργίες που μπορεί να μας φανούν χρήσιμες, όπως π.χ. η ειδοποίηση αποσύνδεσης της μπαταρίας, η διασύνδεση με τον Η/Υ για παραμετροποίηση, ή η ενσωματωμένη οθόνη για να έχουμε γρήγορη πρόσβαση σε πληροφορίες όπως η στάθμη της μπαταρίας ή η κατανάλωση.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λάβουμε υπόψη πριν την αγορά, είναι η εγγύηση για το συνδεδεμένο στο UPS εξοπλισμό μας, που ενδεχομένως παρέχει η εκάστοτε κατασκευάστρια εταιρεία. Η εγγύηση μπορεί να διαφέρει ανά κατασκευαστή, όμως πριν χρησιμοποιήσετε το νέο σας UPS, διαβάστε προσεκτικά τους όρους χρήσης της εγγύησης, ώστε να ξέρετε σε ποιες περιπτώσεις δικαιούστε αποζημίωση σε περίπτωση δυσλειτουργίας.
Αυτοί είναι οι επικρατέστεροι τρόποι προστασίας των ηλεκτρικών μας συσκευών από διαταραχές της ηλεκτρικής τάσης. Η επιλογή έστω μίας από τις παραπάνω λύσεις μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο υπερφόρτωσης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών στο σπίτι ή το γραφείο, κάτι που πιθανόν να έχει ως αποτέλεσμα κάποια σοβαρή δυσλειτουργία τους.
Σίγουρα πάντως, ο συνδυασμός των παραπάνω προτάσεων ανάλογα και με τις ανάγκες και τις δυνατότητες που έχει ο καθένας μας, θεωρείται προτιμότερη λύση για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
