Mastodon: Το κοινωνικό δίκτυο που θεωρείται αντίπαλος του Twitter

Με το Twitter σε ελεύθερη πτώση από τότε που ανέλαβε τον έλεγχο του ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου την περασμένη εβδομάδα, το Mastodon, μια ανοιχτή εναλλακτική λύση που προέρχεται από τη Γερμανία και υφίσταται εδώ και 6 χρόνια, βιώνει μια πρωτόγνωρη ”άνθηση” μεταξύ δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και κοινοτήτων που εγκατέλειψαν μαζικά τη πλατφόρμα που αγόρασε ο Ελον Μασκ.

«Το πουλί είναι ελεύθερο», έγραψε στο Twitter ο μεγιστάνας της Tesla, όταν ολοκλήρωσε την εξαγορά του Twitter, ύψους 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αλλά πολλοί υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου αντέδρασαν με απογοήτευση στην προοπτική να ελέγχεται η «πλατεία της πόλης» του κόσμου από ένα άτομο και άρχισαν να αναζητούν άλλες επιλογές.

Ως επί το πλείστον, το Mastodon μοιάζει με το Twitter, περιλαμβάνει hashtags, πολιτικό και τεχνολογικό κουβεντολόι ανάμεσα σε χρήστες που τσακώνονται, μέχρι τις απαραίτητες φωρτογραφίες γατών.
Όμως, ενώ το Twitter και το Facebook ελέγχονται από μια αρχή – μια εταιρεία – το Mastodon είναι εγκατεστημένο σε χιλιάδες διακομιστές υπολογιστών, που διευθύνονται σε μεγάλο βαθμό από εθελοντές διαχειριστές που ενώνουν τα συστήματά τους μαζί σε μια ομοσπονδία.

Οι χρήστες ανταλλάσσουν αναρτήσεις και συνδέσμους με άλλους στον δικό τους διακομιστή – ή στο ”στιγμιότυπο” του Mastodon – και επίσης, σχεδόν το ίδιο εύκολα, με χρήστες σε άλλους διακομιστές σε όλο το αναπτυσσόμενο δίκτυο.

Τι είναι το Mastodon και γιατί διαφέρει;

Το Mastodon δημιουργήθηκε το 2016 από τον Eουγκεν Ρότσκο, έναν 29χρονο Γερμανό προγραμματιστή, που είχε την επιθυμία του να δημιουργήσει μια δημόσια σφαίρα πέρα ​​από τον έλεγχο μιας μεμονωμένης οντότητας. Διαθέτει χρονοδιαγράμματα όπου μπορείτε να δείτε μηνύματα που δημοσιεύονται από άλλους χρήστες που ακολουθείτε. Αλλά κυρίως, οι διακομιστές της δεν βρίσκονται σε ένα μέρος ούτε ανήκουν σε μία εταιρεία.

Αντίθετα, το Mastodon έχει έναν τεράστιο αριθμό διακομιστών ή «παρουσιάσεων» που μπορεί να ρυθμίσει ο καθένας. Το λογισμικό είναι ανοιχτού κώδικα και ο Ρότσκο είναι ανένδοτος ότι δεν θα μπει ποτέ προς πώληση.
Οι συντονιστές κάθε διακομιστή – που μπορεί να βασίζεται σε επαγγέλματα, χόμπι, γεωγραφία, κτλπ – είναι σε θέση να ελέγχουν τις οδηγίες της ομάδας, φιλτράροντας ανεπιθύμητα μηνύματα, trolls ή ορισμένους τύπους περιεχομένου. Εάν ένας χρήστης δεν είναι ευχαριστημένος με τον διακομιστή, μπορεί εύκολα να μεταβεί σε άλλον που ταιριάζει καλύτερα σε αυτό που θέλει.

Λειτουργεί χωρίς διαφημίσεις και δεν υπάρχουν αλγόριθμοι που τοποθετούν ορισμένα μηνύματα υψηλότερα ή χαμηλότερα στα χρονοδιαγράμματα βάσει δημοτικότητας ή κάποιας άλλης τεχνολογικής μαγείας. Όλες οι αναρτήσεις είναι χρονολογικές, από τις πρώτες έως τις πιο πρόσφατες.

Ο ιστότοπος έχει εκτοξευτεί από την εγγραφή εκατοντάδων χιλιάδων χρηστών τις τελευταίες ημέρες και ο Ρότσκο είπε την Κυριακή ότι υπήρχαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο ενεργοί μηνιαίες followers ή πιο σωστά… “tooters”. Έχουμε φτάσει τους 1.028.362 μηνιαίους ενεργούς χρήστες σε όλο το δίκτυο σήμερα”, είπε ο ιδρυτής του Mastodon τη Δευτέρα.

Ωστόσο ο αριθμός αυτός παραμένει μικρός σε σύγκριση με τους καθιερωμένους αντιπάλους του. Το Twitter ανέφερε 238 εκατομμύρια ημερήσιους ενεργούς χρήστες που είχαν δει έστω μια διαφήμιση κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Το Facebook υποστηρίζει ότι διαθέτει 1,98 δισεκατομμύρια ημερήσιους ενεργούς χρήστες κατά το τρίτο τρίμηνο.

Εστω κι έτσι η άνοδος στους χρήστες του Mastodon μέσα σε λίγες μέρες εξακολουθεί να είναι αξιοσημείωτη.
«Έχω αποκτήσει περισσότερους νέους ακόλουθους στο Mastodon την τελευταία εβδομάδα από ό,τι τα προηγούμενα πέντε χρόνια», έγραψε την περασμένη εβδομάδα ο Ethan Zuckerman, ειδικός στα κοινωνικά δίκτυα στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης.

Πριν ο Μασκ ολοκληρώσει την εξαγορά του Twitter στις 27 Οκτωβρίου, η ανάπτυξη της Mastodon ήταν κατά μέσο όρο 60-80 νέοι χρήστες την ώρα, σύμφωνα με τον λογαριασμό Mastodon Users. Το πρωί της Δευτέρας, έδειξε 3.568 νέες εγγραφές σε μία μόλις μία ώρα.

Ο Ρότσκο ξεκίνησε το Mastodon το 2016, όταν διαδόθηκαν φήμες ότι ο ιδρυτής του PayPal και σύμμαχος του Μασκ, Πίτερ Tιλ ήθελε να αγοράσει το Twitter.

«Ένας δεξιός δισεκατομμυριούχος επρόκειτο να αγοράσει μια de facto δημόσια επιχείρηση κοινής ωφέλειας που δεν είναι δημόσια», δήλωσε ο Ρότσκο στο Reuters νωρίτερα φέτος. ”Είναι πολύ σημαντικό να έχετε αυτήν την παγκόσμια πλατφόρμα επικοινωνίας όπου μπορείτε να μάθετε τι συμβαίνει στον κόσμο και να συνομιλείτε με τους φίλους σας. Γιατί αυτή να ελέγχεται από μία εταιρεία;”

«Toots» και Instances

Όποιος είναι εξοικειωμένος με το Twitter θα αναγνωρίσει πολλά από τα χαρακτηριστικά του Mastodon με διαφορετικά, ίσως και πιο ανόητα ονόματα. Μια ανάρτηση ονομάζεται “toot”, ένα retweet ονομάζεται “boost” και μπορείτε να την κάνετε ”αγαπημένη” μέσω του εικονιδίου ενός αστεριού.

Οι αναφορές και τα hashtag λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο και μπορείτε να προσθέσετε φωτογραφίες, βίντεο ή άλλα συνημμένα στα δικά σας εργαλεία. Οι χρήστες μπορούν επίσης να επεξεργάζονται τις αναρτήσεις τους και να στέλνουν στοχευμένα μηνύματα σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων, στέλνοντάς τα μόνο στους ακόλουθούς σας και όχι σε ολόκληρη την παρουσία σας, για παράδειγμα.

Μπορείτε να γράψετε μηνύματα που μπορούν να δουν οι ακόλουθοί σας στις κύριες ροές τους. Υπάρχουν όμως και άλλα κανάλια: Το Τοπικό κανάλι εμφανίζει μηνύματα από οποιονδήποτε στον διακομιστή σας. Το Ομοσπονδιακό κανάλι είναι ένα ευρύτερο κανάλι που εμφανίζει όλες τις δημόσιες αναρτήσεις για τις οποίες γνωρίζει ο διακομιστής στον οποίο βρίσκεστε. Τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από άτομα που ακολουθούν άλλοι χρήστες στον διακομιστή σας και προορίζεται να είναι ένας τρόπος να ανακαλύψετε ”δυνητικά ενδιαφέρον περιεχόμενο”.

Μπορείτε να μοιραστείτε μηνύματα με ολόκληρη την παρουσία σας δημόσια ή να τα στοχεύσετε σε συγκεκριμένες ομάδες. Ασφαλώς και δε λείπουν άλλα κοινωνικά δίκτυα έτοιμα να καλωσορίσουν οποιαδήποτε αποχωρεί από το Twitter, από το Tiktok της Bytedance μέχρι το Discord.

Οι υποστηρικτές του Mastodon υποστηρίζουν ωστόσο ότι η αποκεντρωμένη προσέγγισή του το κάνει θεμελιωδώς διαφορετικό: αντί να πηγαίνει στην κεντρικά παρεχόμενη υπηρεσία του Twitter, κάθε χρήστης μπορεί να επιλέξει τον δικό του πάροχο ή ακόμα και να εκτελέσει τη δική του παρουσία (instance) Mastodon, όπως δηλαδή οι χρήστες μπορούν να στείλουν e-mail από το Gmail ή έναν λογαριασμό που τους παρέχει ο εργοδότης τους.

Καμία εταιρεία ή άτομο δεν μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του σε ολόκληρο το σύστημα ή να το κλείσει εντελώς. Εάν εμφανιζόταν μια εξτρεμιστική φωνή με τον δικό της διακομιστή, θα ήταν αρκετά εύκολο για άλλους διακομιστές να διακόψουν τους δεσμούς τους, αφήνοντάς τον να μιλήσει με τη δική του… συρρικνούμενη ομάδα οπαδών και χρηστών.

Η ομοσπονδιακή αυτή προσέγγιση έχει και μειονεκτήματα: είναι πιο δύσκολο να βρεις ανθρώπους να ακολουθήσεις στην άναρχη εξάπλωση του Mastodon παρά στην ”τακτοποιημένη πλατεία της πόλης” που μπορεί να προσφέρει το Twitter ή το Facebook που διαχειρίζονται κεντρικά.

Αλλά η αυξανόμενη ομάδα υποστηρικτών του Mastodon λέει ότι αυτά αντισταθμίζονται από τα πλεονεκτήματα της αρχιτεκτονικής του.

Ενώ το Mastodon είναι στα πάνω του περισσότερο από ποτέ, έχει προσελκύσει ακόμα λίγα από τα μεγάλα ονόματα της πολιτικής και της showbiz που έχουν κάνει το Twitter ένα εθιστικό διαδικτυακό ”σπίτι”, ειδικά για τους δημοσιογράφους. αλλά περισσότερα ονόματα καταφθάνουν κάθε μέρα.

Για τον Ρότσκο, τον μοναδικό υπάλληλο πλήρους απασχόλησης του Μastodon, ο οποίος προγραμματίζει στο σπίτι του σε μια μικρή πόλη στην ανατολική Γερμανία για ένα μηνιαίο μισθό της τάξεως των 2.400 ευρώ, η δουλειά συνεχίζεται.