Η Γη ετοιμάζεται να «εισβάλλει» στον Αρη

Ο πλανήτης Γη ετοιμάζεται να εισβάλλει στον Αρη. Τρεις χώρες – οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – στέλνουν μη επανδρωμένα διαστημόπλοια στον κόκκινο πλανήτη η μια μετά την άλλη αυτήν την εβδομάδα, στην πιο σαρωτική προσπάθεια που έχει γίνει ποτέ αναζήτησης αρχαίας μικροσκοπικής ζωής και ταυτόχρονης εξερεύνησης του  μέρους για τους μελλοντικούς αστροναύτες.

Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, αποστέλλουν ένα εξακύλινδρο ρομποτικό όχημα στο μέγεθος ενός αυτοκινήτου, που ονομάζεται Perseverance, για να συλλέξουν δείγματα βράχων που θα επιστραφούν στη Γη για ανάλυση σε μια δεκαετία περίπου.

Κάθε διαστημικό σκάφος θα ταξιδέψει πάνω από  483 εκατομμύρια χιλιόμετρα μέχρι να φτάσει στον Αρη τον επόμενο Φεβρουάριο. Χρειάζονται τουλάχιστον έξι έως επτά μήνες, για βγει ένα διαστημικό σκάφος ​​από την τροχιά της Γης και να συγχρονιστεί με την πιο απομακρυσμένη τροχιά του Αρη γύρω από τον ήλιο.

Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν πώς ήταν ο Αρης πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν είχε ποτάμια, λίμνες και ωκεανούς που μπορεί να επέτρεπαν την ανάπτυξη απλών, μικροσκοπικών οργανισμών προτού ο πλανήτης μετατραπεί στον άγονο, χειμερινό έρημο κόσμο που είναι σήμερα.

Οι τρεις σχεδόν ταυτόχρονες εκτοξεύσεις δεν είναι σύμπτωση: Ο χρόνος καθορίζεται από το άνοιγμα ενός παραθύρου διάρκειας ενός μήνα, στο οποίο ο Αρης και η Γη βρίσκονται σε ιδανική ευθυγράμμιση στην ίδια πλευρά του ήλιου, που ελαχιστοποιεί το χρόνο ταξιδιού και τη χρήση καυσίμων. Ενα τέτοιο παράθυρο ανοίγει μόνο μία φορά κάθε 26 μήνες.

Ο Αρης έχει από καιρό εξάψει την ανθρώπινη φαντασία αλλά έχει αποδειχθεί ότι είναι το νεκροταφείο για πολλές αποστολές. Διαστημικά σκάφη έχουν εκραγεί, καεί ή συντριβεί, με το ποσοστό των ατυχημάτων ανά τις δεκαετίες να ξεπερνά το 50%. Η τελευταία προσπάθεια της Κίνας, σε συνεργασία με τη Ρωσία το 2011, κατέληξε σε αποτυχία.

Μόνο οι ΗΠΑ έχουν καταφέρει με επιτυχία να στείλουν στον Αρη διαστημικό σκάφος – το έχουν κάνει οκτώ φορές – από το 1976. Δύο διαστημικά σκάφη της NASA επιχειρούν τώρα εκεί, το InSight και το Curiosity. Εξι άλλα διαστημόπλοια εξερευνούν τον πλανήτη από τροχιά: τρια αμερικανικά, δύο ευρωπαϊκά και ένα από την Ινδία.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Κίνα επιθυμούν τώρα να ενταχθούν σε αυτή την ελίτ λέσχη.

Το διαστημικό σκάφος των ΗΑΕ, με την ονομασία Amal, το οποίο σημαίνει  ελπίδα στα αραβικά, έχει προγραμματιστεί να εκτοξευτεί από την Ιαπωνία την Τετάρτη, εκτελώντας την πρώτη διαπλανητική αποστολή του αραβικού κόσμου. Το διαστημικό σκάφος, κατασκευασμένο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μπόλντερ του Κολοράντο, θα φτάσει στον Αρη το έτος που τα ΗΑΕ θα γιορτάζουν την 50η επέτειο από την ίδρυσή τους.

Με έλεγχο από το Ντουμπάι, ο ουράνιος μετεωρολογικός σταθμός θα προσπαθήσει να μπει σε μια εξαιρετικά υψηλή τροχιά του Αρη, 22.000 – 44.000 χιλιόμετρα, για να μελετήσει την ανώτερη ατμόσφαιρα και να παρακολουθήσει την κλιματική αλλαγή.

Η Κίνα θα ακολουθήσει στη συνέχεια, με την πτήση ενός ρομποτικού οχήματος και γύρω στις 23 Ιουλίου. Κινέζοι αξιωματούχοι δεν αποκαλύπτουν πολλά. Η αποστολή ονομάζεται Tianwen ή Ερωτήσεις για τον Παράδεισο.

Η NASA, εν τω μεταξύ, σκοπεύει για εκτόξευση στις 30 Ιουλίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Το Perseverance φιλοδοξεί να προσγειωθεί σε ένα αρχαίο δέλτα ποταμού και μια λίμνη γνωστή ως κρατήρας Τζέζερο. Το πολύ μικρότερο όχημα της Κίνας θα στοχεύσει σε έναν ευκολότερο και πιο επίπεδο στόχο.

Για να φτάσουν στην επιφάνεια, και τα δύο διαστημόπλοια θα πρέπει να περάσουν μέσα από τον θολό κόκκινο ουρανό του Αρη σε αυτό που έχει χαρακτηριστεί «επτά λεπτά τρόμου» – το πιο δύσκολο και επικίνδυνο μέρος της εισόδου ενός διαστημικού σκάφους στον πλανήτη.

Ο κρατήρας Τζέζερο είναι γεμάτος από ογκόλιθους, βράχους και αμμόλοφους, καθένας από τους οποίους θα μπορούσε να τερματίσει την αποστολή του Perseverance. Ωστόσο, αξίζει το ρίσκο, σύμφωνα με επιστήμονες που επέλεξαν τον συγκεκριμένο κρατήρα έναντι άλλων 60 πιθανών σημείων.

Εκεί που υπήρχε νερό – και ο Τζέζερο ήταν προφανώς στο ίδιο επίπεδο με αυτό πριν 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια – μπορεί να υπήρχε ζωή, αν και ήταν πιθανώς μόνο απλή μικροβιακή ζωή, που υπήρχε ίσως σε μια λεπτή μεμβράνη στο κάτω μέρος του κρατήρα. Αλλά αυτά τα μικρόβια μπορεί να έχουν αφήσει ενδεικτικά σημάδια στα στρώματα των ιζημάτων.

Το Perseverance θα αναζητήσει πετρώματα που περιέχουν τέτοιες βιολογικές ενδείξεις, εάν υπάρχουν, καθώς και τυχόν υπόγειες δεξαμενές νερού ενώ θα απογειώσει και ένα μακρύ και λεπτό ελικοπτεράκι βάρους μόλις 1,8 κιλών -βτο πρώτο τέτοιο που θα πετάξει ποτέ σε άλλο πλανήτη.

Οι κάμερες του Perseverance θα τραβήξουν έγχρωμο βίντεο της κατάβασής του, παρέχοντας στην ανθρωπότητα τις πρώτες εικόνες ενώ τα μικρόφωνα θα καταγράφουν τους ήχους.

Το όχημα θα προσπαθήσει επίσης να παράγει οξυγόνο από το διοξείδιο του άνθρακα στη λεπτή ατμόσφαιρα του Αρη. Το εξαγώμενο οξυγόνο θα μπορούσε κάποια μέρα να χρησιμοποιηθεί από αστροναύτες στον Αρη για αναπνοή καθώς και για την κατασκευή προωθητικών πυραύλων.

Η NASA θέλει να επιστρέψει με αστροναύτες στο φεγγάρι έως το 2024 και να τους στείλει από εκεί στον Αρη εντός της δεκαετίας του 2030. Για το σκοπό αυτό, η διαστημική υπηρεσία στέλνει μαζί με το Perseverance δείγματα υλικού διαστημικής στολής, για να δει αν αντέχουν στο σκληρό περιβάλλον του Αρη.

Το κόστος της αποστολής του Perseverance, συμπεριλαμβανομένης της πτήσης και τουλάχιστον δύο ετών επιχείρησης στον Αρη, πλησιάζει τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Αντίστοιχα, το πρότζεκτ των ΗΑΕ κοστίζει 200 ​​εκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένης της εκτόξευσης, αλλά όχι των επιχειρήσεων. Η Κίνα δεν έχει αποκαλύψει το κόστος της αποστολής της.

Η Ευρώπη και η Ρωσία εγκατέλειψαν τα σχέδια τους να στείλουν έναν «αναζητητή ζωής» στον Αρη αυτό το καλοκαίρι, αφού έμειναν πίσω στις δοκιμές και έπειτα είχαν να αντιμετωπίσουν περισσότερα εμπόδια λόγω κορονοϊού.