Αυτός θα είναι ο μεγαλύτερος Ελληνικός υπερυπολογιστής

Ενα έργο διεθνούς σημασίας αναμένεται να εγκατασταθεί σε ένα από τα μνημειακά βιομηχανικά κτίρια της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου, μετά την αποκατάσταση και επανάχρηση του κτιρίου του πρώην Ηλεκτρικού Σταθμού στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ), με στόχο την υποδοχή ενός πανίσχυρου εργαλείου, του Ελληνικού Υπερυπολογιστικού Συστήματος «Δαίδαλος» (HPC).

Εντός του θα δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνθήκες και υποδομές –ειδικών τεχνικών προδιαγραφών– όπως προβλέπονται σε αντίστοιχα έργα. Ταυτόχρονα, o σχεδιασμός και η υλοποίηση οφείλουν να ανταποκρίνονται σε υψηλές αισθητικές και κατασκευαστικές απαιτήσεις, καθώς ο χώρος –πέραν των λειτουργικών αναγκών που καλείται να καλύψει– θα είναι ανοιχτός στο κοινό, προς επίσκεψη τόσο του υπερυπολογιστή όσο και του ίδιου του διατηρητέου κτιρίου και του βιομηχανικού του εξοπλισμού.

Ο υπερυπολογιστής με το όνομα «Δαίδαλος» που θα αποκτήσει η Ελλάδα θα διαθέτει ισχύ 55 Petaflots, δηλαδή θα είναι σε θέση να εκτελεί 55 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο. Συγχρόνως, το κόστος της συνολικής εγκατάστασης αναμένεται να φτάσει τα 50 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα πρόκειται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2024.

Η μελέτη εγκατάστασης από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού έχει ήδη εγκριθεί, ενώ εντός Δεκεμβρίου προχωρά η δημοπράτησή του. Ο υπερυπολογιστής αυτός θα χρησιμοποιηθεί για να εξυπηρετήσει ένα ευρύ φάσμα Ελλήνων και Ευρωπαίων χρηστών. Η υψηλή ισχύς του αποτελεί και την αιτία χάρη στην οποία θα ενταχθεί στα πεντακόσια συστήματα κορυφαίων επιδόσεων του κόσμου, τοποθετώντας τη χώρα μας στον παγκόσμιο χάρτη της επιστημονικής έρευνας. Άλλωστε, πρόκειται για ένα από τα ισχυρότερα μηχανήματα στην Ευρώπη.

Ο υπερυπολογιστής «Δαίδαλος» θα εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και αντίστοιχους ευρωπαϊκούς πόρους. Το κτίριο στο οποίο θα φιλοξενηθεί έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία. Το συγκρότημα Ηλεκτρικού Σταθμού της ΓΕΜΛ κάλυπτε από τις αρχές του 20ού αιώνα τις ανάγκες για την ενεργειακή τροφοδότηση της παραγωγικής διαδικασίας των μεταλλείων αλλά και του συγκροτήματος εργατικών κατοικιών του Κυπριανού.

Αποτελείται από τον κυρίως χώρο του Ηλεκτρικού Σταθμού και τον χώρο παραγωγής φωταερίου, που λειτουργούσε ως καύσιμο για τις μηχανές παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος του πρώτου. Νοτίως αυτών υπάρχουν βοηθητικοί χώροι όπου αποθηκευόταν οπτάνθρακας, από την καύση του οποίου παραγόταν το φωταέριο.

Στα δυτικά του βρίσκεται το συγκρότημα Πλινθοποιείου και το Ελασματοποιείο. Ο πρώτος χώρος, από τον οποίο πραγματοποιείται η είσοδος, είναι ο κεντρικός χώρος του Ηλεκτρικού Σταθμού, όπου τελούνταν η διαδικασία παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Πρόκειται για λιθόκτιστο κτίριο με επιμήκη κάτοψη και πλευρική στοά στο νότιο τμήμα του. Κατασκευάστηκε με προσανατολισμό Ανατολής – Δύσης. Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση, στον χώρο σήμερα διασώζονται τα μεταλλικά δικτυώματα της στέγης, η γερανογέφυρα, οι πίνακες ελέγχου καθώς και οι μηχανές τροφοδοσίας αέρα.

Το κτίριο έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης για μια ερευνητική ομάδα του ΕΜΠ, ενώ είχαν πραγματοποιηθεί εργασίες αποκατάστασης (1996-1997). Τότε κατασκευάστηκε νέος φέρων μεταλλικός οργανισμός της στέγης καθώς και νέα επικάλυψη, τα οποία διατηρούνται μέχρι σήμερα. Το κτίριο διαθέτει τμηματικό υπόγειο χώρο και υπόγεια κανάλια από λιθόκτιστες θολωτές κατασκευές, ενώ σώζεται σε άριστη κατάσταση και αγωγός απορροής ομβρίων υδάτων.

Ο χώρος διαθέτει πλευρική στοά στο νότιο τμήμα, μέσω της οποίας υπάρχει πρόσβαση στον παρακείμενο χώρο, που λειτουργούσε ως χώρος παραγωγής φωταερίου. Τα έργα αποκατάστασης του κτιρίου του Ηλεκτρικού Σταθμού περιλαμβάνουν εργασίες που αφορούν το εξωτερικό τμήμα –στέγη, θερμομονώσεις, νέα κουφώματα κ.ο.κ.– αλλά και το εσωτερικό, όπως δάπεδα, διαχωριστικά τμήματα, νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις κ.λπ.

Οι εργασίες στοχεύουν στην πλήρη αποκατάσταση του χώρου με όρους βιωσιμότητας και πλήρους λειτουργικότητας. Σύμφωνα με την τεχνική έκθεση, το κτίριο του Ηλεκτρικού Σταθμού θα πρέπει να τηρεί τις κατά δυνατόν βέλτιστες προδιαγραφές ως προς: τη στατική επάρκεια, την υγρομόνωση, τη θερμομόνωση, τον κατάλληλο αερισμό και φωτισμό, τεχνητό και φυσικό, την ασφάλεια των χρηστών του κτιρίου αλλά και του ίδιου, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού του.

«Τον υπερυπολογιστή έπρεπε να τον υποδεχθεί ένα νέο κέλυφος μέσα σε εκείνο του βιομηχανικού μνημείου: αυτό σχεδιάστηκε ελλειπτικό ώστε το σχήμα του να μην ανταγωνίζεται το ορθογώνιο του υφιστάμενου λίθινου κελύφους, ενώ η επιλογή της υάλινης διαφάνειας επιχειρεί να μετατρέψει τον “Δαίδαλο” σε μια έντονα φορτισμένη, γλυπτική εγκατάσταση. Οι ανακλάσεις του νέου, στιλπνού, κυανοπράσινου δαπέδου πολλαπλασιάζουν τον πολύτιμο χαρακτήρα αυτής της υπερσύγχρονης “Κιβωτού”», δηλώνει στη LiFO ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ και επικεφαλής του γραφείου Tense Architecture Network, Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος.

Από την πλευρά του, ο πρύτανης του ΕΜΠ, Ανδρέας Μπουντουβής, έχει υποστηρίξει: «Το έργο περιλαμβάνει την ανάδειξη και λειτουργική επανάχρηση του περιβάλλοντος χώρου. Η ταυτότητά του είναι απολύτως συμβατή τόσο με τον ερευνητικό-τεχνολογικό και πολιτιστικό χαρακτήρα του πάρκου όσο και με τη μνημειακότητα του χώρου».

Ένα κτίριο που κατασκευάστηκε για μια καινοτόμο χρήση στις αρχές του 20ού αιώνα, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αναβιώνει με μια εξίσου πρωτοποριακή τεχνολογική χρήση, την εγκατάσταση ενός εθνικής και διεθνούς εμβέλειας υπερυπολογιστικού συστήματος.

Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα σημαντικό έργο αφού η δημιουργία του μοναδικού και μεγαλύτερου υπερσύγχρονου υπολογιστή θα συμβάλει καταλυτικά στην ψηφιακή μετάβαση και θα αποτελέσει έναν τεχνολογικό κόμβο τεχνητής νοημοσύνης.