 |  |  |
Γυρνώντας λοιπόν πίσω στην ιστορία και στο διόλου μακρινό στις μνήμες 1947 θα αναζητήσει κανείς τι ήταν το περιβόητο «σχέδιο Μάρσαλ» και πως άλλαξε τους συσχετισμούς στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα.
Τι ήταν το «σχέδιο Μάρσαλ»
Το έναυσμα του πύρος έδωσε ο στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ που μέσω των επιτελικών του ικανοτήτων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συνέβαλε καθοριστικά στο να εμπλακούν οι ΗΠΑ και στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο ίδιος καρπώνοντας τις επιτυχίες των ΗΠΑ στα μέτωπα του Ειρηνικού αλλά και στην Ευρώπη, μεταπήδησε στον πολιτικό στίβο αναλαμβάνοντας το 1947 το υπουργείο Εξωτερικών. Από εκείνη τη φάση ο Μάρσαλ «ξεκλείδωσε» την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μέσω ενός τεραστίου βεληνεκούς πρόγραμμα (σχέδιο Μάρσαλ 1948) τόσο οικονομικής όσο και πολιτικής επιρροής στην Ευρώπη. Ουσιαστικά μπροστά στο φόβο του να γίνει η Ευρώπη «έρμαιο» της εξάπλωσης του κομμουνισμού από τη Σοβιετική Ένωση, οι ΗΠΑ άπλωσαν ένα τεράστιο δίχτυ αμερικανικής επιρροής πάνω από την ρημαγμένη από τον πόλεμο Γηραιά Ήπειρο.
Αξίζει να αναφέρουμε πως αυτό ενισχύθηκε τόσο με το δόγμα Τρούμαν ένα χρόνο πριν (Χάρι Τρούμαν πρόεδρος των ΗΠΑ) όσο και με τη δημιουργία του ΝΑΤΟ. Μέσω μια «ιστορικής» ομιλίας στις 12 Μαρτίου του 1947 ο Χάρι Τρούμαν ανακοίνωσε πως θα παρείχε οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα και την Τουρκία, ώστε να μην προσχωρήσουν στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Και όμως η ομιλία αυτή ήταν ιστορική μιας και συντέλεσε καθοριστικά στην έναρξη του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα σε ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση σε έναν γεωπολιτικό, και οικονομικό ανταγωνισμό.
Μπροστά σε τοπίο ολικής καταστροφής και σπαραγμού στην Ευρώπη οι ΗΠΑ «μοίρασαν» δισεκατομμύρια δολάρια ώστε να ανακατασκευαστούν τα δίκτυα μεταφορών, και να ενεργοποιηθούν εκ νέου οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Τα σχέδια των ΗΠΑ ωστόσο δεν υλοποιήθηκαν χωρίς όρους και μέριμνα ώστε να επωφεληθούν και οι ίδιες. Κανείς δεν θα βοηθούσε μια τόσο μεγάλη και πληγωμένη Ήπειρο χωρίς να θέσει το δικό του πλαίσιο ελέγχου.
Στα τεχνικά κομμάτια του προγράμματος οι ΗΠΑ εστίασαν κυρίως στην ανάκαμψη της βιομηχανίας της ΕΕ, πράγμα που αποδείχθηκε ίσως η πιο επιτυχημένη πτυχή του σχεδίου Μάρσαλ. Παράλληλα Ευρωπαίοι τεχνικοί, μηχανικοί, αλλά και οικονομολόγοι ταξίδευαν στη Δύση ώστε να δούν τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα που κυριαρχούσε εκεί, αλλά και για να εκπαιδευθούν και να καταρτιστούν για να υλοποιήσουν αυτά που είδαν στις χώρες της Ευρώπης. Η αμερικανική κυβέρνηση έστειλε εκατοντάδες τεχνικούς συμβούλους στην Ευρώπη για να παρατηρούν τους εργαζόμενους.
Η πιο σημαντική πτυχή του Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας ήταν το χαμηλό κόστος του. Ενώ στο σχέδιο Μάρσαλ διοχευτέυθηκαν 19,4 δισ. δολάρια διατέθηκε, το πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας απαιτούσε μόνο 300 εκατ. δολάρια. Συνολικά στο σχέδιο Μάρσαλ δόθηκε έμφαση στις μεγάλες βιομηχανικά χώρες, καθώς η κυριαρχούσε η άποψη ότι η αναζωογόνησή τους ήταν απαραίτητη για τη γενική ευρωπαϊκή αναγέννηση. Εξαίρεση αποτέλεσε η Ισλανδία η οποία ήταν ουδέτερη κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μεγάλα ποσά που άγγιξαν τα 1,2 δισ. δολάρια δόθηκαν και μέσω δανειοδοτήσεων, σε όλες τι χώρες που εντάχθηκαν στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ. Η Γερμανία ωστόσο που έπρεπε με την πάροδο των χρόνων να επιστρέψει ολόκληρο το αμερικανικό πακέτο, δέχθηκε τις υψηλότερες πιέσεις. Αν αναλογιστούμε λοιπόν τα ποσά που ακούγονται στις μέρες προκειμένου να μπορέσουν να ανταπέξέλθουν οι χώρες που πλήττονται από τον κορονοϊό, τα ποσά που δαπανήθηκαν την περίοδο 1948-1951 είναι πολύ λίγα.
Ελλάδα
Σε ένα τεράστιο πλέγμα επιρροής των ΗΠΑ εντάχθηκε και η Ελλάδα στην οποία μένονταν ο εμφύλιος πόλεμος. Υπό το φόβο μήπως η Ελλάδα περάσει στον έλεγχο της Μόσχας οι ΗΠΑ πρόσφεραν οικονομική στήριξη ώστε να γεμίσουν τα άδεια ταμεία του κράτους, υπό όρους. Συγκεκριμένα οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ήταν ελεγχτές και υπεύθυνοι ολόκληρου του προγράμματος, παρεμβαίνοντας με οποιονδήποτε τρόπο στις αποφάσεις της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του Wikipedia, η Ελλάδα πήρε 376 εκατ. δολάρια από το σχέδιο Μάρσαλ. Ωστόσο πολλοί αναλυτές θεωρούν άγνωστο τον ακριβή αριθμό των χρημάτων που δόθηκαν σε κάθε χώρα από τις ΗΠΑ, μιας και μιλάμε για ένα πρόγραμμα που βασίστηκε σε πολλούς πυλώνες. Από άλλους ιστορικούς γίνεται λόγος πως η Ελλάδα απορρόφησε μέχρι και 694 εκατ. δολάρια.
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
