Hilton: Η ιστορική διαδρομή στην παγκόσμια τουριστική αγορά πολυτελείας

Το Hilton οικοδομήθηκε την περίοδο μεταξύ 1958-1963, μετά από μελέτη των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Βουρέκα, Προκόπη Βασιλειάδη, Σπύρου Στάικου και Αντώνη Γεωργιάδη.

Οι πρώτες διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία του άρχισαν το 1957, ενώ στις 22 Απριλίου, ο όμιλος Αποστόλου Πεζά υπέγραψε τη σχετική συμφωνία. Η εκσκαφή των θεμελίων άρχισε στις 26 Φεβρουαρίου 1959 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του ίδιου έτους, σε ένα οικόπεδο εκτάσεως 17.011,50 τετραγωνικά μέτρων.

Τα κεφάλαια που απαιτούσε ένα τέτοιο πρωτόγνωρο σε μέγεθος οικοδομικό εγχείρημα αποδείχθηκαν υπερβολικά υψηλά για τους ώμους του αρχικού αναδόχου (όμιλος Πεζά), με αποτέλεσμα την αποπεράτωση του ξενοδοχείου να αναλάβει η Ιονική Τράπεζα. Έτσι γεννήθηκε το 1960 η «Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις».

Η κατασκευή του ξενοδοχείου γίνεται σε μια Αθήνα αγνώριστη, με τους στρατώνες του Πυροβολικού στη θέση της σημερινής Πινακοθήκης, με τις μάντρες, τα άχτιστα οικόπεδα και με την έντονη αίσθηση του χώματος και της σκόνης. Από τον «Ευαγγελισμό»  μπορούσε ακόμα να δει κάποιος την κοίτη του Ιλισού, ενώ μεγάλες λεωφόροι όπως η Μιχαλακοπούλου και η Βασιλέως Αλεξάνδρου απλώς δεν υπήρχαν.

Η ανέγερση του, σήμανε την είσοδο της χώρας στην παγκόσμια τουριστική αγορά πολυτελείας, αποτελώντας και το ίδιο ένα σύμβολο της οικονομικής, πολιτιστικής και κοινωνικής εξέλιξης της εποχής.

Τα εγκαίνια του πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 1963, με τριήμερες εκδηλώσεις που συγκέντρωσαν εκλεκτούς καλεσμένους ανά τον κόσμο, και αποτέλεσαν κάτι πρωτόγνωρο για την κοινωνική ζωή της πόλης. Στην τελετή παρέστη και ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της σειράς, Κόνραντ Χίλτον, ο οποίος είχε δηλώσει μεταξύ άλλων ότι «το ξενοδοχείο Hilton Αθηνών είναι το ωραιότερο Hilton του κόσμου».

Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, φιλοξένησε αρκετές δημοφιλείς προσωπικότητες, όπως αρχηγούς κρατών, καλλιτέχνες και επιστήμονες διεθνούς κύρους. Από τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Φρανκ Σινάτρα, τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν έως τον Άντονι Κουίν, αποτελούσε πάντα ένα σημείο αναφοράς του διεθνούς τζετ σετ, άλλα και των ίδιων των Αθηναίων.

Την περίοδο 2001-2003, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, προστέθηκε μια νέα εξαώροφη πτέρυγα στο ξενοδοχείο προς την οδό Βεντήρη, έργο των αρχιτεκτονικών γραφείων Αλ. Τομπάζη και Χ. Μπουγαδέλη. Το 2004 αποτέλεσε την έδρα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, ενώ το 2011 χρησιμοποιήθηκε ως έδρα της Οργανωτικής Επιτροπής των Παγκοσμίων Αγώνων Special Olympics, που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα.

Το εικαστικό του Μόραλη

Το κτίριο του Hilton εντάσσεται στην κατηγορία των μεγάλων κοσμοπολίτικων ξενοδοχείων, με την εξωτερική του πρόσοψη να παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες, χάρη στον συνδυασμό μοντέρνου και κλασσικού, ενώ η χρήση Πεντελικού μαρμάρου σε συνδυασμό με τις ανάγλυφες συνθέσεις του Γιάννη Μόραλη, προσδίδουν μια Ελληνική πινελιά.

Ο αρχικός σκοπός του κτιρίου ήταν να αποτελέσει μια υπερσύγχρονη ξενοδοχειακή μονάδα που θα ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο σε μέγεθος και τεχνολογία. Η ανέγερση του όμως, αποτέλεσε αιτία πολλών συζητήσεων για την αισθητική ακεραιότητα της παρέμβασης, καθώς αναφερόταν ως «ουρανοξύστης» που έρχονταν σε αντιπαράθεση με την μέχρι τότε κυρίαρχη Ακρόπολη.

Συγκεκριμένα, από πολλούς θεωρούνταν ως ένας… βανδαλισμός, καθώς εκείνη την εποχή η  ανέγερση ενός ξενοδοχείου αυτού του μεγέθους στην επαρχιακή πρωτεύουσα της δεκαετίας του ’50 φάνταζε «βλάσφημο» για το αθηναϊκό τοπίο.

Οι κύριες όψεις του αποτελούνται από τα κάθετα πτερύγια, και τα στηθαία των μπαλκονιών στην οριζόντια διεύθυνση, ενώ στις δυο στενές όψεις διαμορφώθηκε σόκορο, δηλαδή τυφλές όψεις, οι οποίες φέρουν τις ανάγλυφες παραστάσεις του Γ. Μόραλη. Οι παραστάσεις απεικονίζουν τα κύρια στοιχεία της Ελληνικής φιλοξενίας όπως την θεά Αθηνά, ένα καράβι, ένα βωμό με τις προσφορές ιερειών, αυλητρίδες που προσφέρουν διασκέδαση, έναν ίππο, καθώς και άλλα σχετικά θέματα.

Αρχικά, ο Μόραλης σκέφτηκε μια κεραμική σύνθεση, την οποία όμως απέρριψε, δεδομένου ότι η πολυχρωμία σε μια τέτοια κλίμακα θα είχε «ένα τερατώδες αποτέλεσμα» και θα παρέπεμπε σε αραβούργημα. Όπως σχολίασε ο ίδιος, «θα ήταν σαν Μεσοποταμία». Έτσι, κατέφυγε στη λύση του λιτού γραμμικού σχεδίου. Για τη μεταφορά της μακέτας στο μάρμαρο οι πλάκες στρώθηκαν σε μια ξύλινη σχάρα πίσω από την οικοδομή, στην οδό Μιχαλακοπούλου, σχηματίζοντας μια μετέωρη πλατεία, και επιτόπου έγινε η μεταφορά του σχεδίου ενός προς ένα και η λάξευση.