Φεβρουάριος 1968 – Η διάσπαση του ΚΚΕ

Τέτοιες μέρες, το 1968, συνήλθε στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας η 12η Ευρεία Ολομέλεια του Κ.Κ.Ε. Η διαμάχη που υπέβοσκε στο κόμμα εκδηλώθηκε, σε μια εποχή (1968) κοσμοϊστορικών εξελίξεων. Αποτέλεσμα ήταν η επεισοδιακή διάσπαση του Κ.Κ.Ε. η οποία οδήγησε στην «ίδρυση» του Κ.Κ.Ε Εσωτερικού και σε μια σειρά από πραγματικά κωμικοτραγικά γεγονότα που ακολούθησαν τη διάσπαση.

Βέβαια, η «ρήξη και η γέννηση του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού», όπως γράφει ο Τάκης Μπενάς, δεν ήταν ξαφνική, αλλά προϊόν χρόνιων διαφωνιών και εσωτερικών αντιθέσεων. Θα δούμε σήμερα πώς φτάσαμε στη διάσπαση του Κ.Κ.Ε., πώς «γεννήθηκε» το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, πώς αντιμετωπίζει το όλο θέμα ο «Ριζοσπάστης» μερικές δεκαετίες αργότερα και τι γράφει στο βιβλίο του «Το Ελληνικό ‘68», το ιστορικό στέλεχος του Κ.Κ.Ε. και Κ.Κ.Ε Εσωτερικού έπειτα, Τάκης Μπενάς (1925-2019) για τη διάσπαση του Κ.Κ.Ε.

Πώς φτάσαμε στην Ολομέλεια της Βουδαπέστης;

Στο εσωτερικό του Κ.Κ.Ε. υπήρχαν εσωτερικές αντιπαλότητες, κατάλοιπα από τη δεκαετία του 1950, μετά την ήττα του ΔΣΕ στον Εμφύλιο, των αμφιλεγόμενων πολιτικών του Νίκου Ζαχαριάδη και την παρέμβαση του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης μετά την «αποσταλινοποίηση» που εγκαινιάστηκε το 1956 από τον Νικίτα Χρουστσόφ.

Το 1956 εκδιώχτηκε από το αξίωμα του Γ.Γ. του Κ.Κ.Ε. ο Νίκος Ζαχαριάδης. Αυτό έγινε μετά από επέμβαση «Διεθνούς Επιτροπής» από έξι κομμουνιστικά κόμματα στο πλαίσιο της «αποσταλινοποίησης». Είχαν προηγηθεί τα βίαια γεγονότα στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, (9-11 Σεπτεμβρίου 1955), μεταξύ Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Στην πόλη αυτή είχε καταφύγει το μεγαλύτερο μέρος των μελών του ΔΣΕ μετά το 1949. Αφορμή για το ξέσπασμα των επεισοδίων μεταξύ οπαδών του Ζαχαριάδη και αντιπάλων του ήταν η προσπάθεια καθαίρεσης των αντιπροσώπων της 4ης Συνδιάσκεψης της Κ.Ο. Τασκένδης από τον Ζαχαριάδη και η αντικατάστασή τους με φιλικά προσκείμενα σε αυτόν στελέχη. Οι σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων παρατάξεων προκάλεσαν τεράστια έκπληξη στους Σοβιετικούς πολίτες της Τασκένδης. Η Αστυνομία της πόλης δεν παρενέβη. Τα επεισόδια αυτά, που έγιναν γνωστά πολύ αργότερα στην Ελλάδα ήταν σοβαρά και αιματηρά. Ευτυχώς δεν υπήρξαν νεκροί, αλλά μόνο τραυματισμένοι από μαχαίρια και φαλτσέτες…
Ο Νίκος Ζαχαριάδης με πολιτικούς πρόσφυγες

Πάντως, το μέλλον του Ζαχαριάδη φαινόταν προδιαγεγραμμένο από το 1953, μετά τον θάνατο του Στάλιν… Το 1953 ο Ζαχαριάδης καθαιρέθηκε και από μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και διαγράφηκε από το Κ.Κ.Ε. (7Η Ολομέλεια). Η 8Η Ολομέλεια του 1958 αποφάσισε τη διάλυση των κομματικών οργανώσεων του ευρισκόμενου στην παρανομία Κ.Κ.Ε. και η ένταξή των μελών του μέσα από την ΕΔΑ, που ήταν νόμιμο κόμμα. Η απόφαση αυτή χαρακτηρίστηκε αργότερα ως τραγικό λάθος «δεξιού οπορτουνιστικού χαρακτήρα». Πάντως, η ενέργεια αυτή είχε μια λογική, καθώς το Κ.Κ.Ε. ήταν παράνομο και τελούσε υπό καθεστώς διώξεων. Στόχος ήταν να μετατραπεί η ΕΔΑ σε μαζικό κόμμα με τη συσπείρωση ευρύτερων προοδευτικών αριστερών δυνάμεων.

Σύντομα, ξεκίνησαν αντιδράσεις από διάφορα στελέχη του Κ.Κ.Ε. που θεωρούσαν ότι με αυτό τον τρόπο, το Κ.Κ.Ε. όχι μόνο χάνει τα πρωτεία στον χώρο της Αριστεράς, αλλά κινδυνεύει να περιθωριοποιηθεί. Έτσι, το Κ.Κ.Ε. αποφάσισε το 1965, την επέκταση των κομματικών ομάδων που διέθετε στο πλαίσιο της ΕΔΑ («κομματικά στηρίγματα»), όχι όμως τη συγκρότηση αυτόνομων κομματικών οργανώσεων. Και εντός της ΕΔΑ όμως άρχισε να διαμορφώνεται μια άποψη ότι το Κ.Κ.Ε. δεν είχε ουσιαστικά λόγο ύπαρξης, καθώς καλυπτόταν από την ίδια, κάτι που σήμαινε ότι στον αριστερό χώρο είχε ξεκινήσει μια διαμάχη που αφορούσε το ίδιο το Κ.Κ.Ε. Να σημειώσουμε ότι η ηγετική ομάδα του, παράνομου, Κ.Κ.Ε. βρισκόταν και δρούσε στη Ρουμανία του Τσαουσέσκου, ενώ υπήρχαν και πολλά στελέχη που είχαν παραμείνει στην Ελλάδα. Στα τέλη του 1966 – αρχές 1967, στη 10η Ολομέλεια στο Βουκουρέστι κλήθηκαν και στελέχη που συγκροτούσαν το «κλιμάκιο εσωτερικού» της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. Υπήρξαν έντονες διαφωνίες μεταξύ στελεχών, κυρίως για το θέμα ενίσχυσης των «κομματικών στηριγμάτων» του Κ.Κ.Ε. εντός της ΕΔΑ. Αυτές εντοπίζονταν ανάμεσα στα μέλη που βρισκόταν στη Ρουμανία και άλλες χώρες του εξωτερικού και στα στελέχη που ζούσαν στην Ελλάδα. Φαινόταν πλέον καθαρά ότι ο κίνδυνος διάσπασης του Κ.Κ.Ε. ήταν προ των πυλών. Δύο μήνες μετά την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, η 11η Ολομέλεια αποφάσισε (Ιούνιος 1967) τη δημιουργία αυτοτελών παράνομων κομματικών οργανώσεων, με κανόνες συνωμοτικότητας, όπως ήταν φυσικό, στο πλαίσιο που είχε δημιουργηθεί από τη δικτατορία.

Η Ολομέλεια της Βουδαπέστης και η διάσπαση του Κ.Κ.Ε.

Τελικά, το «ξεκαθάρισμα» της κατάστασης έγινε στη 12η Ολομέλεια του Κ.Κ.Ε., που συγκλήθηκε στη Βουδαπέστη Ουγγαρίας μεταξύ 5 και 15 Φεβρουαρίου 1968, τέτοιες μέρες δηλαδή πριν από 57 χρόνια. Ήταν μια εποχή που υπήρχαν «διαφορετικές» φωνές και μια τάση αμφισβήτησης της παντοδυναμίας της ΕΣΣΔ. Οι εργασίες της Ολομέλειας επικεντρώθηκαν στο δεύτερο θέμα της ημερήσιας διάταξης το οργανωτικό ζήτημα. Στο εσωτερικό του Κ.Κ.Ε. υπήρχαν δύο «ομάδες». Επικεφαλής της πρώτης ήταν ο διάδοχος του Ζαχαριάδη στην ηγεσία του Κ.Κ.Ε. Κώστας Κολιγιάννης (1909-1979), από την Ελλοπία Βοιωτίας και της δεύτερης ο «μπαρουτοκαπνισμένος» Μήτσος Παρτσαλίδης (1903-1980), γεννημένος στην Τραπεζούντα, στη δράση του οποίου στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου έχουμε αναφερθεί σε πολλά άρθρα μας. Στη συνεδρίαση της Ολομέλειας πήραν μέρος 20 τακτικά και 14 αναπληρωματικά μέλη της Κ.Ε., ενώ συμμετείχαν με δικαίωμα λόγου και συμβουλευτικής ψήφου 42 κομματικά στελέχη από οργανώσεις της Ανατολικής και της Δυτικής Ευρώπης. Κατά τη σύγκληση της 12ης Ολομέλειας ελεύθερα (δεν ήταν κρατούμενοι σε κάποιες φυλακές, ούτε εξόριστοι) ήταν 29 τακτικά μέλη της Κ.Ε. και 17 αναπληρωματικά. Στην αρχή της συνεδρίασης ανακοινώθηκε ότι απουσίαζαν έξι τακτικά μέλη της Κ.Ε. λόγω ανειλημμένων κομματικών υποχρεώσεων, δύο μέλη που ήταν άρρωστα και ένα μέλος που δεν παρευρέθηκε γιατί έπρεπε να προστατευτεί. Επίσης απουσίαζαν δικαιολογημένα τρία αναπληρωματικά μέλη της Κ.Ε.
Ο Μήτσος Παρτσαλίδης

Αναφέραμε όλα αυτά, καθώς ο αριθμός των συμμετεχόντων έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πορεία των εργασιών της Ολομέλειας. Οι διαφωνούντες αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της πλειοψηφίας που διαμορφώθηκε, επικαλούμενοι τον συνολικό αριθμό μελών της Κ.Ε. στους οποίους συμπεριλάμβαναν και όσους απουσίαζαν. Η θέση τους όμως δεν έγινε δεκτή.

Η σύγκρουση εκδηλώθηκε ανοιχτά. Η πλειοψηφία του ΠΓ εισηγήθηκε την καθαίρεση τριών μελών που διαφωνούσαν σε κομβικά ζητήματα, όπως ο ρόλος της ΕΣΣΔ, η πολιτική των συμμαχιών κ.ά. Τα μέλη αυτά κατηγορήθηκαν για φραξιονιστική δράση. Επρόκειτο συγκεκριμένα για τους: Μήτσο Παρτσαλίδη, που θεωρήθηκε επικεφαλής της φραξιονιστικής ομάδας, Ζήση Ζωγράφο και Πάνο Δημητρίου. Άλλα τέσσερα μέλη (τρία τακτικά και ένα αναπληρωματικό), οι Λεωνίδας Τζεφρώνης, Μήτσος Βατουσιανός, Σταύρος Καρράς και Μιχάλης Τσάντης αποκλείστηκαν από κάθε κομματική εργασία. Κλήθηκαν να πειθαρχήσουν στις αποφάσεις της Κ.Ε. αφού πρώτα αναλογιστούν τις ευθύνες τους. Καθαιρέθηκε επίσης ο απών Θ. Καρτσούνης για «υπονομευτική δράση».

Τι γράφει ο Τάκης Μπενάς για τις αιτίες της διάσπασης;

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν οι απόψεις του στελέχους του Κ.Κ.Ε. και αργότερα του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού Τάκη Μπενά (1925-2019), ο οποίος «πηγαίνει» πολλά χρόνια πίσω για να φτάσει στις αιτίες της διάσπασης.

«Η ήττα του ΕΑΜ και η κατοπινή συντριβή του απελευθερωτικού κινήματος μέσα στον Εμφύλιο έσειε ήδη τις συνειδήσεις, έθετε πρώτης γραμμής και προτεραιότητας πολιτικά ζητήματα και υποχρέωνε πλέον την ηγεσία της Αριστεράς, και ιδίως του Κ.Κ.Ε., σε νέες επιλογές. Οι συμφωνίες της Μόσχας και της Γιάλτας, η κατανομή του μεταπολεμικού κόσμου σε σφαίρες των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν ακόμα άγνωστες με τη συγκεκριμένη μορφή τους. Το πνεύμα τους όμως, η κατεύθυνση, είχε ήδη καταφανεί. Η ανακοπή της προέλασης του Στρατάρχη Τολμπούχιν στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα τον Σεπτέμβρη του 1944 και η πλήρης σιωπή της Σοβιετικής Ένωσης κατά τα Δεκεμβριανά («ως και συ δεν ξεβουβάθηκες βουβέ Τσάρλι Τσάπλιν» – έγραφε κείνες τις μέρες ο Μενέλαος Λουντέμης) έδειχναν επαρκώς την ένταξή μας στην αγγλική σφαίρα επιρροής. Επαρκώς για πολλούς, όχι όμως και για την τότε ηγεσία που έδειχνε να καμώνεται πως δεν καταλαβαίνει. Δηλαδή να αυταπατάται».

Ο Μπενάς χαρακτηρίζει «πολύπλευρα τραγικές» τις συνέπειες της ήττας στον τυχοδιωκτικό και καταστροφικό Εμφύλιο. «Στη χώρα επικράτησε το γνωστό «μετεμφυλιοπολεμικό καθεστώς» με το παρασύνταγμα και το παρακράτος· με τη μονομερή συνέχιση του Εμφυλίου μέσα από τους διαρκείς διωγμούς, που δε θα τελειώσουν, παρά μονάχα με την πτώση της δικτατορίας το 1974». Ο Μπενάς κατηγορεί την ηγεσία Ζαχαριάδη γιατί όχι μόνο δεν αποτέλεσε μια βάση στήριξης για τα στελέχη του Κ.Κ.Ε. τη δεκαετία του 1950, αλλά επιδόθηκε σε μια χωρίς προηγούμενο εκκαθαριστική επιχείρηση εναντίον των στελεχών που διαφωνούν – έστω και εκ των υστέρων – με τις καταστροφικές επιλογές του Ζαχαριάδη, που όμως διατηρούσε πλήρως την έγκριση και τη «νομιμοποίηση» της ηγεσίας του από το αναμφισβήτητο τότε Κ.Κ. ΕΣΣΔ και τον Στάλιν.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης

«Ακόμα και μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Ολομέλεια του Κ.Κ.Ε. δηλαδή μετά την αποσταλινοποίηση και την αποζαχαριαδοποίηση, στο Κ.Κ.Ε. τα πράγματα, παρά τα θετικά στοιχεία αυτών των αλλαγών, πολύ λίγο αλλάζουν… Η εκτός νόμου παραμονή που υποβοηθεί στην έτσι κι αλλιώς εγγενή απουσία εσωκομματικής δημοκρατικής ζωής επί είκοσι χρόνια, πράγμα που οξύνεται και μεγιστοποιείται από την υπερορία (εξορία) της ηγεσίας, αλλά και της παλαιάς ανώτερης στελέχωσης και τη διάβρωσή τους στο μεταξύ όχι μόνο από το «κλίμα εξουσίας» του υπαρκτού σοσιαλισμού, αλλά και από την εν μέρει έστω άσκησή της από τους ίδιους», γράφει ο Μπενάς.

Ιδιαίτερο όμως ενδιαφέρον παρουσιάζουν όσα γράφει ο ίδιος για τις επιλογές Ζαχαριάδη μετά τον Β’ ΠΠ και τη συνέχεια ουσιαστικά, της ίδιας πολιτικής από τον διάδοχό του, Κολιγιάννη. Όλα αυτά θα τα δούμε στο τέλος του άρθρου. Θα ασχοληθούμε όμως πρώτα, με τα τραγελαφικά γεγονότα που ακολούθησαν το Συνέδριο της Βουδαπέστης και τις διαγραφές και πιθανότατα είναι άγνωστα στους περισσότερους…
Ο Κώστας Κολιγιάννης σε νεαρή ηλικία

Η κατάληψη του ραδιοφωνικού σταθμού του Κ.Κ.Ε. στο Βουκουρέστι από τους διαφωνούντες

Τη διάσπαση, ουσιαστικά, του Κ.Κ.Ε. μετά την Ολομέλεια της Βουδαπέστης ακολούθησε η κατάληψη από τους διαφωνούντες του Ρ/Σ «Φωνή της Αλήθειας» του Κ.Κ.Ε. που βρισκόταν στο Βουκουρέστι, έδρα του κόμματος μετά το 1949, όπως αναφέραμε και παραπάνω. Από τον σταθμό αυτό, οι Παρτσαλίδης, Ζωγράφος και Δημητρίου μετέδωσαν το εξής μήνυμα: «Σε αυτές τις στιγμές της βαριάς δοκιμασίας που περνούν το δημοκρατικό κίνημα της χώρας μας και ολόκληρος ο ελληνικός λαός, απευθυνόμαστε σε σας, με πλήρη συναίσθηση των ευθυνών μας, για να σας κάνουμε γνωστή την κρίσιμη κατάσταση που δημιουργήθηκε στην καθοδήγηση του κόμματός μας». Και στη συνέχεια κατηγορούσαν τον Κολιγιάννη και την ηγετική ομάδα του κόμματος, ότι επιδιώκουν την επιστροφή στην εποχή Ζαχαριάδη. Τα διαφωνούντα στελέχη στη συνέχεια συγκρότησαν την «Ενωτική Κεντρική Επιτροπή του Κ.Κ.Ε.», η οποία εξελίχθηκε σύντομα στο «Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού», η ονομασία του οποίου παρέπεμπε στο «Γραφείο Εσωτερικού» που διατηρούσε η ΚΕ στην Ελλάδα. Με αυτούς συντάχθηκαν οι: Μπάμπης Δρακόπουλος, Αντώνης Μπριλλάκης, Τάκης Μπενάς κ.ά. Με την «Ενωτική Κεντρική Επιτροπή» συντάχθηκαν και πολλά μέλη της ΕΔΑ Δυτικής Ευρώπης (Φίλιππος Ηλιού, Πέτρος Κουναλάκης κ.ά.), αλλά και στελέχη του Κ.Κ.Ε. που ζούσαν στο εξωτερικό, όπως ο Θεόδωρος Πάγκαλος.

Η περιπέτεια του αρχείου του ΚΚΕ

Όμως οι διαφωνούντες, δεν αρκέστηκαν στην κατάληψη του Ρ/Σ «Φωνή της Αλήθειας». Ένα μήνα περίπου μετά τη διάσπαση του Κ.Κ.Ε. έκαναν καταδρομική επιχείρηση στο κτίριο όπου φυλασσόταν το αρχείο του κόμματος, στην πόλη Σιμπίου (Sibiu), που βρίσκεται 275 χλμ. ΒΔ του Βουκουρεστίου και αιφνιδιάζοντας την ηγεσία του πήραν το μεγαλύτερο μέρος του. Η ηγετική ομάδα Κολιγιάννη, ζήτησε βοήθεια από το ΚΚ Ρουμανίας για να της παραδοθεί το αρχείο. Οι Ρουμάνοι αδιαφόρησαν και το αρχείο δεν παραδόθηκε ούτε μετά την παρέμβαση του ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης στο οποίο κατέφυγε ο Κολιγιάννης. Τελικά φυγαδεύτηκε εκτός Ρουμανίας. Μετά από επαφές με την Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών, το αρχείο βρέθηκε στα Σκόπια και το 1988 «επέστρεψε» στην Ελλάδα. Το υπόλοιπο τμήμα του αρχείου, που παρέμεινε στην ομάδα Κολιγιάννη στάλθηκε στην ΕΣΣΔ και κατέληξε στην πόλη Ιβάνοβο (Ivanovo), της σημερινής Ρωσίας, 254 χλμ. ΒΑ της Μόσχας, απ’ όπου «ήρθε» στην Ελλάδα πολλά χρόνια αργότερα.
Το Sibiu της Ρουμανίας όπου φυλασσόταν το αρχείο του ΚΚΕ

Τι γράφει ο «Ριζοσπάστης», για τη διάσπαση

Όπως είναι φυσικό ο «Ριζοσπάστης» καταδίκαζε με κάθε ευκαιρία την ομάδα που αποχώρησε από το κόμμα, χαρακτηρίζοντάς την οπορτουνιστική, καιροσκοπική δηλαδή, με δεξιές οπορτουνιστικές θέσεις. Από τα πολλά σχετικά άρθρα που μπορεί να βρει κάποιος σε φύλλα του «Ριζοσπάστη» στο ίντερνετ παραθέτουμε σήμερα ένα απόσπασμα από άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα την Κυριακή 11 Ιούλη 2004, με τίτλο: «Η οπορτουνιστική ομάδα και η διάσπαση του ΚΚΕ το 1968».

Η αντιΚΚΕ πορεία των φραξιονιστών

Όπως είχαμε αναφέρει, η 12η Ολομέλεια της ΚΕ (Φλεβάρης 1968), μετά την καθαίρεση των τριών μελών του ΠΓ, αφού καταδίκασε με τον πιο αυστηρό τρόπο τη δεξιά οπορτουνιστική πλατφόρμα και τη φραξιονιστική δράση της ομάδας αυτής, που, όπως αποκαλύφτηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών της Ολομέλειας, δρούσε συστηματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, εξουσιοδότησε το ΠΓ, για την περιφρούρηση της ενότητας του Κόμματος, να πάρει τα μέτρα που θα χρειαστούν, αν συνεχιστεί η φραξιονιστική δράση.

Η συνέχεια της δράσης αυτών των πρώην κομμουνιστών και μετέπειτα αντιπάλων του ΚΚΕ απέδειξε την ορθότητα της απόφασης της Ολομέλειας της ΚΕ για την ποινή που τους επέβαλε, αφού συνέχισαν έξω πλέον από τις γραμμές του ΚΚΕ την προσπάθεια να το αφοπλίσουν, να το διαλύσουν, εκμεταλλευόμενοι και τις συνθήκες δράσης του, δηλαδή τη βαριά παρανομία και το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν για πολλά χρόνια Κομματικές Οργανώσεις.

Η ανοιχτή διασπαστική τους δράση, ως έναρξη της επιδίωξης διάλυσης του ΚΚΕ, έγινε με την κατάληψη του ραδιοσταθμού του ΚΚΕ «Φωνή της Αλήθειας», απ’ όπου καλούσαν τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ να μην πειθαρχήσουν με τις αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας και να εναντιωθούν σ’ αυτές. Στη συνέχεια συγκρότησαν τη λεγόμενη Ενωτική Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, σε αντιπαράθεση με την ΚΕ του Κόμματος και με μέσο την παραπληροφόρηση σχετικά με τις αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας καλούσαν τους κομμουνιστές να συσπειρωθούν στην οπορτουνιστική τους ιδεολογικοπολιτική πλατφόρμα και οργανωτικά στην ομάδα τους. Η έξοδος της χώρας από το ΝΑΤΟ και η καταδίκη των χουντικών ήταν από τα κυρίαρχα αιτήματα του λαού αμέσως μετά την πτώση της αμερικανόπνευστης δικτατορίας των συνταγματαρχών

Αλλά οι οργανώσεις του Κόμματος, η συντριπτική πλειοψηφία των μελών και των στελεχών του υπερψήφισαν τις αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας και συσπειρώθηκαν στο Κόμμα και την ΚΕ και όχι στη διασπαστική οπορτουνιστική ομάδα, η οποία αμέσως μετά – και αφού δεν έπιασε το κόλπο της λεγόμενης Ενωτικής ΚΕ – προχώρησε στη συγκρότηση κόμματος καπηλευόμενη τον τίτλο του ΚΚΕ, με την ονομασία «ΚΚΕ Εσωτερικού», παίρνοντας το προσωνύμιο από το «Γραφείο Εσωτερικού», το οποίο και τάχτηκε με τους οπορτουνιστές και την ομάδα τους (Μπάμπης Δρακόπουλος ο μετέπειτα γραμματέας του λεγόμενου ΚΚΕ ες., ο Αντώνης Μπριλλάκης που μετά «το ΚΚΕ ες.» κατέληξε στο ΠΑΣΟΚ και Σταύρος Καρράς, μέλος αργότερα της ΚΕ του λεγόμενου ΚΚΕ ες. Μάλιστα ο Μπάμπης Δρακόπουλος έγινε Γραμματέας της ΚΕ αυτού του μορφώματος, ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτή την ιστορία διαδραμάτιζε ο Λεωνίδας Κύρκος (από τα σημερινά ηγετικά στελέχη του ΣΥΝ).

Το λεγόμενο ΚΚΕ ες. Ήταν ονομασία με προβοκατόρικη διάσταση, αφού μεγάλο τμήμα του ΚΚΕ συνέχιζε να βρίσκεται στις τότε σοσιαλιστικές χώρες και την ΕΣΣΔ από το τέλος του εμφυλίου πολέμου μετά την ήττα του ΔΣΕ. Έτσι οι ίδιοι προσκόλλησαν το «Εσωτερικού» στην οπορτουνιστική τους ομάδα για να ξεχωρίζει από το ΚΚΕ, στο οποίο προσκόλλησαν οι ίδιοι το προσωνύμιο «Εξωτερικού» και συνέβαλαν έτσι στην αντικομμουνιστική προπαγάνδα περί ξενοκίνητου ΚΚΕ. Τα περί ξενοκίνητου ΚΚΕ, οργάνου της ΕΣΣΔ, ήταν μια από τις βασικές αιχμές της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας της άρχουσας τάξης στη διάρκεια του εμφυλίου και μετά ως τη νομιμοποίηση του Κόμματος στα 1974, στην οποία οι οπορτουνιστές προσέδωσαν κύρος με την ονομασία του κόμματος το οποίο συγκρότησαν και συνέβαλαν τα μέγιστα να περάσει και στις συνειδήσεις του ελληνικού λαού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ή για να γνωρίσουν οι νεότεροι ότι στο όνομα του ξενοκίνητου ΚΚΕ, στελέχη του στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα σαν κατάσκοποι της ΕΣΣΔ. Η αντικομμουνιστική και αντιΚΚΕ δράση τους συνοδευόταν και από την αντισοβιετική και γενικότερα την αντισοσιαλιστική τους προπαγάνδα. Έτσι ήταν η αιχμή του δόρατος στην προπαγάνδα του κεφαλαίου κατά του ΚΚΕ, της ΕΣΣΔ, του σοσιαλισμού».

Από τη διάσπαση αυτή γεννήθηκε το ΚΚΕ Εσωτερικού, το οποίο λειτούργησε ως αυτοτελές κόμμα μετά την Έκτακτη Ολομέλεια της ΚΕ του Κ.Κ.Ε. τον Απρίλιο του 1969, με τη συμμετοχή των στελεχών που διαφώνησαν με τη 12η Ολομέλεια. Τα στελέχη του έδιναν την ονομασία «Κ.Κ.Ε. Εξωτερικού» στο τμήμα του ΚΚΕ που έμεινε πιστό στον Κολιγιάννη. Πρώτος Γ.Γ. του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού ήταν ο Μπάμπης Δρακόπουλος (1917-1991). Το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού διατήρησε αυτή την ονομασία ως το 1987, οπότε «εξελίχθηκε» στην Ελληνική Αριστερά με Γραμματέα τον Λεωνίδα Κύρκο.

Επίλογος – Οι καυστικές απόψεις του Τάκη Μπενά για το Κ.Κ.Ε. και τον Νίκο Ζαχαριάδη

Ο Τάκης Μπενάς στο βιβλίο του «Το Ελληνικό ‘68» καταφέρεται κατά της ηγετικής ομάδας Κολιγιάννη, η οποία κατά τη δεκαετία του 1960 ακολουθούσε οπισθοδρομική πολιτική αγνοώντας τις ραγδαίες εξελίξεις και ζυμώσεις στα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα, όπως στο Κ.Κ. Ιταλίας που αναζητά τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων, πέρα από τις επιφανειακές εξηγήσεις περί «προσωπολατρίας». Και συνεχίζει ο Μπενάς: «Εξακολουθεί λοιπόν και η νέα ηγεσία του Κ.Κ.Ε. (υπό τον Κολιγιάννη) να κρατά αποκομμένα το ελληνικό κίνημα από τις δυτικοευρωπαϊκές ζυμώσεις και επιλογές, διατηρώντας ουσιαστικά τη θεμελιώδη επιλογή του Ν. Ζαχαριάδη, το 1946 να μην ακολουθήσει τον δρόμο των Κ.Κ. Ιταλίας και Γαλλίας, που αρνήθηκαν την ένοπλη διεκδίκηση της εξουσίας στις αμέσως μεταπολεμικές συνθήκες. Η απόρριψη της γνωστής συμβουλής των Τολιάτι (Γ.Γ. του Κ.Κ. Ιταλίας) και Τορέζ (Γ.Γ. του Κ.Κ. Γαλλίας) προς τον Ζαχαριάδη και το Κ.Κ.Ε. και η επιλογή αντιστρόφως της προσφυγής στα όπλα σήμανε τον ανεδαφικό προσανατολισμό να επιχειρηθεί η ένταξη της Ελλάδας, ή έστω ενός μέρους της, π.χ. Μακεδονία (Σχέδιο «Λίμνες» κ.λπ.), στο «σοσιαλιστικό στρατόπεδο «και να μην ακολουθήσει τον άλλο δρόμο, τον «δημοκρατικό» του δυτικοευρωπαϊκού χώρου, ως συνέπεια των συμφωνιών της Γιάλτας, τις οποίες «αγνοούσε», είτε πραγματικά είτε βολονταριστικά (βολονταρισμός είναι η φιλοσοφική θεωρία, στην οποία κυριαρχεί η βούληση και το συναίσθημα απέναντι στο μυαλό και τη σκέψη), η ασύνετη ελληνική ηγεσία.

Το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η αγγλική πολιτική στην Ελλάδα έσπρωχνε προς τον Εμφύλιο δεν αποτελεί ελαφρυντικό για την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. Αντιθέτως, επιτείνει τις ευθύνες της αφού τελικά ευθυγραμμίστηκε στον ίδιο στόχο. Φυσικά, καμιά περίπτωση ένταξης της Ελλάδας στο «σοσιαλιστικό στρατόπεδο» δεν υπήρχε. Μπορεί ο Ζαχαριάδης και η -τότε- ηγετική ομάδα του Κ.Κ.Ε. να σκεφτόταν διαφορετικά, αλλά ο Στάλιν και η ηγεσία του ΚΚΣΕ δεσμεύονταν από τις συμφωνίες Μόσχας και Γιάλτας για τη διανομή του μεταπολεμικού κόσμου. Πιστεύω ότι, ακόμα και αν οι στρατιωτικές εξελίξεις στον Εμφύλιο έγερναν προς την πλευρά του Δημοκρατικού Στρατού, η Σοβιετική Ένωση δεν επρόκειτο να αθετήσει τις συμφωνίες για τη μοιρασιά του κόσμου. Νοιαζόταν περισσότερο -αν όχι αποκλειστικά- για εδραίωση της επιρροής της στις ανατολικές χώρες, και κυρίως στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Η Ελλάδα είχε δοθεί ως αντάλλαγμα».

Ο Τάκης Μπενάς (1925-2019) γεννήθηκε στον Πειραιά. Στα χρόνια της Κατοχής ήταν μαθητής και έπειτα φοιτητής της Νομικής. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, από τις τάξεις του ΕΑΜ Νέων και της ΕΠΟΝ. Καταδικάστηκε σε θάνατο. Τελικά φυλακίστηκε ως το 1960. Όταν αποφυλακίστηκε, εντάχθηκε στο Κ.Κ.Ε. (μέλος της Κ.Ε. του κόμματος) και την ΕΔΑ. Ήταν ανάμεσα στους διαφωνούντες το 1968. Συνελήφθη από τη χούντα το 1969 και εξορίστηκε. Αποφυλακίστηκε αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση και εντάχθηκε στο Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, ενεργά ως το 1986.

Τα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του: «Το Ελληνικό ’68 – Συμβολή στην ιστορία του ΚΚΕ Εσωτερικού», Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ και Τάκης Μπενάς, 2011