Φανουρόπιτα: Η ιστορία της και μια Αγιορείτικη συνταγή

Η Φανουρόπιτα, είναι μια νηστίσιμη πίτα που φτιάχνεται στην μνήμη του Αγίου Φανουρίου και προσφέρεται στους πιστούς ως ευλογία.

Σίγουρα είναι ένα έθιμο που ξεκίνησε από μια ευλαβική χειρονομία των πιστών (κυρίως από το γυναικείο φύλλο και το όνομα του έχει συνδεθεί με την εύρεση απολεσθέντων αντικειμένων αλλά και προσώπων) και δεν νομίζουμε ότι υποκρύπτει κάτι το αντικανονικό ή το άσχημο. Άλλωστε αν επρόκειτο για κάτι το οποίο αλλοίωνε την λατρευτική τάξη και ήταν αντίθετο με την εκκλησιαστική μας παράδοση, η εκκλησία είχε τον χρόνο και τον τρόπο να το διορθώσει και να το αποτρέψει.

Η παράδοση λέει ότι η Μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν αμαρτωλή. Ήταν σκληρή, άπονη και αυστηρή με τους φτωχούς και τους συμπεριφερόταν πολύ σκληρά και απάνθρωπα. Μάλιστα για τον αμετανόητο χαρακτήρα της πήγε στην κόλαση. Προσπάθησε να τη σώσει ο γιος της, αλλά η κακία της δεν τον άφησε.

Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που οι νοικοκυρές φτιάχνουν την ημέρα αυτή γλυκές πίτες (Φανουρόπιτες) και αφού τις πάνε στην εκκλησία και ευλογηθούν τις μοιράζουν στη γειτονιά, με τη σύσταση να κάνουμε το Σταυρό μας και να ευχηθούμε να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου «Θεός σχωρεσ’ τη μάνα του Αγίου Φανουρίου». Την Φανουρόπιτα δεν την χαράσσουμε. Το πρώτο χάραγμα το κάνει ο Ιερέας στην εκκλησία, σχηματίζοντας ένα Σταυρό, όταν διαβάζει τις πίτες.

Συνταγή Φανουρόπιτας:

Υλικά

• 6 φλυτζάνια αλεύρι
• 2 κουταλάκια μπέϊκιν πάουντερ
• 2 φλυτζάνια ζάχαρη
• 2 φλυτζάνια σταφίδες
• 1 φλυτζάνι λάδι
• Χυμό από 5 πορτοκάλια
• 1 φλιτζάνι καρύδια χοντροκομμένα
• Ξύσμα πορτοκαλιού
• 1 κουταλιά κανελλογαρύφαλλο

Εκτέλεση

Σε μία λεκάνη ανακατεύουμε τη ζάχαρη, το λάδι και το χυμό πορτοκαλιού.

Μετά σιγά σιγά προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά συνεχίζοντας το ανακάτεμα.

Λαδώνουμε και αλευρώνουμε ένα μικρό στρογγυλό ταψάκι και ρίχνουμε μέσα το μείγμα.

Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170 βαθμούς για 40 λεπτά. Όταν κρυώσει αν θέλουμε πασπαλίζουμε με άχνη ζάχαρη.

ΤΙ ΝΑ ΜΑΣ ΦΑΝΕΡΩΣΕΙ;
π. Δημητρίου Μπόκου

Μεγάλη προθυμία έχουμε για φανουρόπιτες στον άγιο Φανούριο, αλλά μεγάλη απροθυμία για πνευματικό αγώνα κατά των παθών, για μεταμόρφωση της ψυχής μας.

Το πρώτο είναι εύκολο, Δεν στοιχίζει τίποτε. Και δείχνει μια ρηχή θρησκευτικότητα. Το άλλο είναι δύσκολο Στοιχίζει πολύ. Έχει μεγάλο κόστος και το απορρίπτουμε· γιατί είναι άσκηση για απάρνηση του θελήματός μας.

Θα ρωτήσει κανείς: Είναι κακό η προσφορά φανουρόπιτας; Όχι βέβαια, αν γίνεται με το σωστό πνεύμα.

Είναι κακό να ζητάμε από τον άγιο να μας φανερώσει κάτι στη ζωή μας; Να μας βρει μια καλή δουλειά; Να μας φέρει μια καλή επιτυχία; Να μας φανερώσει τον σύντροφο της ζωής μας; Να μας δίνει προκοπή; Να μας δίνει καλή υγεία;

Όχι, αν το θέλει και ο Θεός και όχι μόνο εμείς. Αν το εγκρίνει και ο Θεός. Αν είναι σύμφωνο με το πνεύμα του Θεού. Τίποτε δεν είναι κακό από όλα αυτά, αν έτσι είναι και το σχέδιο του Θεού. Καλό είναι η παντρειά, καλό η υγεία, καλό η δουλειά, η επιτυχία, το κάθε καλό που επιθυμεί ο άνθρωπος στη ζωή του.

Και όταν η φανουρόπιτα, η αρτοκλασία, το πρόσφορο, το ύψωμα, το λαδάκι, η λαμπάδα μας, προσφέρονται με πίστη και διάθεση αποδοχής του θελήματος του Θεού και όχι με εμμονή στο δικό μας θέλημα, μπορούν να κάνουν ακόμα και θαύματα στη ζωή μας.

Αλλά δεν παύουν όλα αυτά να είναι τα δικά μας θελήματα. Και δεν παύουν να είναι το λιγότερο που πρέπει να ζητάμε.

Και ποιο είναι το σπουδαιότερο;

Να ζητάμε από τον άγιο να μας φανερώνει, πάνω απ’ όλα, τον δρόμο προς τη Βασιλεία του Θεού. Να μας φωτίζει να βλέπουμε ποιο είναι το συγκεκριμένο θέλημα του Θεού για μας. Γιατί πολλές φορές αυτό που θέλει ο Θεός για μας είναι πολύ δύσκολο και όχι όπως θα μας άρεσε. Κι εμείς, κολλημένοι σ’ αυτό που θέλουμε εμείς, δεν είναι εύκολο να το αποδεχτούμε, δεν έχουμε διάθεση να το ακολουθήσουμε.

Θα μπορούσαμε π. χ. να κάνουμε ό,τι ο Αδριανός και η Ναταλία, που μόλις τιμήσαμε τη μνήμη τους (26 Αυγ.); Τί ήταν αυτοί; Ένα νέο αντρόγυνο. Και πριν καλά-καλά χαρούν τη ζωή τους, ο Αδριανός κλήθηκε να δώσει μαρτυρία για τον Χριστό και να πεθάνει μαρτυρικά γι’ αυτόν. Και η Ναταλία τί έκανε; Πήγε κοντά του και τον συμβούλευε και τον ενίσχυε να μαρτυρήσει, να πεθάνει για τον Χριστό. Δεν προσπαθούσε να βρει τρόπους να τον γλυτώσει από τα μαρτύρια.

Και η αγία Σολομονή τί έκανε, όταν τα παιδιά της, οι άγιοι επτά παίδες οι Μακκαβαίοι (1η Αυγ.), βρέθηκαν στα μαρτύρια για την πίστη τους στον αληθινό Θεό; Προσπαθούσε να τα βγάλει από τη φωτιά όπου καίγονταν; Όχι! Αλλά τα προέτρεπε ένα προς ένα να αντέξουν, να υπομείνουν, να μην αρνηθούν τον Θεό των Πατέρων τους. Και μετά τον μαρτυρικό θάνατο και των επτά, τα ακολούθησε και η ίδια με τον ίδιο τρόπο και για τον ίδιο σκοπό.

Και η αγία Σοφία (17 Σεπτ.) τί έκαμε, όταν οι τρεις κόρες της, μικρά κορίτσια εννιά, δέκα και δώδεκα χρονών, οδηγήθηκαν στο μαρτύριο; Τις απέτρεψε; Τις συμβούλευσε να αρνηθούν τον Χριστό για να γλυτώσουν; Όχι, βέβαια! Αποδέχτηκε και αυτή το θέλημα του Θεού, που ήταν εκείνη την ώρα να δώσουν μαρτυρία για τον Χριστό τα παιδιά της, τα προέτρεψε στο μαρτύριο και τα προέπεμψε με τον τρόπο αυτόν στη Βασιλεία του Θεού.

Ας προσφέρουμε στον άγιο Φανούριο φανουρόπιτες με αυτόν τον σκοπό: Να μας φανερώνει ποιος είναι ο δρόμος του θελήματος του Θεού για μας, και να μας φωτίζει και να μας ενισχύει να τον αποδεχόμαστε· όσο δύσκολος κι αν είναι, όσο διαφορετικός ή και αντίθετος προς το δικό μας θέλημα κι αν φαίνεται.

Είναι ο δρόμος που οδηγεί στην ταπείνωση, την εκκοπή του δικού μας θελήματος, που σημαίνει απάρνηση του εγωκεντρισμού μας, της μόνης δηλαδή αιτίας που μας χωρίζει από τον Θεό και τους συνανθρώπους μας, αφού δεν μας αφήνει περιθώρια για πραγματική σχέση αγάπης μαζί τους, οδηγώντας μας έτσι σιγά-σιγά σε όλο και μεγαλύτερη απομόνωση, στη φριχτή μοναξιά που ισοδυναμεί με την κόλαση.

Ο άγιος Φανούριος λοιπόν να μας φανερώνει το τί θέλει ο Θεός για τον καθένα μας κάθε φορά και να μας βοηθάει στην ολόψυχη αποδοχή του. Αμήν.