Άσπεργκερ: Το καίριο «γρανάζι» στη μηχανή ευθανασίας παιδιών του ναζιστικού καθεστώτος

Ο Αυστριακός γιατρός από τον οποίο πήρε το όνομά του το σύνδρομο Άσπεργκερ, ήταν ένα ενεργό «γρανάζι» της μηχανής του ναζιστικού καθεστώτος που έστελνε παιδιά τα οποία είχαν κριθεί «ακατάλληλα για να ζήσουν» σε έναν φρικτό και βασανιστικό θάνατο.

Αυτό ισχυρίζεται η νέα μελέτη του ιστορικού Χέργουιγκ Τσεκ, καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιατρικής τη Βιέννης, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Molecular Autism και αποτελεί προϊόν έρευνας οκτώ ετών.

Ο Άσπεργκερ θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους στους κλάδους της παιδικής ιατρικής και ψυχιατρικής, ιδίως για τη μεγάλη συνεισφορά του στην κατανόηση του συνδρόμου Άσπεργκερ και του φάσματος του αυτισμού.

(Η αφοσίωση του Άσπεργκερ στα ναζιστικά ιδεώδη σύμφωνα με το παρακάτω έγγραφο).

Ωστόσο, «ξεθάβοντας» παλιά αδημοσίευτα έγγραφα από κρατικά αρχεία αλλά και τους προσωπικούς φακέλους των ασθενών του Άσπεργκερ, ο Τσεκ ανακάλυψε μια πολύ σκοτεινή πλευρά της ζωής του θρυλικού γιατρού: Ειχε συμμαχήσει σε τέτοιο βαθμό με τη ναζιστική ιδεολογία που συχνά παρέπεμπε μικρούς ασθενείς του με σοβαρές ασθένειες στην κλινική Am Spiegelgrund, το “κέντρο συγκέντρωσης” παιδιών που δεν πληρούσαν τα κριτήρια του καθεστώτος που θα τους επέτρεπαν να ζήσουν.

Σύμφωνα με τον Τσεκ, οι πιθανότητες να μην γνώριζε ο επιστήμονας πού ακριβώς έστελνε τα παιδιά και τι θα τους συνέβαινε εκεί, είναι σχεδόν μηδαμινές.

Σχεδόν 800 παιδιά πέθαναν στην κλινική μεταξύ 1940-1945, πολλά από τα οποία δολοφονήθηκαν στο πλαίσιο του διαβόητου προγράμματος ευθανασίας T4. Με μια κοινή δήλωση, οι συντάκτες του Molecular Autism χαιρέτισαν το γεγονός ότι η «ενδελεχής μελέτη» του Τσεκ έριξε επιτέλους φως σε εικασίες δεκαετιών σχετικά με την προσέγγιση του Άσπεργκερ στα θέματα θεραπείας και φροντίδας των μικρών του ασθενών.

«Ο βαθμός εμπλοκής του Άσπεργκερ στην στόχευση των πιο ευάλωτων παιδιών της Βιέννης αποτελούσε εδώ και πολλά χρόνια ένα ανοιχτό ερώτημα στον κλάδο της μελέτης του αυτισμού», αναφέρουν στην κοινή τους ανακοίνωση.

Την εποχή που ο όρος «σύνδρομο Άσπεργκερ» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο, το 1981, από την Δρ. Λόρνα Γουίνγκ, δεν ήταν γνωστή η συνεργασία του επιστήμονα με τους Ναζί, ούτε η ενεργή υποστήριξη που παρείχε στο πρόγραμμα υποχρεωτικής στείρωσης και ευθανασίας.

Ανάμεσα στα ευρήματα του Τσεκ είναι η φωτογραφία του προσώπου της Χέρτα Σράιμπερ, ενός μικρού κοριτσιού που υπέφερε από εγκεφαλίτιδα και πέθανε από πνευμονία τρεις μήνες αργότερα, μετά την εισαγωγή της στο Spiegelgrund, κατόπιν εντολής του Άσπεργκερ, μια μέρα μετά τα τρίτα της γενέθλια.

Ο Άσπεργκερ είχε δώσει εντολή για την εισαγωγή της επειδή «αποτελούσε ένα αφόρητο φορτίο για τη μητέρα της» και επειδή «δεν επιδεχόταν θεραπείας». Ένα δείγμα του εγκεφάλου της Χέρτα, το οποίο βρέθηκε στο υπόγειο της κλινικής στα τέλη του ’90, ενταφιάστηκε το 2002, σύμφωνα με τον Τσεκ.

Σε έγγραφα που βρέθηκαν στο προσωπικό του αρχείο, o Άσπεργκερ έγραφε σχετικά με την ανάγκη να «ληφθούν περιοριστικά μέτρα» για ασθενείς που είχαν θεωρηθεί ανίατοι και έπασχαν από κληρονομικές ασθένειες, «από αίσθηση μεγάλης ευθύνης» απέναντι στη γερμανική φυλή.

Επίσης, σε περιπτώσεις μικρών ασθενών που είχαν πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης, ο Άσπεργκερ συχνά έριχνε την ευθύνη στα θύματα στις διαγνώσεις του και αναπαρήγαγε ειδεχθή στερεότυπα για τους Εβραίους.

Επίσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνάς του, ο Τσεκ δεν βρήκε καμία απόδειξη για τις θεωρίες που ήθελαν τον Άσπεργκερ να ήταν ένα είδος «Όσκαρ Σίντλερ» που έσωζε τα παιδιά από την ευθανασία ή από τα φριχτά πειράματα που τους επιφύλασσαν οι Ναζί επιστήμονες. Επισης δεν βρέθηκε καμία απόδειξη της «φιλάνθρωπης προσέγγισης» που ο ίδιος ισχυριζόταν ότι ακολουθούσε πάντα σε σχέση με τους μικρούς ασθενείς του, ούτε του «παιδαγωγικού οπτιμισμού» (έναν όρο που είχε εφεύρει ο ίδιος) που αναφερόταν στις θεωρίες του.

Ποια ήταν τα σχέδια ευθανασίας του Τρίτου Ράιχ για τα παιδιά;

Το “Aktion T4” ήταν το όνομα που είχε δοθεί στο φρικτό πρόγραμμα ευθανασίας, το οποίο είχε εγκρίνει ο ίδιος ο Χίτλερ και προέβλεπε την εξόντωση των ανίατων και σοβαρά ανάπηρων ατόμων.

Περίπου 300.000 άτομα, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά, θανατώθηκαν σε κλινικές στη Γερμανία, την Αυστρία, την Πολωνία και τη Δημοκρατία της Τσεχίας, το διάστημα 1939-1945.

Με εντολή του ίδιου του Φύρερ, η οποία δόθηκε στα τέλη του 1939, ορισμένοι γιατροί είχαν την άδεια να στέλνουν τους «ανίατους» ασθενείς σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Ως επικεφαλής του προγράμματος είχε διοριστεί από τον Χίτλερ ο Καρλ Μπραντ, ο οποίος επέβλεπε τις διαδικασίες με τις οποίες όλοι αυτοί οι άνθρωποι υποβάλλονταν σε «ακούσια ευθανασία», κυρίως μέσω φονικής ένεσης και χρήσης δηλητηριωδών αερίων.

Στην κλινική Am Spiegelgrund, περίπου 800 παιδιά έπεσαν θύματα αυτού του απάνθρωπου προγράμματος. Οι εγκέφαλοί τους διατηρήθηκαν σε ειδικά δοχεία στο υπόγειο της κλινικής, και παράμειναν εκεί για δεκαετίες, ένα θλιβερό «αναμνηστικό» της εφιαλτής περιόδου του ναζισμού.