Γιούρι Γκαγκάριν: 62 χρόνια από την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα

Ο Ρώσος κοσμοναύτης έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη με το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1» – Ήταν 12 Απριλίου 1961, στις 9:07 το πρωί ώρα Μόσχας όταν ξεκίνησε το ιστορικό του ταξίδι

Εξήντα δυο χρόνια έχουν περάσει από την πρώτη διαστημική πτήση ανθρώπου. Ήταν 12 Απριλίου του 1961, στις 9:07 το πρωί, ώρα Μόσχας, όταν ο διάσημος πλέον Ρώσος κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν είπε τη γνωστή πλέον φράση «Φύγαμε». Αμέσως μετά, το διαστημικό όχημα «Βοστόκ 1» εκτοξεύθηκε από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στο σημερινό Καζακστάν και έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Η πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν κράτησε 108 λεπτά. Τόσο χρειάστηκε για να πραγματοποιήσει περιστροφή γύρω από τη Γη, πριν προσεδαφιστεί εκ νέου. Ο Γκαγκάριν δεν επιχείρησε νέα πτήση στο διάστημα. Στη συνέχεια ήταν αναπληρωματικό μέλος του πληρώματος του «Σογιούζ-1» ενώ έγινε αναπληρωτής διευθυντής εκπαίδευσης στο κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών, που πήρε το όνομά του.

Έξι δεκαετίες μετά, ο κοσμοναύτης, που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1968, όταν το αεροσκάφος MiG-15 στο οποίο επέβαινε κατέπεσε εν ώρα εκπαίδευσης, παραμένει εθνικός ήρωας και σύμβολο της σοβιετικής υπεροχής στη «μάχη» του Διαστήματος. Έχοντας γίνει δημοφιλής σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Γκαγκάριν δέχθηκε πλήθος βραβείων. Μεταξύ άλλων του του απονεμήθηκε και ο τίτλος του «Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης» η ανώτατη διάκριση της χώρας.

Πάθος για τα αεροπλάνα

Ο Γκαγκάριν γεννήθηκε κοντά στο Γκζατσκ, δυτικά της Μόσχας, με τους γονείς του να εργάζονται σε κολλεκτίβα της περιοχής. Από νωρίς άρχισε τις πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα, ενώ το 1955 μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο Όρενμπουργκ, απ’ όπου αποφοίτησε με επαίνους δύο χρόνια αργότερα.

Ως κοσμοναύτης ξεκίνησε να εκπαιδεύεται το 1959, όταν επιλέχθηκε μαζί με 20 άλλα άτομα. Η ΕΣΣΔ ήθελε να κατακτήσει το διάστημα, πραγματοποιώντας πτήση με τον πρώτο άνθρωπο.

Η εκπαίδευση ήταν πολύ σκληρή. Οι εκπαιδευόμενοι έπρεπε να αντέξουν σε σειρά δοκιμασιών, αλλά και σε ψυχολογικά τεστ. Μεταξύ άλλων χρειάστηκε να παραμείνει ένα 24ωρο σε σκοτεινό και ηχομονωμένο περιβάλλον, καθώς και να αντέξει σε επιταχύνσεις 13g. Ένας από τους λόγους που τον επέλεξαν με τον Γκέρμαν Τίτοφ ήταν το μικρό του ύψος, που τον καθιστούσε ιδανικό για τον περιορισμένο χώρο που διέθετε ο θάλαμος της κάψουλας. Ήταν μόλις 1,58 εκ. Τελικώς οι αρμόδιοι επέλεξαν τον Γκαγκάριν, με εφεδρικό τον Τίτοφ.

Ο «Κέδρος»

Στις 12 Απριλίου 1961, 25 λεπτά μετά την εκτόξευση, ο Γκαγκάριν μπήκε σε ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 174 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτών και 34 δευτερολέπτων. Το κωδικό του όνομα ήταν «Κέδρος».

Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους, καθώς οι σχεδιαστές της αποστολής δεν μπορούσαν να γνωρίζουν εάν οι συνθήκες θα τον επηρέαζαν βιολογικά και ψυχολογικά. Είχε όμως μαζί του έναν σφραγισμένο φάκελο, με έναν κωδικό, που θα του επέτρεπε να ξεκλειδώσει το χειριστήριο. Όσο βρισκόταν στο διάστημα, προήχθη στον βαθμό του Ταγματάρχη, για το ενδεχόμενο μη επιστροφής. Η ΕΣΣΔ είχε προετοιμαστεί για κάθε ενδεχόμενο. Πριν καν ο Γκαγκάριν απογειωθεί, είχαν είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση. Το ένα ενημέρωνε για την επιτυχία της αποστολής. Τα άλλα δύο, ανακοίνωναν την αποτυχία της.

Μετά από 67 λεπτά, το προσωπικό που είχε τον έλεγχο της πτήσης ξεκίνησε τη διαδικασία πυροδότησης των κινητήρων επιβράδυνσης, προκειμένου να μπει το σκάφος στην ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε με την κάψουλα. Σε ύψος 7 χιλιομέτρων χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμα. Έκανε ελεύθερη πτώση, και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα, χρησιμοποιώντας το αλεξίπτωτο. Η αποστολή τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας. Κράτησε 108 λεπτά και καταγράφηκε στην ιστορία. Ο κοσμοναύτης έγινε ήρωας σε ηλικία 27 ετών.