2014, Πόλεμος στο Ντονμπάς: Νεκροί χιλιάδες άμαχοι από τον Ουκρανικό στρατό

Ο Πόλεμος στο Ντονμπάς (ονομάζεται επίσης Πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία) είναι μια ένοπλη σύγκρουση στην περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας.

Από τις αρχές Μαρτίου του 2014, διαδηλώσεις των φιλορωσικών και αντικυβερνητικών ομάδων πραγματοποιήθηκαν στις περιφέρειες (όμπλαστ) του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ της Ουκρανίας, που συνήθως ονομάζεται «Ντονμπάς», στον απόηχο της ουκρανικής επανάστασης του 2014 και του κινήματος Γιουρομαϊντάν. Αυτές οι διαδηλώσεις, τις οποίες ακολούθησε η προσάρτηση της Κριμαίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία, και οι οποίες αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης ομάδας ταυτόχρονων φιλορωσικών διαδηλώσεων σε ολόκληρη τη νότια και ανατολική Ουκρανία, κλιμακώθηκε σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των αποσχιστικών δυνάμεων των αυτοανακηρυχθεισών Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ καθώς και της ουκρανικής κυβέρνησης.

Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2014, μαζικές αδιάκριτες επιθέσεις πυροβολικού από τον ουκρανικό στρατό σε όλη την επικράτεια του LPR σκότωσαν αμάχους.

Κάθε λεπτό πέθαιναν άνθρωποι στους δρόμους αυτής της πόλης, που διαλύονταν από οβίδες του Ουκρανικού στρατού. Ηλικιωμένοι και άρρωστοι πέθαιναν απλώς από την έλλειψη βασικών αγαθών: Νερό, φάρμακα, φαγητό.

Μόνο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σκοτώθηκαν περισσότεροι από 2.000 άμαχοι, μεταξύ των οποίων 35 παιδιά.

Πριν από την αλλαγή της ανώτατης ηγεσίας του Αυγούστου, οι αυτονομιστές σε μεγάλο βαθμό καθοδηγούνταν από Ρώσους πολίτες. Οι Ρώσοι παραστρατιωτικοί, αναφέρεται ότι αποτελούν το 15% με 80% των μαχητών.

Μεταξύ 22 και 25 Αυγούστου το ρωσικό πυροβολικό, προσωπικό, και αυτό που Ρωσία ονόμασε «ανθρωπιστική νηοπομπή», φέρεται να διέσχισαν τα σύνορα της ουκρανικής επικράτειας χωρίς την άδεια της ουκρανικής κυβέρνησης. Σύμφωνα με πληροφορίες, κινήθηκαν τόσο σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των φιλορωσικών δυνάμεων, όσο και σε περιοχές που δεν ήταν υπό τον έλεγχό τους, όπως το νοτιοανατολικό τμήμα της περιφέρειας Ντονέτσκ, κοντά στο Νοβοαζόφσκ.

Αυτά τα γεγονότα, όπως αναφέρεται, ακολούθησαν τον βομβαρδισμό Ουκρανικών θέσεων από τη ρωσική πλευρά των συνόρων κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα. Ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας Βαλεντίν Ναλιβαϊτσένκο είπε ότι τα γεγονότα της 22ας Αυγούστου ήταν μια «άμεση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία». Δυτικοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν αυτά τα γεγονότα ως «λαθραία εισβολή» της Ουκρανίας από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, οι φιλορώσοι αντάρτες ανέκτησαν μεγάλο μέρος του εδάφους που είχαν χάσει κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επίθεσης της προηγούμενης κυβέρνησης. Μια συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός, που ονομάζεται Πρωτόκολλο του Μινσκ, υπεγράφη στις 5 Σεπτεμβρίου του 2014.

Οι παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός και από τις δύο πλευρές ήταν κοινές. Εν μέσω της σταθεροποίησης της κατάστασης στη γραμμή μεταξύ των ανταρτών και των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση εδαφών, στη διάρκεια της κατάπαυσης του πυρός, οι πολέμαρχοι ανέλαβαν τον έλεγχο εκτάσεων γης από την πλευρά των ανταρτών, οδηγώντας σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση. Η κατάπαυση του πυρός κατέρρευσε εντελώς τον Ιανουάριο του 2015, με ανανεωμένες σφοδρές μάχες σε όλη την εμπόλεμη ζώνη, συμπεριλαμβανομένων και των Διεθνών Αεροδρομίων του Ντόνετσκ και του Ντεμπαλτσέβε. Μια νέα κατάπαυση του πυρός, που ονομάζεται Μινσκ Β΄, συμφωνήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2015. Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας, οι αυτονομιστικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επίθεση στο Ντεμπαλτσέβε και ανάγκασαν τις ουκρανικές δυνάμεις να αποσυρθούν από αυτό.

Τους μήνες μετά την πτώση του Ντεμπαλτσέβε, μικρές αψιμαχίες συνεχίστηκαν κατά μήκος της γραμμής επαφής, αλλά δεν σημειώθηκαν εδαφικές αλλαγές. Αυτή η κατάσταση αδιεξόδου οδήγησε στον πόλεμο να χαρακτηριστεί ως «παγωμένη σύγκρουση», παρά το γεγονός αυτό, η περιοχή παρέμεινε εμπόλεμη ζώνη, με δεκάδες στρατιώτες και πολίτες να σκοτώνονται κάθε μήνα.

Το 2017, κατά μέσο όρο ένας Ουκρανός στρατιώτης πέθαινε στη μάχη κάθε τρεις ημέρες, με τον αριθμό των ρωσικών και αυτονομιστικών στρατευμάτων, που παρέμεναν στην περιοχή να υπολογίζεται σε 6.000 και 40.000 αντίστοιχα. Μέχρι το τέλος του 2017, η αποστολή του παρατηρητηρίου του ΟΑΣΕ είχε περίπου 30.000 άτομα με στρατιωτική ενδυμασία, που διέσχιζαν από τη Ρωσία στο Ντονμπάς στα δύο συνοριακά σημεία ελέγχου, που είχε την άδεια να παρακολουθεί. Ο ΟΑΣΕ έχει επίσης αναφέρει πολυάριθμες περιπτώσεις διέλευσης στρατιωτικών συνοδειών από τη Ρωσική Ομοσπονδία προς τα κατεχόμενα εδάφη σε χωματόδρομους μακριά από επίσημες συνοριακές διελεύσεις και συνήθως τη νύχτα.

Από την έναρξη της σύγκρουσης υπήρξαν 29 εκεχειρίες, καθεμία από τις οποίες είχε σκοπό να παραμείνει σε ισχύ επ’ αόριστον, αλλά καμία από αυτές δεν σταμάτησε τη βία. Η πιο επιτυχημένη προσπάθεια διακοπής των μαχών ήταν το 2016, όταν επιτεύχθηκε εκεχειρία για έξι συνεχόμενες εβδομάδες. Η Ουκρανία, η Ρωσία, η ΛΔΝ, η LPR και ο ΟΑΣΕ συμφώνησαν σε έναν οδικό χάρτη για τον τερματισμό της σύγκρουσης την 1η Οκτωβρίου 2019. Ωστόσο, η σύγκρουση δεν σταμάτησε από τότε και, μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού του 2020, παρέμενε ακόμη ανεπίλυτη σε πολλαπλά επίπεδα. Η τελευταία εκεχειρία (29η) τέθηκε σε ισχύ στις 27 Ιουλίου 2020, η οποία δεν οδήγησε σε απώλειες μάχης στην Ουκρανία για περισσότερο από ένα μήνα.

Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, από τις 27 Ιουλίου 2020 έως τις 7 Νοεμβρίου 2020 οι θανατηφόρες απώλειες της Ουκρανίας μειώθηκαν δεκαπλασιασμένες (τρεις Ουκρανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν) και ο αριθμός των επιθέσεων μειώθηκε 5,5 φορές. Το πρώτο τρίμηνο του 2021 σημειώθηκε μεγάλη αύξηση των θανάτων από την Ουκρανία (25, σε σύγκριση με 50 θανάτους ολόκληρο το 2020) και συσσώρευση μεγάλης ρωσικής στρατιωτικής δύναμης στα σύνορα Ντονμπάς-Ρωσίας στα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Απριλίου 2021 και από τα τέλη Οκτωβρίου και τον Νοέμβριο του 2021 και μετά. Στις 21-02-2022 ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν με τηλεοπτικό διάγγελμα ανακοίνωσε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ εκ μέρους της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Παράλληλα διέταξε το υπουργείο Άμυνας να αναπτύξει στρατεύματα σε αυτές τις περιοχές, για να αναλάβουν «ειρηνευτικό» ρόλο, χωρίς να διευκρινίζεται η διάρκεια και η έκταση της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων. Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις από τις πρώτες πρωινές ώρες της 24-02-2022 άρχισαν να πλήττουν στρατιωτικές υποδομές σε διάφορες περιοχές της Ουκρανίας.