Το 1ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου και η ιστορία του

Ο Άγιος Νικόλαος μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρουσίασε πρόοδο σε όλους τους τομείς:

• υπερδιπλασιασμός του πληθυσμού,
• οικοδομικός οργασμός,
• αύξηση των εμπορικών συναλλαγών,
• ιδρύσεις τραπεζικών καταστημάτων,
• ρυμοτομία σύγχρονη,
• ηλεκτροφωτισμός,
• ύδρευση,
• δεντροφυτεύεις, άλλαξαν την όψη της πόλης.

Έτσι λοιπόν με προεδρικό διάταγμα ιδρύεται το πρώτο Ημι-Γυμνάσιο στον Άγιο Νικόλαο 23 Μαϊου 1924.

Το 1ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου ιδρύθηκε το 1924, με δυο βασικές τάξεις. Κατά το σχολικό έτος 1929-1930 απέκτησε έξι τάξεις, με βάση το νόμο «περί διαρρυθμίσεως των σχολείων Μέσης Εκπαιδεύσεως».

Στην αρχή στεγάστηκε στο σπίτι του θεολόγου Μιχάλη Αναστασιάδη, ο οποίος καταγόταν από τη Φουρνή.

Ο πρώτος διευθυντής του ημιγυμνασίου ήταν ο Κωνσταντίνος Κυριακάκης, ο οποίος ήταν φιλόλογος (15/9/1924-30/9/1924).

Ενθουσιασμένοι από την εξέλιξη οι κάτοικοι, μελετούσαν τον τρόπο για να οικοδομήσουν ανεξάρτητο κτήριο. Για την ανέγερση του κτιρίου ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε ο τότε υπουργός Εννόμου Τάξεως Ιωσήφ Κούνδουρος και η σχολική επιτροπή την οποία αποτελούσαν οι Νικόλαος Μασσάρος (πρόεδρος), Ιωάννης Καναβάκης (ταμίας), Γεώργιος Νιωτάκης και Σταύρος Τσιτσιρίδης (μέλη).

Στις προσπάθειες αυτές συνέβαλε ο Θεοφιλέστατος Μητροπολίτης Πέτρας Διονύσιος ο οποίος ως πρόεδρος του Μοναστηριακού Οργανισμού Λασιθίου, θεώρησε ότι τα μοναστηριακά κτήματα θα έπρεπε να διατεθούν για την οικοδόμηση διδακτηρίων, στη σπουδαιότερη πολίχνη του νομού και πρωτεύουσα της επαρχίας. Έτσι εκποιούνται αρκετά κτήματα και εισπράττεται ένα σεβαστό ποσό, ώστε να τεθούν οι βάσεις του κτηρίου, όπου και σήμερα στεγάζεται το 1ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου, στη θέση Καζάρμα.

Το οικόπεδο ανήκε στην Αεροπορική Άμυνα και άρχισε να κτίζεται το 1925. Αγοράστηκε από το Ταμείο Εκπαιδευτικής Πρόνοιας και αποπερατώθηκε το 1927. Το 1927, επί οικουμενικής Κυβερνήσεως Ζαΐμη με Υπουργό Παιδείας τον Αθανάσιο Αργυρό, το κτίριο ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως εξατάξιο Δημοτικό σχολείο, μετά από πιέσεις της τοπικής κοινωνίας παραχωρήθηκε στο Γυμνάσιο Αγίου Νικόλαου.

Μετά την παραχώρηση του κτιρίου στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η Ενοριακή Επιτροπή Αγ. Νικολάου συνέχισε να συνδράμει στην ολοκλήρωση του έργου αυτού, δίνοντας στις 15 Νοεμβρίου 1928 το ποσό:

• των 5.800 δρχ για την κατασκευή θρανίων,
• των 8.000 δρχ για τη δημιουργία περιβόλου,
• των 5.000 δρχ για την κατασκευή του αυλότοιχου και
• των 3.000 δρχ για την τοποθέτηση του ρολογιού της πόλης στην κορυφή του κτιρίου, το οποίο έχει βάρος 1 τόνο.

Το ρολόι αυτό μεταφέρθηκε στο κωδωνοστάσιο της Εκκλησιάς της Αγίας Τριάδος, τον Οκτώβριο του 1939, επειδή θεωρήθηκε επικίνδυνο. Τον Μάρτιο του 1931 η Ενοριακή Επιτροπή κατέβαλε 2.000 δρχ. για την κατασκευή και τη βελτίωση του γυμναστηρίου του σχολείου.

Από το 1924 εως το 1928, ο φυσικός Δημήτριος Στιβακτάκης είχε εφοδιάσει το Γυμνάσιο με πολλά όργανα Φυσικής και Χημείας, με παραγγελίες που έγιναν απευθείας σε Γερμανικά εργοστάσια και με χρήματα που ο καθηγητής συγκέντρωσε με την οργάνωση θεατρικών παραστάσεων από τους μαθητές, και άλλων εκδηλώσεων. Στις προσπάθειες αυτές βοήθησαν ο τότε συμβολαιογράφος, Νικόλαος Βογιατζής και οι οικογένειες Ανδρέα Κούνδουρου και Σταύρου Τσιτσιρίδη. Έτσι, το Γυμνάσιο έγινε Πρακτικό Λύκειο και διέθετε μια ολοκληρωμένη συλλογή εποπτικών μέσων.

Επίσης, το 1934 μετατέθηκε στο Πρακτικό Λύκειο ο φυσικός Κων/νος Τυράκης, οποίος φρόντισε για την αναδιοργάνωση του εργαστηρίου Φυσικής και Χημείας. Απευθύνθηκε στο Ταμείο Εφέδρων Πολεμιστών Λασιθίου, στον εμπορικό σύλλογο, στη Νομαρχία και το δήμο για οικονομική βοήθεια και κατόρθωσε να συγκεντρώσει το ποσό των 150.000 δρχ. Με τα χρήματα αυτά εξόπλισε το εργαστήριο ενώ ο ίδιος δημιούργησε ζωολογικές και ορυκτολογικές συλλογές.

Η κατάργηση του Πρακτικού Λυκείου άρχισε τμηματικά από το σχολικό έτος 1938-39. Κάθε χρόνο καταργούνταν μια τάξη ώστε το σχολικό έτος 1943-1944 να λειτουργεί μόνο η έκτη τάξη. Το 1943, λόγω των στρατευμάτων κατοχής, η διδασκαλία των μαθημάτων γινόταν στον ιερό ναό της Αγίας Τριάδος, όπου μεταφερθήκαν τα θρανία και ο απαραίτητος σχολικός εξοπλισμός. Εως το Σεπτέμβρη του 1944, οι επτά τάξεις του τότε Γυμνασίου και η τελευταία τάξη του καταργηθέντος Πρακτικού Λυκείου στεγαστήκαν στην Αγία Τριάδα με πρόγραμμα: 8π.μ.-11 πμ. για τις τέσσερις πρώτες τάξεις και 11π.μ.-2μ.μ για τις υπόλοιπες.

Η βιβλιοθήκη του σχολείου, την περίοδο που ο στρατός είχε καταλάβει το διδακτήριο, μεταφέρθηκε στο σπίτι του Μιχάλη Αναστασιάδη.

Μετά την κατοχή και ως το 1959, το σχολείο λειτούργησε ως 8τάξιο Γυμνάσιο αφού προστέθηκαν σταδιακά η έβδομη και η όγδοη τάξη.

Από τον Ιανουάριο του 1948 ως το Σεπτέμβριο του 1959  γυμνασιάρχης ήταν ο Ιωάννης Φιλιππάκης, ο οποίος προσπάθησε να εξασφαλίσει γυμναστηριακό χώρο και να επεκτείνει το κτήριο. Έτσι, εγκρίθηκε μελέτη κατασκευής υπόστεγου γυμναστικής, με δυο αίθουσες διδασκαλίας στον πάνω όροφο. Το έργο αποπερατώθηκε το 1962. Ο διαχωρισμός σε Γυμνάσιο και Λύκειο επανήλθε το 1976, οπότε και τα δυο σχολειά (Γυμνάσιο, Λύκειο) άρχισαν να λειτουργούν αυτοτελώς (με χωριστή διεύθυνση και διαφορετικό προσωπικό).

Κατά τη διάρκεια των ετών 1962-1966 κατασκευάστηκε γήπεδο καλαθοσφαίρισης στο προαύλιο, ενώ το 1966 ως το 1968 το κτήριο επεκτάθηκε να με την προσθήκη αμφιθεάτρου.

Το σχολικό έτος 1975-76 παραχωρήθηκε από τη σχολική εφορία του Γυμνασίου στο Δήμο Αγ. Νικολάου το υπέδαφος του προαυλίου και του σχολικού γυμναστηρίου για την κατασκευή δημοτικής αγοράς, ενώ παλιότερα (1953-1954) είχε παραχωρηθεί για την κατασκευή δημοτικών αποχωρητηρίων. Το 1977-1978 ασφαλτοστρώθηκε το προαύλιο και ο χώρος γυμναστικής από την 7η ΜΟΜΑ.

Το 1980-1981 το Λύκειο μετετράπη σε Γενικό Λύκειο, ενώ παράλληλα ιδρύθηκε το Πρότυπο Ελληνικό Κλασσικό Λύκειο για τους μαθητές με κλήση στα φιλολογικά μαθήματα. Από την 26η Μαρτίου 1991 και τα δυο Λύκεια που λειτουργούσαν τότε ( Γενικό και Κλασσικό ) μεταστεγαστήκαν στο νεόδμητο διδακτήριο όπου στεγάζεται σε σήμερα το Γενικό Λύκειο Αγ. Νικολάου.

Από το 1978 ως το 1991 το υπόστεγο του γυμναστηρίου έγινε κλειστή αίθουσα γυμναστικής, λειτούργησαν το αμφιθέατρο ως εργαστήριο, 3 από τις νεόδμητες αίθουσες ως σχολικές τάξεις και μια ως γραφείο. Επίσης τοποθετήθηκε κεντρική θέρμανση και ανεμιστήρες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1962 και εξής το σχολείο εξοπλίστηκε ακόμα περισσότερο, χάρη στο ενδιαφέρον του φυσικού Ηλία Καρύδη και του φυσιογνώστη Σταύρου Αρακαδάκη. Αγοραστήκαν επισκόπιο, διασκεπτικός προβολέας, μικροσκόπιο, ηλεκτροκίνητος πολυγράφος, χημικές ουσίες, ηλεκτρονικοί υπολογιστές και εξοπλίστηκαν τα εργαστήρια του σχολείου με συλλογές οργάνων.

Το 1985 ιδρύθηκε στον Άγιο Νικόλαο και Δεύτερο Γυμνάσιο, οπότε το σχολείο πήρε τη σημερινή του ονομασία, 1ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου.

Τέλος, το σχολικό έτος 1991-92 ξεκίνησαν τα Τμήματα Αθλητικής Διευκολύνσεως (Τ.Α.Δ.) τα οποία όμως μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα το 2004 και μετά διακόπηκαν.