7 Νοεμβρίου 1926: Οι βουλευτικές εκλογές που έμειναν στην ιστορία

Οι Βουλευτικές Εκλογές του 1926: Προκηρύχθηκαν στις 22 Σεπτεμβρίου από τον Γεώργιο Κονδύλη για τις 24 Οκτωβρίου και τελικά έγιναν στις 7 Νοεμβρίου. Έμειναν στην Ιστορία για τρεις λόγους: Ήταν οι πρώτες εκλογές μετά το 1862 που έγιναν με ψηφοδέλτιο, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η απλή αναλογική, ενώ το ΚΚΕ έκανε την παρθενική του εμφάνιση στη Βουλή.

Ο στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης  ήταν ο ισχυρός άνδρας στην ελληνική πολιτική ζωή εκείνης της περιόδου. Είχε ανατρέψει τον δικτάτορα Θεόδωρο Πάγκαλο στις 26 Αυγούστου 1926 και είχε καταστείλει το φιλοπαγκαλικό κίνημα των Ζέρβα και Δερτιλή λίγες μέρες αργότερα (9 Σεπτεμβρίου 1926). Κυβερνούσε και αυτός δικτατορικά, αλλά από την πρώτη μέρα της εξουσίας του είχε καταστήσει σαφές ότι σύντομα θα διενεργήσει εκλογές.

Τήρησε την υπόσχεσή του και στις 22 Σεπτεμβρίου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης το διάταγμα προκήρυξης των εκλογών. Στο ίδιο φύλλο δημοσιεύτηκε και ο νέος εκλογικός νόμος, που εισήγαγε για πρώτη φορά την απλή αναλογική και το ψηφοδέλτιο στη θέση του σφαιριδίου ως μέσου ψηφοφορίας, για πρώτη φορά μετά το 1862, με αποτέλεσμα να έχουμε πλήρη στοιχεία για την εκλογική δύναμη των κομμάτων. Με τον νέο εκλογικό νόμο διατηρήθηκε το προνόμιο των τριών νήσων (Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών), που εξέλεξαν τους 7 βουλευτές τους με πλειοψηφικό και σφαιρίδιο. Το βράδυ της ίδιας μέρας ο Κονδύλης ανακοίνωσε ότι αυτός και το κόμμα του, το «Εθνικόν Δημοκρατικόν», δεν θα κατέλθουν στις εκλογές.

Στην προεκλογική εκστρατεία που ακολούθησε επικράτησε ήρεμο πολιτικό κλίμα, πρωτόγνωρο για τα ελληνικά πολιτικά ήθη. Ίσως να συνέβαλε και η απλή αναλογική, που άμβλυνε τη μετωπική πολιτική αντιπαράθεση. Το μόνο σύννεφο που σκίασε την ειδυλλιακή αυτή εικόνα ήταν η κόντρα που ξέσπασε ανάμεσα στην εκτελεστική και τη δικαστική εξουσία. Αιτία, η Συντακτική Πράξη της κυβέρνησης, που απαγόρευε να εκτεθούν ως υποψήφιοι όσοι είχαν διατελέσει υπουργοί στο δικτατορικό καθεστώς Πάγκαλου. Τα Πρωτοδικεία Αθηνών, Λαμίας, Χίου και Έβρου κήρυξαν αντισυνταγματική τη Συντακτική Πράξη. Αυτό εξόργισε τον Πάγκαλο, ο οποίος με νέα Συντακτική Πράξη ήρε την ισοβιότητα των δικαστών και απέλυσε τους μη αρεστούς του. Κατέστησε μόνο αρμόδιο για την εξέλεγξη των υποψηφίων βουλευτών το Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο με νέα σύνθεση απέρριψε τις υποψηφιότητες των Παγκαλικών. Αυτοί δεν το έβαλαν κάτω και όπου είχαν πολιτική δύναμη εξέλεξαν κοντινούς τους συγγενείς.

Η διαμάχη αυτή επιμήκυνε την προεκλογική περίοδο κι έτσι οι εκλογές έγιναν στις 7 Νοεμβρίου με υποδειγματικό τρόπο. Απόντος του Ελευθέριου Βενιζέλου, που προτίμησε να παραμείνει εκτός Ελλάδος και πολιτικής, το Κόμμα των Φιλελευθέρων εμφανίσθηκε διασπασμένο («Ένωσις Φιλελευθέρων», «Φιλελεύθερον Προσφυγικόν Κόμμα», «Δημοκρατική Ένωσις» και «Κόμμα Ανεξαρτήτων και Προσφύγων»). Η αντιβενιζελική παράταξη κατέβηκε χωρισμένη σε δύο, κυρίως, κομματικούς σχηματισμούς: «Λαϊκόν Κόμμα» και «Κόμμα Ελευθεροφρόνων».

Η κάλπη έδωσε τη νίκη στο «Κόμμα της Ενώσεως Φιλελευθέρων» με το 31,63% των ψήφων, χωρίς να σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ακολούθησαν το «Λαϊκό Κόμμα» (20,23%) το «Κόμμα Ελευθεροφρόνων (15,76%) και το «Κόμμα Δημοκρατικής Ενώσεως» (6,48%). Τα τέσσερα αυτά κόμματα θα συνεργαστούν για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας υπό τον εξωκοινοβουλευτικό «πρωθυπουργό των δυσχερών και μεταβατικών καταστάσεων” Αλέξανδρο Ζαϊμη (4 Νοεμβρίου 1926) Νωρίτερα, ο Γεώργιος Κονδύλης είχε υποβάλλει την παραίτησή του.

Η Ταυτότητα των Εκλογών

Νόμιμος Πληθυσμός:6.004.431

Εγγεγραμμένοι:1.567.378

Ψηφίσαντες:962.304

Εγκυρα Ψηφοδέλτια:958.392

Σύνολο Εδρών:286

Σύνολο Υποψηφίων:2.023

Εκλογικές Περιφέρειες:37

Εκλογικό Σύστημα:Απλή Αναλογική

Εκλογικός Νόμος:Ν.3363/1926 (ΦΕΚ 291 τ.Α 2.9.1926)

Αποτελέσματα

A/A	Κόμμα	Επικεφαλής	Ψήφοι	Ποσοστό	Έδρες
1	Κόμμα Ενώσεως Φιλελευθέρων	Γεώργιος Καφαντάρης, Α. Μιχαλακόπουλος	303.140	31,63 %	108
2	Λαϊκόν Κόμμα	Παναγής Τσαλδάρης	194.293	20,27 %	60
3	Κόμμα Ελευθεροφρόνων	Ιωάννης Μεταξάς	151.044	15,76 %	52
4	Κόμμα Δημοκρατικής Ενώσεως	Αλέξανδρος Παπαναστασίου	62.086	6,48 %	17
5	Ενιαίον Μέτωπον Αγροτών – Εργατών (ΚΚΕ)	Διοικούσα Επιτροπή	41.982	4,38 %	10
6	Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος		28.318	2,95 %	4
7	Κόμμα Ανεξαρτήτων και Προσφύγων	Αριστομένης Μητσοτάκης	17.410	1,82 %	2
8	Φιλελεύθερον Προσφυγικόν Κόμμα	Θεμιστοκλής Σοφούλης	13.798	1,44 %	4
9	Κόμμα Συμπράξεως Συντηρητικών	Νικόλαος Τριανταφυλλάκος	12.661	1,32 %	3
10	Επαρχιακόν Κόμμα		9.728	1,01 %	2
11	Λοιπά Κόμματα		43.512	4,54 %
	Συνεργατικόν Αγροτικόν Κόμμα				3
	Κόμμα Δημοκρατικών Φιλελευθέρων				3
	Κόμμα Εβραϊκής Πολιτικής Ενώσεως				1
	Κόμμα Εθνικοφρόνων Λαϊκών				1
	Κόμμα Λαϊκοελευθεροφρόνων				1
12	Ανεξάρτητοι – Μεμονωμένοι		80.470	8,40 %