e-Fuel: Έρχονται τα νέα καύσιμα – Τι πρέπει να γνωρίζετε

Εδώ και περίπου ένα μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες και ο Τύπος ασχολήθηκαν έντονα με τα συνθετικά καύσιμα. Ας δούμε γιατί.

Τα συνθετικά καύσιμα, τα επονομαζόμενα και e-fuels (ecofuels ή electric fuels), έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται περίπου ως «πανάκεια» για τη συνέχιση παραγωγής και διάθεσης στην αγορά καινούργιων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης και μετά το 2035.

Θυμίζουμε ότι το θέμα προέκυψε έπειτα από την αντίρρηση κάποιων χωρών τής Ευρωπαϊκής Ένωσης στην προς επικύρωση απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απαγορεύσει τους κινητήρες εσωτερικής καύσης στα καινούργια οχήματα από τη συγκεκριμένη χρονιά και έπειτα.

Λίγες ημέρες πριν την ψήφιση της σχετικής Οδηγίας από τη «Κομισιόν» μια ομάδα κρατών τής Ε.Ε. με επικεφαλής τη Γερμανία, γνωστοποίησε ότι δεν θα επικυρώσουν την απόφαση. Αντέτειναν τη συνέχιση χρήσης των θερμικών κινητήρων και μετά από το 2035 με την υποχρεωτική χρησιμοποίηση «κλιματικά ουδέτερων καυσίμων», δηλαδή συνθετικού καυσίμου.

Η Γερμανία δεν είναι ξένη στα συνθετικά καύσιμα. Η ενασχόλησή της με την τεχνολογία και την παραγωγή τους ξεκίνησε ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Τη δεκαετία τού 1930 οι ανάγκες για ενέργεια στη χώρα ήταν πολύ μεγάλες, καθώς αναπτυσσόταν εντονότατα η βιομηχανία της και το ναζιστικό καθεστώς προετοιμαζόταν για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι, ανέπτυξαν τεχνικές παραγωγής συνθετικών καυσίμων για να ικανοποιούν τη ζήτηση.

Αυτό συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια του Πολέμου, όπως και μετά τη λήξη του αφού οι κυρώσεις που επέβαλλαν οι Σύμμαχοι στη χώρα περιόριζαν και τις ποσότητες εισαγωγής καυσίμων, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να αναπτύξουν ακόμα περισσότερο τη συγκεκριμένη τεχνολογία.

Η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Γερμανίας

Η ιδιότυπη διαπραγμάτευση της «τελευταίας στιγμής» μεταξύ της Γερμανίας και των στελεχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε ως αποτέλεσμα να αποφασιστεί να επιτρέπεται η κατασκευή και χρήση καινούργιων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης και μετά το 2035, αρκεί να χρησιμοποιούν συνθετικά καύσιμα. Τι είναι αυτά;

Η διαδικασία

Τα e-fuels παράγονται αποκλειστικά με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αφορούν σε όλους τους τύπους καυσίμου. Δηλαδή, βενζίνη, πετρέλαιο κίνησης, κηροζίνη και φυσικό αέριο κίνησης. Φυσικά, εκτός από την αυτοκινητοβιομηχανία που μας αφορά, αυτά δύνανται να χρησιμοποιηθούν και για θέρμανση.

Η παραγωγική διαδικασία τους βασίζεται στην υδρογόνωση του διοξειδίου του άνθρακα. Μια χημική διεργασία του διοξειδίου του άνθρακα με το υδρογόνο από την οποία προκύπτει, για παράδειγμα, η συνθετική μεθανόλη (σημ.: ένα άτομο άνθρακα) σε αέρια μορφή και στη συνέχεια υγροποιείται.

To υδρογόνο που χρειάζεται προέρχεται από τη διαδικασία της ηλεκτρόλυσης. Ως γνωστόν, η τελευταία απαιτεί μεγάλο ποσό ηλεκτρικής ενέργειας η οποία προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον με την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα.

Ο άνθρακας που απαιτείται για την παραγωγή του καυσίμου δεσμεύεται από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που υπάρχει στην ατμόσφαιρα. Με αυτή τη διαδικασία είναι δυνατόν να παραχθεί συνθετική βενζίνη, συνθετικό πετρέλαιο κίνησης και συνθετικό φυσικό αέριο κίνησης.

Καθώς δεσμεύεται διοξείδιο του άνθρακα για τη σύνθεσή τους, θεωρούνται ουδέτερα κλιματικά αφού η όποια εκπομπή αυτού κατά τη χρήση τους θα επαναδεσμευτεί ισόποσα για την εκ νέου παραγωγή e-fuels.

Προς το παρόν, τα συνθετικά καύσιμα μπορούν να αναμιχτούν με τα ορυκτά καύσιμα σε οποιαδήποτε αναλογία για να μειωθεί η εκπομπή ρύπων και διοξειδίου του άνθρακα των δεύτερων. Όμως, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει τη χρήση αποκλειστικά των πρώτων στο μέλλον. Επίσης, η αποθήκευση και μεταφορά τους μπορεί να γίνεται στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις, κάτι που δεν απαιτεί επένδυση για χωριστό δίκτυο.

Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε το εξής: Τα συνθετικά καύσιμα δεν θα πρέπει να συγχέονται με τα βιοκαύσιμα, παρότι και τα δεύτερα συμβάλλουν στον ίδιο σκοπό, δηλαδή στη μείωση του εκπεμπόμενου διοξειδίου του άνθρακα. Όπως έχει αποδειχτεί, η παραγωγή βιοκαυσίμων δημιουργεί πολλά προβλήματα.

Αφενός χρησιμοποιείται τροφή που απευθύνεται για ανθρώπους ή ζώα και αφετέρου χρειάζεται να καταστραφεί υπάρχουσα δασική έκταση για τη διαμόρφωση των κατάλληλων περιοχών για την καλλιέργεια των απαραίτητων ποσοτήτων πρώτης ύλης που απαιτείται για την δημιουργία τους (βιοκαύσιμα).

Προς το παρόν, η διαδικασία παραγωγής συνθετικών καυσίμων με τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα είναι μια ακριβή διαδικασία, με μεγάλο κόστος για τις εταιρείες και ασύμφορη για ευρεία χρήση. Οι προσπάθειες των εταιρειών, μεταξύ των οποίων και αυτοκινητοβιομηχανιών όπως η Audi και η Porsche, βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο και η χρήση τους γίνεται κυρίως σε αγώνες αυτοκινήτου.

Όμως, εφόσον υπάρξει σταθερό θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τη χρήση τους σε ευρεία κλίμακα, είναι δεδομένο ότι με τις κατάλληλες επενδύσεις, θα αναπτυχθεί η απαραίτητη τεχνολογία και θα αποκτηθεί η τεχνογνωσία για να γίνουν τα συνθετικά καύσιμα πιο προσιτά.

Σύμφωνα με έρευνα που έχει κάνει η Porsche, σήμερα ένα λίτρο συνθετικού καυσίμου κοστίζει 4,5 ευρώ στον πελάτη, στη Γερμανία. Όμως, σε αυτή προβλέπεται ότι ως το 2035 η τιμή θα είναι περίπου στα 1,9 ευρώ/λίτρο (εκτίμηση, βάσει ισχυόντων δεδομένων), ενώ το 2050 θα είναι περίπου 1,0 ευρώ/λίτρο (εκτίμηση, βάσει ισχυόντων δεδομένων), πάντα για τη Γερμανία.

Πάντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξαρτώνται αποκλειστικά από τις καιρικές συνθήκες -την διάρκεια και την ένταση του αέρα και της ηλιοφάνειας.

«Τι χρειαζόμαστε τα e-fuels όταν έχουμε αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα»;

Όπως γράψαμε ήδη τα συνθετικά καύσιμα είναι κλιματικά ουδέτερα μόνον όταν δημιουργούνται από ενέργεια που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Το ίδιο δεν συμβαίνει και με τα αμιγώς ηλεκτροκίνητα οχήματα;

Όχι, ακριβώς. Ένα αμιγώς ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα μόνον όταν κινείται. Για τη φόρτισή του απαιτείται ενέργεια η οποία δημιουργεί εκπομπή ρύπων και διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό ισχύει ακόμα και όταν η ηλεκτρική ενέργεια για τις μπαταρίες του προέρχεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές.

Γιατί; Επειδή αυτή «κουβαλά» την εκπομπή CO₂ που εκλύθηκε στην ατμόσφαιρα σε όλη τη διαδικασία παραγωγής, μεταφοράς και εγκατάστασης των ανεμογεννητριών ή των ηλιακών πάνελς. Συνεπώς, ένα αμιγώς ηλεκτρικό όχημα πρέπει να καλύψει εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα για να ισοσκελίσει το ισοζύγιο αποτυπώματος άνθρακα, εάν το καταφέρει ποτέ.