Τοξοπλάσμωση: Τελικά υπάρχει κίνδυνος να κολλήσουμε από τη γάτα;

Αδίκως κατηγορούν τη γάτα για την άμεση μετάδοση της τοξοπλάσμωσης στον άνθρωπο. Ένα νόσημα, που μπορεί να προσβάλει όλους τους ανθρώπους, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία για μία γυναίκα που κυοφορεί, καθώς μπορεί, να προσβάλει το έμβρυο.

Ωστόσο, η ελλιπής ενημέρωση σχετικά με τον βιολογικό κύκλο του παρασίτου καθιστά τη γάτα το εξιλαστήριο θύμα.

Γι’ αυτό, η κτηνίατρος, Ισμήνη Δρακούλη, μας επισημαίνει τους πραγματικούς κινδύνους μετάδοσης στον άνθρωπο, αλλά και τους τρόπους πρόληψης.

Τι είναι το τοξόπλασμα και πώς μεταδίδεται;

«Η τοξοπλάσμωση είναι μια παρασίτωση των εμπύρηνων κυττάρων και ιστών, σχεδόν, όλων των θηλαστικών, πτηνών, λαγόμορφων, τρωκτικών, αλλά και του ανθρώπου, που οφείλεται στο πρωτόζωο Toxoplasma gondii.

Η γάτα είναι εκείνη, η οποία διασπείρει το παράσιτο στο περιβάλλον. Αυτό όμως, συμβαίνει μόνο για 2-20 ημέρες και δεν θα το αποβάλει ξανά, ποτέ στη ζωή της. Η διασπορά γίνεται με τα κόπρανα της, τα οποία περιέχουν μόνο άωρες ωοκύστεις του παρασίτου (που δεν μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο). Πρέπει να παραμείνουν στο περιβάλλον για 2-4 ημέρες, έτσι ώστε να γίνουν ώριμες ωοκύστεις. Δηλαδή, να είναι ικανές να μολύνουν τον άνθρωπο και τα ζώα στην περίπτωση που τις καταναλώσουν.

Η γάτα είναι ο τελικός ξενιστής του παρασίτου. Αυτό σημαίνει πως φιλοξενεί την ώριμη μορφή του παρασίτου. Αντίθετα, ο άνθρωπος και τα άλλα ζώα είναι οι ενδιάμεσοι ξενιστές του παρασίτου, δηλαδή φιλοξενούν τις άωρες μορφές του παρασίτου.

Η μόλυνση της γάτας, των άλλων ζώων, αλλά και του ανθρώπου γίνεται με τους εξής τρόπους:

• Από την κατανάλωση ωμού ή ατελώς ψημένου κρέατος, το οποίο είναι μολυσμένο με κύστεις τοξοπλάσματος.
• Από την κατανάλωση άπλυτων, ωμών φρούτων και λαχανικών ή μολυσμένου νερού με ώριμες ωοκύστεις τοξοπλάσματος.
• Από την κατανάλωση απαστερίωτων γαλακτοκομικών μολυσμένων με ώριμες ωοκύστεις του παρασίτου.
• Από μολυσμένο χώμα.
• Ενδομητρικά.

Πως μπορεί να προστατεύσει ένας κηδεμόνας γάτας, το κατοικίδιο του, αλλά και τον εαυτό του;

Θα πρέπει:

• Να καταναλώνει μόνο καλά ψημένο κρέας και παστεριωμένα γαλακτοκομικά.
• Να κάνει πολύ σχολαστικό πλύσιμο, με σαπούνι ,στα φρούτα και τα λαχανικά που καταναλώνει.
• Να τηρεί πολύ καλά τους κανόνες υγιεινής
• και να χρησιμοποιεί γάντια, όταν κάνει εργασίες σε χώμα.
• Στην περίπτωση, που η γάτα του σπιτιού έχει πρόσβαση στο εξωτερικό περιβάλλον, τότε θα πρέπει να γίνεται καθημερινός καθαρισμός της αμμοδόχου της. Με αυτόν τον τρόπο, οι ωοκύστεις δεν θα προλάβουν να μολύνουν τα κόπρανα, καθώς χρειάζονται 2 – 4 ημέρες για να ωριμάσουν.
• Για να εκμηδενίσουμε, λοιπόν, τον κίνδυνο μόλυνσης της γάτας μας, δεν θα πρέπει να την ταΐζουμε με ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας, αλλά και με απαστερίωτα γαλακτοκομικά. Επίσης, την κρατάμε, αποκλειστικά, μέσα στο σπίτι, έτσι ώστε να μην έρθει σε επαφή με μολυσμένο περιβάλλον ή καταναλώσει μολυσμένα θηράματα.

Τα παραπάνω μέτρα προστασίας είναι αρκετά απλά, εξαιρετικά αποτελεσματικά, ώστε να προστατέψουν εμάς, αλλά και τη γάτα μας.

Διατρέχει κίνδυνο ο άνθρωπος άμεσα από τη γάτα του;

Ο άνθρωπος δε μολύνεται άμεσα από την επαφή του με τη γάτα, καθώς, η γάτα, δεν έχει τη μολύνουσα μορφή του τοξοπλάσματος στο τρίχωμα, στο σώμα ή στο σάλιο της. Η προστασία του δεν μπορεί να επιτευχθεί με την αποφυγή επαφής του με γάτες ή την απομάκρυνσή τους από το περιβάλλον του. Η πραγματική προστασία του ανθρώπου γίνεται με την λήψη των μέτρων που αναφέρθηκαν και τη σωστή ενημέρωση. Αρκεί να σκεφτούμε πως, ένας άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί από το Toxopasma gondii χωρίς να έχει έρθει σε επαφή με γάτες, ποτέ στη ζωή του, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που συμβιώνουν καθημερινά με γάτες και δεν έχουν μολυνθεί ποτέ.

Είναι επιρρεπείς στο τοξόπλασμα οι γυναίκες που εγκυμονούν;

Μια γυναίκα που εγκυμονεί έχει ακριβώς τις ίδιες πιθανότητες να μολυνθεί με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Κατά κανόνα, όποιος άνθρωπος έχει έρθει σε επαφή με το παράσιτο, αναπτύσσει ισχυρή ανοσία και είναι εξαιρετικά σπάνιο να μολυνθεί ξανά. Όμως η δραματικότερη επίπτωση του νοσήματος γίνεται, όταν μια γυναίκα μολύνεται με Toxoplasma gondii για πρώτη φορά στη ζωή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, όπου υπάρχει το ενδεχόμενο αποβολής ή μόλυνσης του εμβρύου.

Συνεπώς, μια γυναίκα που κυοφορεί και δεν έχει ανοσία, θα πρέπει να φροντίζει να τηρεί τα μέτρα προστασίας που προαναφέρθηκαν, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μόλυνσης της, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μία γάτα που ζει μονίμως σε διαμέρισμα διατρέχει κίνδυνο;

Η μόλυνση της γάτας, που ζει μέσα στο σπίτι, από Toxopasma gondii είναι απίθανη όταν:

• Η γάτα διατρέφεται αποκλειστικά με ξηρά/κονσερβοποιημένη τροφή του εμπορίου ή καλομαγειρεμένη τροφή και όχι με ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας ή απαστερίωτα γαλακτοκομικά.
• Η γάτα δεν έρχεται σε επαφή με χώμα ή χόρτα σε περιβάλλον που κυκλοφορούν άλλες γάτες.
• Δεν υπάρχει πρόσβαση σε θηράματα (πτηνά, τρωκτικά κλπ.) που μπορεί να είναι δυνητικά μολυσμένα.

Συνεπώς μια αυστηρά οικόσιτη γάτα που προσέχουμε τη διατροφή της δεν μπορεί να μολυνθεί.

Συμβουλές για κηδεμόνες που επιτρέπουν στις γατούλες τους να βγαίνουν εκτός σπιτιού, αλλά και για όσους ταΐζουν ψιψίνες

Εάν η γάτα μας έχει πρόσβαση σε εξωτερικό χώρο ή ταΐζουμε γατούλες έξω, για να εξαλείψουμε το ενδεχόμενο μόλυνσής μας πρέπει:

• Να τηρούμε σχολαστικά τα μέτρα ασφαλείας, που αναφέρθηκαν, σε σχέση με τον χειρισμό της αμμολεκάνης και του χώματος, που μπορεί να περιέχει κόπρανα γάτας.
• Να διατηρούμε καθαρό το χώρο που διαβιώνουν οι γάτες, απαλλαγμένο από ακαθαρσίες.
• Αν κάνουμε κηπευτικές εργασίες χρησιμοποιούμε γάντια και αποφεύγουμε να καπνίζουμε ή να τρώμε εκείνη την ώρα.
• Να μην ταΐζουμε ποτέ ωμή τροφή ούτε τις γάτες που ζουν έξω από το σπίτι.

Συμπερασματικά, η σωστή γνώση και ενημέρωση σχετικά με τον βιολογικό κύκλο του παρασίτου, που έχει μελετηθεί επαρκώς, μας παρέχει την απαιτούμενη προστασία στο ενδεχόμενο μόλυνσης. Η αποφυγή επαφής ή συμβίωσης με γάτες, δε μειώνει καθόλου τον κίνδυνο μόλυνσης, καθώς η γάτα δε μολύνει άμεσα τον άνθρωπο».