Τι είναι η «σεξουαλική παρενόχληση» – Τι είναι αυτό που την χαρακτηρίζει

Σεξουαλική παρενόχληση είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος (άρθρο 2, παρ. 1δ του νόμου 3896/2010).

Όσο πιο σαφής και σοβαρή είναι μια παρενοχλητική συμπεριφορά τόσο πιθανότερο είναι να θεωρηθεί και από τα δύο φύλα σεξουαλική παρενόχληση. Οι διαφορές στις αντιλήψεις των δύο φύλων για τη σεξουαλική παρενόχληση μειώνονται καθώς αυξάνει η σοβαρότητα των παρενοχλητικών συμπεριφορών.

Ως σεξουαλική παρενόχληση νοούνται οι ανεπιθύμητες και δυσάρεστες σεξουαλικές κρούσεις, αιτήματα για σεξουαλικές χάρες ή άλλη λεκτική ή σωματική επαφή σεξουαλικής φύσεως η οποία δημιουργεί ένα εχθρικό ή προσβλητικό περιβάλλον. Μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια μορφή βίας εναντίον των γυναικών (και αντρών, οι οποίοι μπορούν επίσης να παρενοχληθούν σεξουαλικά) και ως άνιση μεταχείριση. Βασικό μέρος του ορισμού είναι η λέξη «ανεπιθύμητες».

Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τη σωματική βία αλλά και πιο διακριτικές μορφές βίας όπως τον εξαναγκασμό – αναγκάζοντας κάποιον να κάνει κάτι που δεν θέλει. Μπορεί να έχει τη μορφή μια μακροχρόνιας κατάστασης – επαναλαμβανόμενα σεξουαλικά «αστεία», συνεχείς (ανεπιθύμητες) προτάσεις για ραντεβού, ή ανεπιθύμητο φλερτάρισμα σεξουαλικής φύσεως. Μπορεί επίσης να είναι ένα μεμονωμένο συμβάν – να ακουμπήσεις ή να χαϊδέψεις κάποιον άπρεπα, ή ακόμη και να τον κακοποιήσεις σεξουαλικά ή να τον βιάσεις.

Είναι το φύλο του ατόμου άμεσα συνδεδεμένο με την κακοποίησή τους;

Ναι – η σεξουαλική παρενόχληση είναι μια συμπεριφορά που σχετίζεται άμεσα με το φύλο του ατόμου που παρενοχλείται. Για τον λόγο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ότι κάνει διακρίσεις.

Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), «η σεξουαλική παρενόχληση είναι αξεδιάλυτα συνδεδεμένη με εξουσία και συμβαίνει συχνά σε κοινωνίες οι οποίες μεταχειρίζονται τις γυναίκες ως σεξουαλικά αντικείμενα και πολίτες δεύτερης κατηγορίας.» Ένα απλό παράδειγμα είναι όταν στις γυναίκες προσφέρεται μια θέση εργασίας, προαγωγή ή αύξηση με αντάλλαγμα σεξουαλικές χάρες. Ένα άλλο παράδειγμα παρενόχλησης στον δρόμο, μπορεί να ποικίλλει από γιουχαΐσματα και σφυρίγματα μέχρι ανεπιθύμητη και προσβλητική γλώσσα αλλά και σεξουαλική κακοποίηση και βιασμό.

Σημαντικό είναι ότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι το ίδιο με το φλερτ ή τη σχέση, όπου συμφωνούν και οι δύο πλευρές. Πρόκειται για μια ανεπιθύμητη πράξη, η οποία προκαλεί προσβολή και δυσφορία και μπορεί, σε κάποιες περιπτώσεις, να είναι επικίνδυνη τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο. Το θύμα μπορεί να αισθανθεί εκφοβισμό, αμηχανία, ντροπή ή απειλή.

Τι μπορεί να χαρακτηριστεί ως σεξουαλική παρενόχληση;

Υπάρχουν διάφοροι νομικοί ορισμοί για τη σεξουαλική παρενόχληση, ανάλογα με τη χώρα και τη νομοθεσία, αλλά οι πιο κοινές μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης περιλαμβάνουν:

• Αφήγηση σεξουαλικών ή πρόστυχων ανέκδοτων
• Επίδειξη ή διανομή εικόνων ή φωτογραφιών με σεξουαλικό περιεχόμενο
• Επιστολές, σημειώματα, ηλεκτρονικά μηνύματα, τηλεφωνήματα, ή υλικό σεξουαλικής φύσεως
• «Βαθμολόγηση» ατόμων με βάση τα σωματικά τους χαρακτηριστικά
• Σεξουαλικά σχόλια για την ενδυμασία, την ανατομία ή την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου
• Σφύριγμα ή γιουχάισμα
• Ήχοι ή χειρονομίες με σεξουαλικά υπονοούμενα όπως ήχους ρουφήγματος, κλείσιμο ματιού ή κινήσεις της λεκάνης
• Άμεσες ή έμμεσες απειλές ή δωροδοκίες για ανεπιθύμητη σεξουαλική δραστηριότητα
• Συνεχή αιτήματα για ραντεβού ή σεξ
• Βρίσιμο, όπως σκύλα, πουτάνα ή τσούλα
• Επίμονο κοίταγμα με προσβλητικό τρόπο (να κοιτάζεις επίμονα το στήθος μιας γυναίκας, ή τον πισινό ενός άντρα)
• Ανεπιθύμητες ερωτήσεις για τη σεξουαλική ζωή κάποιου
• Ανεπιθύμητη επαφή, αγκάλιασμα, φίλημα, χάιδεμα ή πέρασμα κολλητά από το σώμα κάποιου
• Έμμονη παρακολούθηση ενός ατόμου
• Να χαϊδεύεται κάποιος σεξουαλικά μπροστά σε άλλους για να τον βλέπουν
• Σεξουαλική επίθεση
• Κακοποίηση
• Βιασμός.

Πού γίνεται η σεξουαλική παρενόχληση;

Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να γίνει οπουδήποτε – στη δουλειά, στο πανεπιστήμιο, στον δρόμο, σε ένα μαγαζί, σε ένα κλαμπ ή κατά τη χρήση κάποιου μέσου μαζικής μεταφοράς, σε αεροδρόμιο ή ακόμη και στο σπίτι. Βασικά είναι η ανεπιθύμητη σεξουαλική προσοχή που μπορεί να συμβεί σε κάποιο δημόσιο ή και ιδιωτικό χώρο.

Μόνο οι άντρες παρενοχλούν τις γυναίκες;

Όχι. Μπορούν και οι γυναίκες να παρενοχλήσουν σεξουαλικά τους άντρες και οι γυναίκες να παρενοχλήσουν σεξουαλικά άλλες γυναίκες. Δεν υπάρχει διάκριση λόγω φύλου σε αυτούς που παρενοχλούν.

Αυτοί που παρενοχλούν μπορεί να είναι κάποιος εργοδότης, συνάδελφος, υπάλληλος, πελάτης, ένας άγνωστος, συγγενής, ή κάποιος που αποκαλείται «φίλος», μια ομάδα ανθρώπων, κάποιος που σου κάνει συνέντευξη για δουλειά. Δεν υπάρχει κάποιο «προσχέδιο» για κάποιον που παρενοχλεί, υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί δράστες.