Τι είναι η κρίση πανικού – Συμπτώματα, αιτίες και αντιμετώπιση

Η κρίση πανικού είναι ξαφνική, με έντονο το αίσθημα του φόβου, πανικού ή άγχους. Χαρακτηρίζεται από την απροσδόκητη και εξουθενωτική ένταση που ακινητοποιεί. Μπορεί να μην υπάρχει σαφής λόγος για την εκδήλωση της κρίσης. Μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και όταν είστε χαλαροί ή ακόμα και όταν κοιμάστε.

Πολλοί με κρίσεις πανικού έχουν δυσκολία στην αναπνοή, ιδρώνουν απότομα, τρέμουν και αισθάνονται έντονη ταχυκαρδία. Μερικοί μπορεί να βιώσουν επίσης θωρακικό άλγος και ένα αίσθημα απόστασης από την πραγματικότητα ή τους εαυτούς τους, πιστεύοντας ότι έχουν καρδιακή προσβολή. Επιπρόσθετα κάποιοι έχουν αναφέρει ότι αισθάνονται ότι έχουν εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η κρίση πανικού μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, όμως πολλοί εμφανίζουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια. Οι επαναλαμβανόμενες κρίσης πανικού προκαλούνται συχνά από μια συγκεκριμένη κατάσταση, όπως η διέλευση από μια γέφυρα ή μια δημόσια ομιλία, ειδικά όταν μια τέτοια κατάσταση έχει προκαλέσει ανάλογη κρίση στο παρελθόν. Συνήθως, η κατάσταση που προκαλεί πανικό είναι μια περίπτωση κατά την οποία κάποιος αισθάνεται ότι απειλείται και αδυνατεί να ξεφύγει.

Μπορεί να αντιμετωπίσετε μία ή και περισσότερες κρίσεις πανικού, αλλά να είστε ευτυχισμένοι και υγιείς. Επίσης, μπορεί οι κρίσεις σας εμφανίζονται ως σύμπτωμα μιας άλλης διαταραχής, όπως η διαταραχή πανικού, κοινωνική φοβία ή κατάθλιψη. Ανεξάρτητα από τα αίτια, οι κρίσεις πανικού μπορούν να θεραπευτούν. Υπάρχουν πολλές τεχνικές αντιμετώπισης όπως επίσης και πολλές αποτελεσματικές θεραπείες που μπορούν να τις εξαλείψουν.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Η κρίση πανικού δημιουργεί ένα ξαφνικό αίσθημα τρόμου που καταλαμβάνει κάποιον χωρίς προειδοποίηση. Τέτοια επεισόδια μπορούν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή, ακόμα και κατά την διάρκεια του ύπνου. Τα άτομα που υποφέρουν από μία κρίση πανικού μπορεί να πιστέψουν ότι έχουν καρδιακή προσβολή ή ότι πεθαίνουν ή ότι τρελαίνονται. Ο φόβος και ο τρόμος που αντιμετωπίζει κάποιος κατά την διάρκεια μίας κρίσης πανικού δεν είναι ανάλογοι με την πραγματική κατάσταση και μπορεί να μην σχετίζεται με ότι ακριβώς συμβαίνει. Οι περισσότεροι άνθρωποι με κρίσεις πανικού έχουν πολλά από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Ταχυκαρδία
• Αίσθημα αδυναμίας, λιποθυμίας ή ζάλης
• Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα χέρια και στα δάχτυλα
• Αίσθηση τρόμου ή επικείμενη καταστροφή ή θάνατος
• Αίσθημα εφίδρωσης ή ρίγη
• Πόνους στο στήθος
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αίσθημα απώλειας ελέγχου

Οι κρίσεις πανικού είναι γενικά σύντομες και διαρκούν λιγότερο από 10 λεπτά, αν και ορισμένα από τα συμπτώματα μπορεί να παραμείνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα άτομα που είχαν μια κρίση πανικού διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να έχουν ξανά σε σχέση με όσους δεν είχαν ποτέ. Όταν οι επιθέσεις εμφανίζονται επανειλημμένα και υπάρχει ανησυχία για την ύπαρξη περισσοτέρων επεισοδίων, τότε ένα άτομο θεωρείται ότι έχει διαταραχή πανικού.

Αιτίες

Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρα τα αίτια που προξενούν διαταραχές πανικού. Ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι μπορεί να είναι κληρονομικές, αλλά δεν είναι σίγουροι εάν αυτό οφείλεται στα γονίδια ή στο περιβάλλον που κάποιος μεγάλωσε. Άτομα με διαταραχή πανικού μπορεί να έχουν εγκέφαλο που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος ανταποκρινόμενος στο φόβο. Όσοι στρέφονται στα ναρκωτικά ή το αλκοόλ προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν μια διαταραχή πανικού, κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα με διαταραχή πανικού έχουν συχνά επίσης και κατάθλιψη. Όμως, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η μία κατάσταση προκαλεί την άλλη.

Διάγνωση

Δεν υπάρχει κάποιος εργαστηριακός έλεγχος ειδικά για την διαταραχή πανικού. Ο ιατρός σας θα σας εξετάσει και θα αποκλείσει άλλα θέματα υγείας. Τα συμπτώματα μιμούνται παθολογικές καταστάσεις, για αυτό το λόγο πρέπει να αποκλειστούν άλλα προβλήματα υγείας όπως αρρυθμίες, αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα, αναιμίες, υπέρ ή υποθυρεοειδισμός. Εάν είχατε δύο ή περισσότερες τυχαίες κρίσης πανικού και ζείτε με το φόβο ενός επαναλαμβανόμενου επεισοδίου, πιθανόν να έχετε διαταραχή πανικού.

Πως μπορούμε να σταματήσουμε μια κρίση πανικού

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι τρομακτικές και συνήθως εμφανίζονται αιφνιδιαστικά. Παρακάτω αναφέρονται κάποιοι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση τους:

• Βαθιές αναπνοές. Οι βαθιές αναπνοές μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα κατά την διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Ο έλεγχος την αναπνοής μειώνει τον υπεραερισμό που χειροτερεύει τα άλλα συμπτώματα, αλλά και την ίδια την κρίση πανικού.
• Αναγνώριση κρίσης πανικού. Όταν κάποιος μπορεί να αναγνωρίσει ότι έχει κρίση πανικού αντί για παράδειγμα καρδιακή προσβολή, τότε μπορεί να υπενθυμίσει στον εαυτό του ότι είναι κάτι προσωρινό, θα περάσει και ότι θα είναι καλά. Έτσι αφαιρείται ο φόβος του θανάτου ή της επικείμενης καταστροφής. Ως εκ τούτου, μπορεί να επικεντρωθεί σε άλλες τεχνικές μείωσης των συμπτωμάτων.
• Κλείσιμο των ματιών. Κάποιες κρίσης πανικού προέρχονται από ενέργειες που σας αγχώνουν. Εάν βρίσκεστε σε ένα χώρο με πολλά ερεθίσματα, αυτό μπορεί να τροφοδοτήσει μια κρίση πανικού. Για να μειώσετε τα ερεθίσματα, κλείστε τα μάτια σας κατά την διάρκεια της κρίσης πανικού. Έτσι θα μειωθούν τα αρνητικά ερεθίσματα και θα μπορείτε να επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας.
• Εξάσκηση ενσυνειδητότητας. Η ενσυνειδητότητα βοηθάει στην κατανόηση της πραγματικότητας. Δεδομένου ότι οι κρίσεις πανικού μπορούν να προξενήσουν μια αίσθηση απομάκρυνσης ή απομόνωσης από την πραγματικότητα, αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να καταπολεμήσετε μια επικείμενη κρίση πανικού. Επικεντρωθείτε στις φυσικές αισθήσεις που είναι οικίες σε εσάς, όπως η επαφή των πελμάτων σας με το έδαφος ή η αίσθηση της αφής των ρούχων σας. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσετε να εστιάσετε σε κάτι πραγματικό.
• Βρείτε ένα αντικείμενο εστίασης. Κάποιοι άνθρωποι θεωρούν χρήσιμο να βρουν ένα αντικείμενο και να εστιάσουν όλη τους την προσοχή σε αυτό κατά την διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Επιλέξτε ένα αντικείμενο που βρίσκεται στο οπτικό σας πεδίο και συνειδητά σημειώστε τα πάντα για αυτό. Για παράδειγμα μπορείτε να διακρίνεται πως τρέμουν οι δείχτες του ρολογιού όταν μετακινούνται. Περιγράψτε το πρότυπο, το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος του αντικειμένου στον εαυτό σας. Εστιάστε όλη σας την προσοχή σε αυτό και τα συμπτώματα της κρίσης πανικού μπορεί και να υποχωρήσουν.
• Χρησιμοποιήστε μυοχαλαρωτικές τεχνικές. Όπως και με τις βαθιές αναπνοές, οι τεχνικές μυικής χαλάρωσης μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε μια κρίση πανικού. Στόχος είναι να ελέγξετε όσο το δυνατόν περισσότερο τις αντιδράσεις του σώματος σας. Συνειδητά χαλαρώστε ένα μυ την φορά, ξεκινώντας με κάτι απλό, όπως τα δάχτυλα των χεριών σας και προχωρήστε σταδιακά στο υπόλοιπο σώμα. Αυτές οι τεχνικές θα είναι πιο αποτελεσματικές εάν τις εξασκήσετε πριν από μια κρίση πανικού.
• Θυμηθείτε μια ευχάριστη τοποθεσία. Ποιο είναι το πιο χαλαρωτικό μέρος στον κόσμο που μπορείτε να σκεφτείτε; Μια ηλιόλουστη παραλία με απαλά κύματα; Ένα σπίτι στο βουνό; Φανταστείτε τον εαυτό σας εκεί και προσπαθήστε να εστιάσετε στις λεπτομέρειες όσο το δυνατόν περισσότερο. Φανταστείτε να σκάβετε με τα δάκτυλα σας την ζεστή άμμο ή να μυρίζετε την έντονη μυρωδιά των πεύκων. Αυτή η τοποθεσία πρέπει να είναι χαλαρωτική, ήρεμη, ήσυχη όχι όπως οι δρόμοι μιας μεγάλης πόλης που μπορεί να σας αρέσει.
• Πάρτε βενζοδιαζεπίνες. Οι βενζοδιαζεπίνες μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε μια κρίση πανικού εάν τις καταναλώσετε μόλις αισθανθείτε μια επερχόμενη κρίση. Επειδή οι βενζοδιαζεπίνες είναι συνταγογραφούμενα φάρμακα, θα πρέπει να έχετε διαγνωστεί με διαταραχή πανικού από τον ιατρό σας. Είναι εξαιρετικά εθιστικά φάρμακα και ο οργανισμός σας μπορεί να προσαρμοστεί με την πάροδο του χρόνου. Για αυτό, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο με φειδώ και σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης.
• Κάντε χαλαρή γυμναστική. Οι ενδορφίνες βοηθούν στην σωστή κυκλοφορία του αίματος. Οι ενδορφίνες μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση μας. Όταν κάποιος έχει άγχος καλό είναι να επιλέξει ελαφριά άσκηση που δεν καταπονεί το σώμα, όπως το περπάτημα και το κολύμπι. Εξαιρούνται από αυτή την τεχνική άτομα σε κατάσταση υπεραερισμού ή με δυσκολία στην αναπνοή.
• Χρησιμοποιήστε λεβάντα. Η λεβάντα είναι γνωστή για την καταπραϋντική της δράση όπως και την ανακούφιση από το στρες. Μπορεί να βοηθήσει το σώμα σας να χαλαρώσει. Εάν είστε επιρρεπείς σε κρίσεις πανικού να έχετε πρόχειρο αιθέριο έλαιο λεβάντας. Κατά την διάρκεια της κρίσης, τοποθετήστε λίγο στον πήχη σας και αναπνεύστε το άρωμα. Επίσης, μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιο ρόφημα λεβάντας ή τσάι χαμομηλιού. Είναι και οι τα δύο χαλαρωτικά και ηρεμιστικά. Η λεβάντα δεν πρέπει να συνδυάζεται με βενζοδιαζεπίνες. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να προκαλέσει έντονη υπνηλία.

Θεραπεία

Ο ιατρός σας μπορεί να σας παραπέμψει σε ψυχοθεραπεία. Μπορεί να σας συστήσει να ακολουθήσετε την μέθοδο της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας. Με αυτόν το τρόπο μπορείτε πως να εξαλείψετε τις ανθυγιεινές σκέψεις και συμπεριφορές που προκαλούν κρίσεις πανικού. Επίσης, μπορεί να σας προτείνει μια θεραπεία με αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά φάρμακα. Μια αγωγή με αντικαταθλιπτικά μπορεί να διαρκέσει για χρόνια εάν είναι απαραίτητο. Τα αγχολυτικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν βραχυπρόθεσμα. Επιπρόσθετα, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η μείωση στης καφεΐνης, η φυσική άσκηση και οι βαθιές αναπνοές μπορούν να επιφέρουν θετικά αποτελέσματα.

Η παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου.

—

Φιρούζα Κουρτίδου
Ειδικός Παθολόγος
Άλιμος: 210 9920240 *  Σεπόλια: 210 5146848