Πόσους φίλους χρειάζεται ένας άνθρωπος;

Αυτή είναι μια φυσιολογική ερώτηση, λέει η Τζούλιαν Χολτ- Λούνσταντ, καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστήμης στο Brigham Young University, αναφορικά με τον ιδανικό αριθμό φίλων.

«Σχετίζεται και αυτό με την υγεία, όπως έχουμε οδηγίες και συστάσεις για τον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα», συμπληρώνει.

Η φιλία μπορεί να είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ψυχοσωματική υγεία, ενώ η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να σχετιστούν με αυξημένο κίνδυνο για κατάθλιψη, άγχος ή καρδιακά νοσήματα. Ανάλυση του 2010 με επικεφαλής την Χολτ- Λούνσταντ, κατέληξε ότι η μοναξιά είναι τόσο επιβλαβής για τη σωματική υγεία, όσο το να καπνίζεις 15 τσιγάρα την ημέρα.

Παρότι η ίδια και άλλοι ερευνητές παραδέχονται ότι δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που έχουν ασχοληθεί συγκεκριμένα με το ερώτημα για το πόσους φίλους θα πρέπει να επιδιώκει να έχει κάποιος, οι έρευνες που έχουν ασχοληθεί με αυτό καταλήγουν σε περίπου 3-6 στενούς φίλους.

Τι δείχνουν οι έρευνες

Αν ο στόχος είναι απλά να περιοριστεί ο βλαβερός αντίκτυπος που μπορεί να έχει η μοναξιά στην υγεία, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να έχεις τουλάχιστον ένα σημαντικό άνθρωπο στη ζωή σου, είτε είναι σύντροφος, γονιός, φίλος ή κάποιος άλλος, λέει ο Τζέφρι Χολ, καθηγητής Επικοινωνίας στο University of Kansas.

«Αλλά, αν θέλεις να έχεις πιο ουσιαστική ζωή, στην οποία νιώθεις δεμένος με τους άλλους, τότε οι περισσότεροι φίλοι είναι το καλύτερο», συμπληρώνει.

Η πιο γνωστή θεωρία για το πόσους φίλους μπορούν- αν και όχι απαραίτητα θα έπρεπε- να έχουν οι άνθρωποι έρχεται από τον Βρετανό ψυχολόγο και ανθρωπολόγο Ρόμπιν Ντάνμπαρ. Αυτή υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί να διατηρήσουν 150 σχέσεις ταυτόχρονα (μεταγενέστερη έρευνα έχει ανεβάσει περισσότερο αυτό τον αριθμό). Αυτό αφορά έναν κύκλο περίπου πέντε στενών φίλους και από ευρύτερους κύκλους πιο περιστασιακών φίλων.

Άλλες εκτιμήσεις είναι εξίσου γενικές. Μια μελέτη του 2016 ανέφερε ότι οι άνθρωποι που έχουν 6 ή περισσότερους φίλους έχουν καλύτερη υγεία σε όλη τη ζωή τους, ενώ μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι γυναίκες της μέσης ηλικίας με 3 ή περισσότερους φίλους τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα συνολικής ικανοποίησης από τη ζωή.

Αυτές οι εκτιμήσεις φαίνεται να συμβαδίζουν με την άποψη των ανθρώπων για το πόσους φίλους θα έπρεπε να έχουν. Πρόσφατα η Σούζαν Ντεγκς-Γουάιτ, καθηγήτρια στο Northern Illinois University,   έκανε έρευνα με τη συμμετοχή 297 ενηλίκων, η οποία δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη. Διαπίστωσε ότι το 55% πίστευαν πως οι 2-3 στενοί φίλοι είναι το ιδανικό, ενώ το 31% εκτιμούν πως το 4-6 φίλοι θα πρέπει να είναι ο στόχος.

Όλα αυτά είναι δύσκολο να μελετηθούν, επειδή η φιλία και η οικειότητα είναι κάτι υποκειμενικό, ενώ δεν υπάρχει μια κλίμακα που να τα ορίζει, ώστε να τη χρησιμοποιούν οι ερευνητές.

Νιώθω μόνος;  

Αν και οι έρευνες για τη φιλία δίνουν κάποια σημεία αναφοράς, μπορεί να είναι πιο χρήσιμο απλά να κάνει κάποιος μια εσωτερική αναζήτηση. Η Μαρίσα Φράνκο, ψυχολόγος, προτείνει η αρχή να γίνει με τη σχετικά προφανή ερώτηση: «Νιώθω μόνος;».

«Η μοναξιά είναι κάποιου είδους σύστημα συναγερμού», λέει η δρ. Φράνκο. Όλοι νιώθουν μόνοι περιστασιακά, αλλά αυτή είναι μια βαθύτερη ερώτηση για το αν κάποιος νιώθει τακτικά απομονωμένος. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι περίπου 1 στους 3 Αμερικανούς βίωσε «σοβαρή μοναξιά» κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Βέβαια, το να κάνει κάποιος ενήλικος φίλους δεν είναι πάντα εύκολο. Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι πασχίζουν σε αυτό τον τομέα επειδή για παράδειγμα δυσκολεύονται να εμπιστευτούν ανθρώπους που γνωρίζουν.

Για αυτό, συχνότερα είναι πιο εύκολο να ξεκινήσει κάποιος αναθερμαίνοντας παλιές σχέσεις, λέει η δρ. Φράνκο. Συμβουλεύει τους ενδιαφερόμενους να πάρουν πρωτοβουλίες, αλλά να είναι και συνετοί. Για παράδειγμα, το να περάσουν χρόνο με φίλους για τους οποίους είναι αναποφάσιστοι- επειδή πρόκειται για μη αξιόπιστους, επικριτικούς ή ανταγωνιστικούς ανθρώπους- μπορεί να είναι επίσης επιβλαβές.

Ο χρόνος που περνά κανείς με τους φίλους του έχει επίσης σημασία. Έρευνα του δρ. Χολ δείχνει πως κατά μέσο όρο οι πολύ στενές φιλίες χρειάζονται περίπου 200 ώρες για να αναπτυχθούν. Πάντως, για τους εσωστρεφείς που μπορεί να τους φοβίσει όλο αυτό, ο δρ. Χολ επισημαίνει πως η εύρεση 3-6 φίλων δεν είναι ο «μαγικός αριθμός» για όλους. «Η προσωπικότητά σας και τα χαρακτηριστικά της ζωής σας θα κάνουν τη διαφορά», συμπληρώνει.