Οξεία γαστρεντερίτιδα

Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μία φλεγμονώδης πάθηση του πεπτικού συστήματος και πιθανόν να έχει ταλαιπωρήσει τον καθένα από μας. Έχει έντονα συμπτώματα με απότομη έναρξη όπως διάρροια, ναυτία, εμετοί.

Ποια είναι τα αίτια

Η μετάδοση της γίνεται συνήθως με:

• Μολυσμένες τροφές και νερό
• Επαφή με κάποιον που έχει προσβληθεί
• Κακή υγιεινή (βρώμικα χέρια, σκεύη)

Τα συνηθέστερα αίτια είναι οι ιοί, τα βακτήρια και οι μύκητες. Στα παιδιά επικρατούν οι ιοί rotavirus. Οι ενήλικες προσβάλλονται από τους ιούς norovirus που προκαλούν μικροεπιδημίες τους χειμερινούς μήνες. Η μετάδοση τους γίνεται από την επαφή με μολυσμένα άτομα. Μικρόβια όπως το κολοβακτηρίδιο (E.coli), η  σαλμονέλα και τα καμπυλοβακτήρια αποτελούν επίσης συχνά αίτια. Οι μολυσμένες τροφές, τα αυγά και πουλερικά που δεν έχουν μαγειρευτεί σωστά είναι άλλες πηγές μικροβίων. Λιγότερο συχνά προκαλούν γαστρεντερίτιδα παράσιτα όπως η γιάρδια και τα κρυπτοσπορίδια. Η μόλυνση γίνεται με την κατάποση μολυσμένου νερού από ποτάμια, λίμνες και πισίνες.

Άλλα λιγότερο συνηθισμένα αίτια που προκαλούν οξεία γαστρεντερίτιδα είναι τα βαρεία μέταλλα, οι τοξίνες και ορισμένα φάρμακα.

Ο ιατρός πρέπει να ερευνήσει το πιθανότερο αίτιο της γαστρεντερίτιδας. Στις ιώσεις δεν χρειάζεται χορήγηση αντιβίωσης. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις βακτηριακών λοιμώξεων μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση αντιβιοτικού.

Συμπτώματα

Συνήθως έχει απότομη έναρξη με διάρροια, ναυτία, και εμετούς. Οι διαρροικές κενώσεις είναι περισσότερες από 3 την ημέρα(συνήθως υδαρείς) και διαρκούν για λίγες ημέρες. Άλλα συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος, ο πυρετός, τα ρίγη, οι μυική πόνοι, η κόπωση και ο πονοκέφαλος.

Η οξεία γαστρεντερίτιδα υποχωρεί μέσα σε λίγες μέρες. Στην περίπτωση παρατεταμένης διάρκειας με έντονα συμπτώματα και υψηλό πυρετό, πολλές διαρροικές κενώσεις ιδίως με πρόσμιξη αίματος και αφυδάτωση, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ιατρό. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί εξέταση κοπράνων και χορήγηση αντιβιοτικών αν ο παθολόγος σας το κρίνει σκόπιμο. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα βρέφη, τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Σε αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες εντείνεται ο κίνδυνος της αφυδάτωσης.

Διάγνωση αιτίας και είδους

Η διάγνωση είναι προφανής. Ο ιατρός σας από το ιστορικό που θα πάρει θα υποπτευθεί την αιτία και το είδος της γαστρεντερίτιδας. Η κλινική εξέταση θα αποκλείσει τυχών άλλη αιτία του συνδρόμου και θα καθορίσει την κλινική κατάσταση του πάσχοντος (βαθμός αφυδάτωσης, βαρύτητα συμπτωμάτων).

Ο εργαστηριακός έλεγχος εάν κριθεί απαραίτητος αφορά κυρίως τα κόπρανα (μικροσκοπική για τη ανεύρεση πυοσφαιρίων, καλλιέργεια για την ταυτοποίηση του μικροβιακού παράγοντα).

Από τις αιματολογικές εξετάσεις αξιολογούνται οι δείκτες της φλεγμονής, ο αιματοκρίτης και η νεφρική λειτουργία που μπορεί να επιδεινώνεται στην περίπτωση αφυδάτωσης. Αυτό αφορά ειδικά τις ευπαθείς ομάδες με χρόνιες παθήσεις (νεφρική ανεπάρκεια, πνευμονοπάθειες, καρδιοπάθειες κ.α.) Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα άτομα που λαμβάνουν διουρητικά.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Με την έναρξη των συμπτωμάτων πρέπει να παραμείνουμε στο σπίτι μέχρι η πάθηση να κάνει τον κύκλο της. Τα μέτρα που μπορούμε να πάρουμε είναι:

• Κατανάλωση υγρών για την αποκατάσταση απωλειών από τους εμετούς και την διάρροια έτσι ώστε να αποφευχθεί η αφυδάτωση
• Στην περίπτωση που εμφανίζονται συμπτώματα αφυδάτωσης (στεγνό στόμα, ζάλη) λαμβάνουμε περισσότερα υγρά και ηλεκτρολύτες
• Μπορεί να χρειαστούν αντιπυρετικά και παυσίπονα

Πρέπει να ακολουθηθεί υδρική δίαιτα (τσάι, σούπες με φιδέ, νερόβραστα) χωρίς φυτικές ίνες και γαλακτοκομικά. Τρώμε μικρές ποσότητες και συχνά.

Αντιεμετικά και αντιδιαρροϊκά μπορεί να χορηγηθούν από τον ιατρό σας για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Αν η οξεία γαστρεντερίτιδα επιμένει, εμφανίζεται ψηλός πυρετός, έντονη αφυδάτωση και αιμορραγικές κενώσεις πρέπει να αναζητήσετε τον παθολόγο σας. Στις περιπτώσεις αυτές ο ιατρός θα ζητήσει εξετάσεις κοπράνων και πρέπει να χορηγηθεί η αντιβιοτική αγωγή σύμφωνα με το πιθανό μικρόβιο που προκάλεσε την γαστρεντερίτιδα.

Σπάνια μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Τρόποι προφύλαξης

Όσο διαρκούν τα συμπτώματα και για 48 ώρες μετά την υποχώρηση τους, αποφεύγουμε να συμμετέχουμε στην προετοιμασία του φαγητού και περιορίζουμε την επαφή με τους οικείους μας. Τα παιδιά πρέπει να απέχουν από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο. Αποφεύγουμε επισκέψεις σε χώρους όπως νοσοκομεία και άλλα ιδρύματα και απέχουμε από ομαδικές δραστηριότητες.

Για να αποφευχθεί η πιθανότητα νόσησης πρέπει να τηρούμε βασικούς κανόνες υγιεινής όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, την κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού, τον σχολαστικό καθαρισμό επιφανειών που χρησιμοποιούμε κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και των οικιακών σκευών.