Ενεργειακή φτώχεια: Πεθαίνοντας για λίγη ζεστασιά στην Ελλάδα

Ενδεχομένως, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού τα τελευταία δύο χρόνια, ο θάνατος και η απώλεια δεκάδων συνανθρώπων μας σε καθημερινή βάση να μας έχουν γίνει «οικεία».

Έτσι, η είδηση ότι το 2021 τουλάχιστον 76 πολίτες έχασαν την ζωή τους στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν πολύ πιθανό να μην σοκάρει πλέον. Ένας νεκρός κάθε 4,5 ημέρες.

Από τις 20 Νοεμβρίου και έπειτα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πυροσβεστικής, 20 άνθρωποι έπεσαν θύματα της ενεργειακής φτώχειας, η οποία τόσο στην χώρα μας όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη αυξάνεται δραματικά. Να σημειωθεί ότι το 27,7% των πολιτών πέθανε τον Δεκέμβριο.

Στη συγκεκριμένη μακάβρια λίστα, οι ηλικιωμένοι έχουν την τραγική πρωτιά (το 65% ήταν άνω των 65).

Ανάμεσά τους υπάρχουν και παιδιά. Πριν από περίπου έναν μήνα, στις 14 Δεκεμβρίου, στο Καματερό δύο αδέλφια 12 και 13 ετών, μέλη πολύτεκνης οικογένειας Ρομά, έχασαν την ζωή τους όταν ξέσπασε φωτιά από την ξυλόσομπα που είχαν ανάψει για να ζεσταθούν.

Τελευταίο θύμα του 2021, στις 29 Δεκεμβρίου, ένας 46χρονος άνδρας στο Διακοπτό Αιγιαλείας. Ο άντρας κατάφερε να βγει στο μπαλκόνι και να φωνάξει «βοήθεια», όπως και να ειδοποιήσει έναν φίλο του με το τηλέφωνο, ωστόσο δεν πρόλαβε να ξεφύγει καθώς λιποθύμησε από τις αναθυμιάσεις.

Σύμφωνα με έρευνα του εν αποστρατεία αντιστράτηγος-υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, ερευνητής και δικαστικός πραγματογνώμονας Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού Ανδριανός Γκουρμπάτσης (την οποία δημοσίευσε η Αυγή), το 2021 ήταν η χρονιά που καταγράφηκαν οι περισσότερες πυρκαγιές και θάνατοι σε κατοικίες τα τελευταία τουλάχιστον δώδεκα χρόνια.

Το μνημόνιο «γιγάντωσε» την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα

Η ενεργειακή φτώχεια, αν και ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει, αυξήθηκε δραματικά την τελευταία δεκαετία, αποτέλεσμα του μνημονιακού «οδοστρωτήρα» που χτύπησε την ελληνική κοινωνία.

Για να ξέρουμε ακριβώς περί τίνος μιλάμε η «ενεργειακή φτώχεια προκαλείται από τη σύγκλιση πέντε παραγόντων: το χαμηλό εισόδημα, τις υψηλές τιμές καυσίμων, την αναποτελεσματική ενεργειακή απόδοση ενός σπιτιού, την υπό μερική κατάληψη (χρήση) κατοικία, τη μεγάλη ηλικία», όπως αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την δεκαετία 2009-2019 το 25% των ελληνικών νοικοκυριών «έχασε» τη δυνατότητα (αναφαίρετο δικαίωμα) της θέρμανσής του χώρου του από την κεντρική εγκατάσταση της πολυκατοικίας. Σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό, δηλαδή των νοικοκυριών που υπολογίζεται ότι έχει πρόσβαση σε κεντρική θέρμανση, είναι μικρότερο του 50%.

Το 2021, λόγω των τεράστιων αυξήσεων στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου (στα ύψη βρίσκονται και οι τιμές του πετρελαίου) ήταν μια χρονιά που όξυνε ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Από τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής, μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, έχει προκύψει ότι υπήρξε εκτίναξη 180,9% στο φυσικό αέριο έναντι του Νοεμβρίου του 2020, άνοδος 45,2% στο πετρέλαιο θέρμανσης και 37,8% στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Το δε 2022, ειδικά ο χειμώνας που βρίσκεται σε εξέλιξη, αναμένεται να είναι ακόμα πιο δύσκολος. Βλέπετε η «πολυπόθητη» απελευθέρωση της αγοράς με την σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αφήσει ήδη το «αποτύπωμά τους».

Τα σπίτια-ψυγεία σε Ελλάδα και Ευρώπη αυξάνονται δραματικά.

Ας δούμε μερικά συγκεκριμένα στοιχεία που αποτυπώνουν την πραγματικότητα σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα οποία επικαλείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε έκθεσή της για το 2021, περίπου 31 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (18,2%) ζούσαν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας.

Η αντίστοιχη αναλογία στην Ελλάδα φτάνει στο 34,4%. Περιττό να σημειώσουμε ότι είναι από τις υψηλότερες πανευρωπαϊκά.

Η τραγική κατάσταση ένδειας και ενεργειακής φτώχειας που αντιμετωπίζουν τα λαϊκά νοικοκυριά στην χώρα αποτυπώνεται και στην πρόσφατη έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα με στοιχεία για το 2020.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, το 28,9% του πληθυσμού της Ελλάδας (3.043.869 άτομα) βρέθηκε σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό ενώ ένα στα πέντε νοικοκυριά κατέγραψε μείωση του εισοδήματος.

Τρία κυβερνητικά πακέτα ενίσχυσης

Οι συνεχείς τεράστιες αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τις συνεχείς ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, υποχρέωσαν την κυβέρνηση να ανακοινώσει τρεις φορές μέσα σε λίγους μήνες μέτρα «ενίσχυσης» νοικοκυριών και επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής και οικονομικής φτώχειας. Πρώτη φορά στην ΔΕΘ, έπειτα τον Νοέμβριο και τελευταία φορά την προηγούμενη Παρασκευή 7 Ιανουαρίου.

Ενδεχομένως και να αποτελέσουν μια ανάσα… Αλλά το «κλειδί» για την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας βρίσκεται αλλού.

Η λύση δεν θα δοθεί με επιδοτήσεις και μέτρα έκτακτης ανάγκης.

Απαιτούνται πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν την ενέργεια και την θέρμανση ως δημόσια αγαθά και όχι ως εμπορεύματα. Αυτονόητο για αρκετούς από εμάς, ουτοπικό στις καπιταλιστικές κοινωνίες, όπου κουμάντο κάνουν οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς.