The Wall Street Journal: Ο φόβος μπροστά στην απόφαση είναι υπαρκτός

Εξουθενωμένοι μετά από σχεδόν δύο χρόνια πανδημίας, πολλοί από εμάς τα χάνουμε όταν πρέπει να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή μας ή ακόμη και πιο απλές καθημερινές αποφάσεις.

Είτε πρόκειται να αφήσετε τη δουλειά σας, είτε να κάνετε κράτηση για κάποια πτήση ή ακόμη κι αν πρέπει να αποφασίσετε εάν θα αφήσετε το παιδί σας να πάει σε κάποιο πάρτι γενεθλίων, οι κανόνες και οι κίνδυνοι που συνδέονται με την απόφαση αυτή αλλάζουν συνεχώς. Όλες οι αποφάσεις που καλούμαστε να πάρουμε μάς φαίνονται δύσκολές.

«Μπορούμε να φτάσουμε στο σημείο να αναρωτηθούμε: “έχει πια σημασία;”, αγγίζοντας, έτσι, ένα σημείο μηδενισμού», αναφέρει ο Ντέιν Τζένσεν, διευθύνων σύμβουλος της Third Factor, εταιρείας παροχής συμβουλών, με έδρα το Τορόντο.

Έρευνα της Αμερικανικής Εταιρείας Ψυχολόγων, που διεξήχθη πέρυσι, έδειξε ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ενηλίκων -και σχεδόν οι μισοί millennials- δυσκολεύονται αρκετά να πάρουν βασικές αποφάσεις, όπως τι να φάνε ή τι να φορέσουν. Περίπου οι μισοί αναφέρουν ότι το να κάνουν σχέδια για το μέλλον τούς φαίνεται αδύνατο, εξαιτίας της πανδημίας.

Βοηθά στη μείωση της έντασης, λέει ο Τζένσεν, συγγραφέας του βιβλίου «The Power of Pressure». Όταν μας κατακλύζει το αίσθημα της αδρεναλίνης μάς είναι πολύ δύσκολο να επικεντρωθούμε σε κάτι, λέει ο ίδιος, και δεν αντιλαμβανόμαστε σημαντικές ενδείξεις αλλά και συνθήκες που μας βοηθούν να αναλύσουμε καλύτερα μία κατάσταση. Αναρωτηθείτε, «Τι δεν θα επηρεαστεί από την απόφασή μου, αυτή τη στιγμή;» συμβουλεύει ο ίδιος. «Ποια είναι τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μου που δεν θα αλλάξουν όποια απόφαση κι αν πάρω;»

Προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τις επιλογές σας με τις βασικές αρχές που ασπάζεστε, συνεχίζει ο ίδιος. Εάν ορίζετε κανόνες για διάφορα πράγματα και τους τηρείτε, όπως π.χ. ο χρόνος που μπορούν να περνούν τα παιδιά σας κάθε εβδομάδα μπροστά από μία οθόνη ή το γεύμα που θα παίρνουν μαζί τους, δεν θα χάνετε χρόνο και ενέργεια με το να σκέπτεστε νέες επιλογές.

Η λήψη αποφάσεων έχει γίνει αρκετά περίπλοκη, καθώς η πανδημία συνεχίζει να επελαύνει. Αρχικά, δεν είχαμε τη δυνατότητα επιλογής: το σχολείο είναι κλειστό, επομένως δεν μπορούμε να πάμε. Σήμερα, μας γεννιούνται άπειρα ερωτήματα πριν καν βγούμε από την πόρτα του σπιτιού μας. Το παιδί μου ήταν αυτό που μόλις έβηξε; Ποιος θα κρατήσει το μωρό, εάν ο παιδικός δεν ανοίξει αυτή την εβδομάδα; Να έχουν κάνει άραγε όλοι την τρίτη δόση από όσους θα είμαστε στο meeting;

Ο ίδιος δυσκολεύτηκε να αποφασίσει εάν τελικά θα εγγράψει τα παιδιά του σε σχολείο ναύλωσης (τελικά αποφάσισε ναι) και αν θα συνεχίσουν να πηγαίνουν γυμναστήριο (αποφάσισε όχι). Έπειτα, σκεφτόταν και τη δουλειά του ως μαθηματικός σε γυμνάσιο. Θα έπρεπε να κάνει επανάληψη στους μαθητές του τα βασικά, μετά από τόσους μήνες τηλεκπαίδευσης ή να συνεχίσει κανονικά με όσα θα έπρεπε να διδάξει βάσει της ύλης;

«Πάντα σκέφτεσαι, “Τι είναι σωστό να κάνω;”» συνεχίζει ο ίδιος.

Οι άνθρωποι, απλώς, δεν είναι καλοί στο να παίρνουν αποφάσεις, λέει η Κέιτι Μίλκμαν, καθηγήτρια στο Wharton School του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. Μας τρομάζουν οι μικρές πιθανότητες κινδύνου και, συχνά, βασιζόμαστε σε στερεότυπα, αντί για λεπτομερή δεδομένα.

Είναι δύσκολο να παίρνετε αποφάσεις ακόμα και όταν δεν βρίσκεστε προ εκπλήξεως και δεν φρικάρετε», αναφέρει η Δρ. Μίλκμαν, συγγραφέας του βιβλίου, «How to Change».

Ευτυχώς, στιγμές-ορόσημo, όπως η ανατολή του νέου έτους, μπορούν να μας κάνουν να σκεφτούμε το γενικότερο πλαίσιο και να μην αναλύουμε πια τις παλιές μας αποτυχίες.

Σκεφτόμαστε, «αυτό είναι το παλιό εγώ», προσθέτει η ίδια. «Μία νέα αρχή για εσάς θα μπορούσε να αποτελέσει κάτι που θα σας ταρακουνήσει και θα σας κάνει να πάρετε αποφάσεις».

Η Δρ. Μίλκμαν προτείνει να σκεφτείτε την αρχή αυτού του νέου κεφαλαίου, το 2022, και να μην εμπιστεύεστε εύκολα το ένστικτό σας, το οποίο, συνήθως, δεν βασίζεται σε στοιχεία. Αντίθετα, για μεγάλες αποφάσεις, ζητήστε και τη γνώμη πέντε άλλων ανθρώπων που δεν θα επηρεαστούν οι ίδιοι από την τελική επιλογή σας. Η γνώμη τρίτων μπορεί να μετριάσει τις δικές μας προκαταλήψεις.

Όταν το να αποφασίσει τι θα μαγειρέψει για βραδινό άρχισε να δυσκολεύει την Μπέτσι Γκέρινγκ, είπε στους γιους της, οι οποίοι είναι σε ηλικία δημοτικού, να το κάνουν για εκείνη. Έκτοτε, η οικογένειά της άρχισε να τρώει βάφλες πίτσας και μάφιν cheeseburger, αλλά, η κυρία Γκέρινγκ αναφέρει ότι τα αγόρια της έχουν ενθουσιαστεί με τη μαγειρική – και η λίστα με τις αποφάσεις που καλείται να πάρει η ίδια έχει μικρύνει κατά ένα στοιχείο.

Aνύπαντρη μητέρα στο Τολέδο, στο Οχάιο, ένιωθε ότι πνιγόταν από τις μικρές αποφάσεις που έπρεπε να πάρει η ίδια κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως το εάν θα βάλει πλυντήριο ή θα πλύνει τα πιάτα κατά τη διάρκεια του δεκαπεντάλεπτου διαλείμματος που έκανε από τη δουλειά της, ενώ εργαζόταν εξ αποστάσεως σε ασφαλιστική εταιρεία. Εν τέλει, όμως, κατέληγε να μην κάνει τίποτα από τα δύο.

«Κουράζομαι τόσο πολύ να παίρνω όλες αυτές τις μεγάλες αποφάσεις που μετά δεν θέλω να πάρω καμία άλλη», προσθέτει η ίδια.

Δεν είναι ωραίο να το παραδεχτείς, αλλά το στάσιμο αποτελεί κι αυτό από μόνο του μία απόφαση, λέει η Άνι Ντουκ, πρώην επαγγελματίας παίκτης πόκερ και συγγραφέας του βιβλίου «How to Decide».

Σκεφτείτε ότι πολλές αποφάσεις μπορείτε να τις αναιρέσετε ή να τις αλλάξετε αργότερα, αναφέρει η ίδια. Φανταστείτε τον εαυτό σας, σε ένα χρόνο από τώρα, ενώ έχετε πάρει τη λάθος απόφαση: ποια μπορεί να είναι τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια ότι η απόφαση που πήρατε θα έχει άσχημη κατάληξη; Σημειώστε τα και υποσχεθείτε στον εαυτό σας ότι θα τα αλλάξετε μόλις τα αντιληφθείτε.

Η πανδημία αποτέλεσε την αφορμή πολλοί άνθρωποι να αφοσιωθούν σε πράγματα που παραμελούσαν ή να πάρουν αποφάσεις τις οποίες καθυστερούσαν ή τους δυσκόλευαν. Για χρόνια, η Κέιτ Σταμπράγουα και ο σύζυγός της ονειρεύονταν να αγοράσουν ένα δεύτερο σπίτι στην Κόστα Ρίκα, αντιμετωπίζοντας το θέμα όπως έκαναν με όλες τις μεγάλες αποφάσεις που καλούνταν να πάρουν: συζητώντας μεταξύ τους, παραμελώντας το ζήτημα για ένα χρονικό διάστημα και μετά συζητώντας και πάλι για αυτό. Σε ένα ταξίδι στην περιοχή εκείνη, την περασμένη άνοιξη, πήραν μια ξαφνική απόφαση και υπέβαλαν προσφορά για ένα διαμέρισμα, ενώ ήταν ακόμα στο αεροδρόμιο, περιμένοντας να γυρίσουν σπίτι.

«Μόλις το αγοράσαμε», λέει η κα. Σταμπράγουα η οποία εργάζεται στον τομέα των επικοινωνιών υγειονομικής περίθαλψης στο Κολοράντο. Η πανδημία άλλαξε τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα, αναφέρει η ίδια, καθιστώντας σαφείς τις προτεραιότητές της, όπως το να βρει μία νέα δουλειά με περισσότερη ευελιξία και να έχει ένα μέρος όπου να μπορεί να δραπετεύσει με την οικογένειά της.

«Ήταν κάπως σαν να σκέφτηκα: τι περιμένουμε;» όπως λέει η ίδια: «Είναι η πιο γρήγορη απόφαση που έχουμε πάρει».

Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο