Εποχιακή κατάθλιψη: Η μελαγχολία του Χειμώνα

Τα συμπτώματα της εποχιακής κατάθλιψης εκδηλώνονται συνήθως κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες όπου η έκθεση στον ήλιο είναι χαμηλότερη και το κρύο συχνότερο. Πρόκειται για μια ειδική μορφή κατάθλιψης που αποκαλείται κάποτε μελαγχολία του χειμώνα ή εποχιακή συναισθηματική διαταραχή. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορούν να εκδηλώνονται σταδιακά ή να εμφανίζονται όλα μαζί ταυτόχρονα.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπιας ή μέτριας μορφής. Όμως είναι δυνατόν να γίνουν σοβαρά. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, κούραση, αδιαφορία για τις συνήθεις δραστηριότητες, κοινωνική αποξένωση, έντονη επιθυμία για κατανάλωση φαγητών πλούσιων σε υδατάνθρακες και πρόσληψη βάρους.

Συχνά, τα συμπτώματα κατάθλιψης υποχωρούν όταν φτάνει ή άνοιξη και η διαταραχή παραμένει σε ύφεση κατά το καλοκαίρι.

Υπάρχει μια σπάνια μορφή εποχιακής κατάθλιψης που αρχίζει κατά το τέλος της άνοιξης ή στην αρχή του καλοκαιριού. Υποχωρεί κατά την έναρξη του χειμώνα.

Εποχιακή κατάθλιψη: Συχνότερη στις γυναίκες 

Υπολογίζεται ότι από 10% έως 20% του πληθυσμού υποφέρουν από ήπιες μορφές της εποχιακής κατάθλιψης.

Στις γυναίκες η πάθηση είναι σημαντικά συχνότερη. Το 70% έως 80% των περιπτώσεων συμβαίνουν σε γυναίκες δηλαδή για κάθε 4 γυναίκες, μόνο ένας άνδρας πάσχει από την κατάθλιψη αυτή.

Το πρώτο επεισόδιο εποχιακής κατάθλιψης συμβαίνει συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 25 και 35 ετών. Μπορεί να παρατηρηθεί σε παιδιά και έφηβους αλλά σπάνια αρχίζει πριν από την ηλικία των 20 ετών.

Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι άτομα που δουλεύουν για πολλές ώρες σε γραφεία σε κτίρια με λίγα παράθυρα, είναι δυνατόν να βιώνουν τέτοια συμπτώματα ολόχρονα. Άλλα άτομα παρουσιάζουν συμπτώματα με επιδείνωση της ψυχικής διάθεσης όταν υπάρχουν παρατεταμένες περίοδοι συννεφιασμένου καιρού.

Απαιτείται καλή ιατρική εξέταση

Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή μπορεί να είναι μέρος ενός γενικότερου ή και σοβαρότερου προβλήματος κατάθλιψης ή διπολικής διαταραχής. Τα άτομα που αισθάνονται ότι έχουν συμπτώματα κατάθλιψης σε σχέση με το φθινόπωρο και το χειμώνα, πρέπει να εξετάζονται από το γιατρό τους.

Κάποτε τα συμπτώματα αυτά, μπορεί να εντάσσονται στα πλαίσια άλλων οργανικών παθήσεων όπως ο υποθυρεοειδισμός, οι ιογενείς μολύνσεις όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση. Για το λόγο αυτό απαιτείται μια καλή ιατρική εξέταση στα άτομα που βιώνουν συμπτώματα εποχιακής κατάθλιψης.

Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή αναγνωρίζεται ως μια ειδική υποκατηγορία κατάθλιψης. Συνήθως με την κατάλληλη θεραπεία, δεν εξελίσσεται σε σοβαρή μορφή κατάθλιψης.

Όμως ένας μικρός αριθμός ασθενών, πιθανόν να έχουν ήπια ή περιστασιακά σοβαρά επεισόδια μανιακών διακυμάνσεων της διάθεσης τους, την άνοιξη και το καλοκαίρι. Εάν τα εν λόγω επεισόδια είναι σοβαρά, τότε δυνατόν να τοποθετηθεί στο ασθενή η διάγνωση διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψη).

Θεραπείες

Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια, τότε η αύξηση της έκθεσης στον ήλιο μπορεί να βελτιώνει την κατάσταση. Ένας μεγάλος περίπατος, η αύξηση των δραστηριοτήτων έξω σε ανοικτούς χώρους, η διαρρύθμιση του σπιτιού ή του γραφείου για περισσότερη έκθεση στο ηλιακό φως, είναι σε θέση να βοηθούν. Επίσης η σωματική άσκηση και οι τεχνικές διαχείρισης του στρες, συμβάλλουν στη βελτίωση της ψυχικής κατάστασης του ασθενούς.

Σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινή ζωή του ασθενούς, η φωτοθεραπεία είναι αποδεκτή ως αποτελεσματική θεραπεία. Πρόκειται για έκθεση σε έντονο φως από λαμπτήρες φθορισμού για 30 έως 90 λεπτά κάθε μέρα κατά τους χειμερινούς μήνες.

Η εν λόγω θεραπεία έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν γίνεται τις πρωινές ώρες. Επίσης επιπρόσθετη ανακούφιση για τους ασθενείς μπορεί να επιτευχθεί με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας και σε μερικές περιπτώσεις με αντικαταθλιπτικά φάρμακα.