Είναι αβλαβής ο καφές χωρίς καφεΐνη;

Για όσους αποφεύγουν την καφεΐνη, ο καφές χωρίς καφεΐνη φαίνεται σαν μια ασφαλής επιλογή. Ωστόσο, ορισμένες ομάδες υπεράσπισης της υγείας που υποστηρίζουν το αντίθετο ζητούν από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) να απαγορεύσει μια βασική χημική ουσία που εμπλέκεται στη διαδικασία απομάκρυνσης της καφεΐνης λόγω ανησυχιών για τον καρκίνο.

Αυτή η χημική ουσία είναι το χλωριούχο μεθυλένιο, ένα άχρωμο υγρό που χρησιμοποιείται σε ορισμένες βιομηχανικές διεργασίες, «συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας αποχρωματισμού, της φαρμακευτικής παραγωγής, της παρασκευής ουσιών αφαίρεσης χρωμάτων και του καθαρισμού και απολίπανσης μετάλλων», σύμφωνα με την Οργάνωση Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας.

Το χλωριούχο μεθυλένιο είναι από καιρό γνωστό ότι είναι καρκινογόνο, χαρακτηριζόμενο ως τέτοιο από το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δήλωσε η Δρ Μαρία Ντόα, ανώτερη διευθύντρια χημικής πολιτικής για το Ταμείο Περιβαλλοντικής Άμυνας.

«Εκτός από το ότι είναι καρκινογόνο, το χλωριούχο μεθυλένιο μπορεί να προκαλέσει άλλες βλάβες για την υγεία, όπως ηπατική τοξικότητα και σε υψηλότερες εκθέσεις νευρολογικές επιπτώσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις θάνατο», πρόσθεσε η Ντόα μέσω email. Αυτοί οι κίνδυνοι είναι στο πλαίσιο της έκθεσης σε υψηλά επίπεδα της χημικής ουσίας ή της κατάποσης της χημικής ουσίας από μόνη της, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ.

Η τοξικότητα της χημικής ουσίας οδήγησε την EPA να απαγορεύσει την πώλησή της ως διαλυτικό χρωμάτων το 2019. Το 2023 ο οργανισμός πρότεινε την απαγόρευση της πώλησής του για άλλες καταναλωτικές χρήσεις και πολλές βιομηχανικές και εμπορικές χρήσεις, είπε η Ντόα. Ωστόσο, οι χρήσεις τροφίμων που ρυθμίζονται από τον FDA βάσει του Ομοσπονδιακού νόμου για τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα καλλυντικά παραμένουν.

Το Ταμείο Περιβαλλοντικής Άμυνας και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν ότι με το να επιτρέπει τη χρήση του χλωριούχου μεθυλενίου ο FDA «παραβλέπει» μια προσθήκη 66 ετών στον ομοσπονδιακό νόμο που ονομάζεται ρήτρα Delaney, η οποία απαιτεί από τον FDA να απαγορεύει τα πρόσθετα τροφίμων που έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν καρκίνο όταν καταποθεί από ανθρώπους ή ζώα.

«Επομένως, αυτές οι χημικές ουσίες κατηγορηματικά δεν μπορούν και δεν πρέπει να θεωρηθούν ασφαλείς», είπε η Ντόα.

Ο FDA είπε ότι εξετάζει επί του παρόντος τις αναφορές, αλλά δεν τις σχολιάζει όσο βρίσκονται υπό εξέταση, δήλωσε εκπρόσωπος του FDA.

Τι γνωρίζουμε για το χλωριούχο μεθυλένιο και την καφεΐνη στον καφέ

Ο FDA έχει έναν κανονισμό που επιτρέπει τη χρήση του χλωριούχου μεθυλενίου ως διαλύτη για την εξουδετέρωση της καφεΐνης, ο οποίος ορίζει ότι «τα υπολείμματα χλωριούχου μεθυλένιου δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 10 ppm (0,001%) στον καβουρδισμένο καφέ χωρίς καφεΐνη και στο διαλυτό εκχύλισμα καφέ χωρίς καφεΐνη (στιγμιαίο καφές)».

«Ενώ το χλωριούχο μεθυλένιο μπορεί να εμπλέκεται έμμεσα στην επεξεργασία τροφίμων, όπως στην αφαίρεση της καφεΐνης κόκκων καφέ, τα όρια υπολειμμάτων έχουν τεθεί για να περιορίσουν την έκθεση», δήλωσε εκπρόσωπος του FDA μέσω email. «Οποιοδήποτε προϊόν διατροφής που περιέχει υπολείμματα χλωριούχου μεθυλενίου πάνω από τα καθορισμένα όρια δεν επιτρέπεται για πώληση ή κατανάλωση».

Αλλά η τελευταία απόφαση του FDA σχετικά με τη χρήση της χημικής ουσίας για τον καφέ «είναι δεκαετίες παλιά και ξεκάθαρα ξεπερασμένη», είπε η Ντόα. «Υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την τοξικότητα του χλωριούχου μεθυλενίου και τα επίπεδα στα οποία προκαλεί αυτή την τοξικότητα», πρόσθεσε. «Αυτές οι πληροφορίες καθώς και πιο πρόσφατες πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα του καφέ που πίνουμε – απλά λάβετε υπόψη τα διαφορετικά μεγέθη που είναι διαθέσιμα τώρα στα καφενεία – είναι το κλειδί για την ανάπτυξη μιας τρέχουσας εικόνας για το πόσο κίνδυνο μπορεί να παρουσιάζει το χλωριούχο μεθυλένιο».

Αυτές τις μέρες, πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν μερίδες ποτών ή φαγητού μεγαλύτερες από τα μικρότερα τυπικά μεγέθη που ίσχυαν πριν από δεκαετίες, είπε η Μονίκ Ρισάρ, εγγεγραμμένη διαιτολόγος διατροφολόγος και ιδιοκτήτρια του Nutrition-In-Sight, ενός ιδιωτικού ιατρείου στο Τενεσί. Ενώ ένα τυπικό φλιτζάνι καφέ ήταν 5 ή 8 ουγγιές σε ένα σημείο, σημείωσε ότι το μικρότερο μέγεθος στο τοπικό καφέ σας σήμερα είναι πιθανότατα 12 ουγγιές.

«Αλλά δεν υπάρχει ακόμη πολλή σαφής ή οριστική έρευνα ότι η πρόσληψη υπολειμματικών επιπέδων στον καφέ θα προκαλέσει καρκίνο ή άλλα προβλήματα», είπε η Ρισάρ. Ωστόσο, «σίγουρα θέλουμε να είμαστε προφανώς προνοητικοί και να γνωρίζουμε μερικά από αυτά τα πράγματα», πρόσθεσε η Ρισάρ. «Είμαστε εκτεθειμένοι σε τόσα πολλά πράγματα τώρα που οτιδήποτε μπορούμε να ελέγξουμε ή να κάνουμε ερωτήσεις και να μειώσουμε αυτήν την έκθεση που μπορεί να είναι επιβλαβής θα είναι επωφελές».

Η έρευνα για το τι μπορεί να χειριστεί το ανθρώπινο σώμα όσον αφορά το τοξικό φορτίο εξελίσσεται, είπε η Ρισάρ. «Ώστε μπορεί να είναι λιγότερο για το τι υπάρχει πραγματικά στον καφέ σας, αλλά ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν το σώμα σας; Ανακαλύπτουμε περισσότερα για τη γενετική προδιάθεση».

Το χλωριούχο μεθυλένιο χρησιμοποιείται εδώ και καιρό ευρέως στη βιομηχανία ντεκαφεϊνέ, αλλά ορισμένες εταιρείες έχουν προσθέσει εναλλακτικές μεθόδους στην εργαλειοθήκη τους ή ανέστειλαν εντελώς τη χρήση του. Τα Starbucks, για παράδειγμα, έχουν τρεις τρόπους για να αφαιρέσουν την καφεΐνη: τη φυσική διαδικασία αφαίρεσης καφεΐνης, η οποία χρησιμοποιεί υγρό διοξείδιο του άνθρακα. Έπειτα, υπάρχει η Swiss Water Process, η οποία εξουδετερώνει την καφεΐνη στους κόκκους μουλιάζοντάς τους σε ζεστό νερό. Αυτό το ζεστό νερό παίρνει τη γεύση των κόκκων και στη συνέχεια περνά μέσα από ένα φίλτρο ενεργού άνθρακα που αρπάζει τα μόρια της καφεΐνης. Στη συνέχεια, οι κόκκοι μουλιάζονται σε αυτό το νερό για να επανακτήσουν τη γεύση.

Η Starbucks λέει ότι η μέθοδος άμεσης επαφής είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει έναν διαλύτη που, μαζί με άλλα υγρά που χρησιμοποιούνται, τελικά εξατμίζεται από τον ατμό, το πλύσιμο και το ψήσιμο των φασολιών σε πάνω από 204 βαθμούς Κελσίου. Το CNN επικοινώνησε με τα Starbucks για να επιβεβαιώσει ποιος είναι αυτή είναι η ουσία, καθώς και με τη Dunkin’ για να προσδιορίσει τι περιλαμβάνει η διαδικασία εξουδετέρωσης της καφεΐνης.

Το Clean Label Project, ένας οργανισμός που δοκιμάζει καταναλωτικά προϊόντα για κρυμμένους βιομηχανικούς και περιβαλλοντικούς ρύπους, έχει ανιχνεύσει χλωριούχο μεθυλένιο σε διάφορες μάρκες καφέ. «Αν και τα επίπεδα χλωριούχου μεθυλενίου μπορεί γενικά να είναι ελάχιστα», είπε η Ντόα, «είναι εντελώς περιττό επειδή είναι διαθέσιμες και χρησιμοποιούνται ασφαλέστερες διαδικασίες για την εξουδετέρωσης της καφεΐνης». Η Ντόα πρόσθεσε ότι εκτός από την έκθεση των καταναλωτών σε χαμηλά επίπεδα, οι εργαζόμενοι που εκτίθενται στο χλωριούχο μεθυλένιο στα εργοστάσια υπόκεινται σε μεγαλύτερους, περιττούς κινδύνους.

Τι μπορείτε να κάνετε τώρα με τον ντεκαφεϊνέ

Το αν ο FDA θα απαγορεύσει τελικά το χλωριούχο μεθυλένιο ή όχι είναι μια απόφαση που θα μπορούσε να πάρει χρόνια.

Αλλά αν θέλετε να αποφύγετε πιθανή έκθεση σε μεθυλενοχλωρίδιο, όταν αγοράζετε καφέ χωρίς καφεΐνη, αναζητήστε συσκευασία προϊόντων με ετικέτες όπως χωρίς διαλύτες, Swiss Water επεξεργασμένο ή πιστοποιημένο βιολογικό, είπε η Ντόα. «Ως καταναλωτής, κάνετε πάντα την έρευνά σας», είπε. «Ψάξτε όσα περισσότερα μπορείτε για την εκάστοτε εταιρεία».Επίσης, σκεφτείτε πόσο συχνά πίνετε καφέ χωρίς καφεΐνη, πόση ποσότητα και γιατί, πρόσθεσε. «Αν ανησυχείτε για αυτό και απλά είστε μπερδεμένοι, υπάρχουν πολλά υποκατάστατα που δεν περιέχουν καφεΐνη», είπε.