Αναθεωρούνται όλες οι απόψεις διεθνώς για την κάνναβη

Ολο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν αρχίσει να μειώνουν τις ποινές που αντιμετωπίζουν οι χρήστες κάνναβης, όταν βρίσκονται στην κατοχή τους μικρές ποσότητες της ουσίας αυτής ή διαπιστώνεται περιορισμένη παραγωγή της, για προσωπική χρήση.

Ως γνωστόν η Ολλανδία, εδώ και 40 χρόνια έχει «ανεχθεί» την πώληση μικρών ποσοτήτων της ουσίας. Όμως πρόσφατα στην Ισπανία – πέρα από την επίσημη γραμμή της Πολιτείας, η οποία διαφωνεί – γίνεται παραγωγή κάνναβης από κλειστές ομάδες, με όρους και κανόνες που θέτουν οι ίδιες, για χρήση της ουσίας από τα μέλη τους, χωρίς εμπορικό κέρδος.

Φαρμακευτικές ουσίες που βρίσκονται στην κάνναβη, έχει ήδη επιτραπεί να χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και άλλες έχουν αποδεχθεί ή επιτρέψει την ιατρική χρήση της κάνναβης.

Η πρώτη χώρα διεθνώς που έκανε νόμιμη της χρήση της για του ενήλικες το 2013 ήταν η Ουρουγουάη. Ακολούθησαν αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ μέχρι και σήμερα, ενώ φέτος ο Καναδάς προωθεί την νόμιμη παραγωγή και πώληση της κάνναβης για ελεύθερη χρήση από ενήλικες.

Οι πρόσφατες αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο για την κάνναβη, ιδίως σε τμήματα της αμερικανικής ηπείρου, έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον όσων χαράσσουν πολιτική, αλλά και αρκετών πολιτών στην Ευρώπη. Ανάλογο ενδιαφέρον υπάρχει και για την εκμετάλλευση των θεραπευτικών δυνατοτήτων των φαρμάκων που βασίζονται στην κάνναβη και την εμπορική παραγωγή και εκμετάλλευση της.

Η ελεύθερη χρήση κάνναβης και οι νέες ανεκτικές πολιτικές στην Ευρώπη 

Στο διεθνές συμπόσιο που οργανώνεται από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά (EMCDDA) στη Λισσαβόνα, θέσαμε το εξής ερώτημα στον πρώην πρόεδρο του International Narcotics Control Board, (INCB) Γερμανό Werner Sipp για τις μεγάλες αυτές αλλαγές στο ζήτημα της κάνναβης: «Μήπως όλα αυτά αργά αλλά σταθερά οδηγούν στην αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών;»

«Δεν μπορώ να προβλέψω τι θα γίνει στο μέλλον, σε 3 με 4 χρόνια, αλλά προς το παρόν – για την Ευρώπη μιλώντας – δεν βλέπω κινητικότητα από χώρες που παραδοσιακά είναι αντίθετες, να προχωρήσουν άμεσα στην αποποινικοποίηση της χρήσης», ήταν η απάντηση του κου Sipp, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Όπως επισημαίνει σε πολλές άλλες περιοχές του κόσμου, η ελεύθερη χρήση κάνναβης είναι ακόμα αδιανόητη, όπως στην Ασία και στην Αφρική. Στην Ευρώπη όμως εξηγεί, υπάρχει σήμερα η ευελιξία ώστε αρκετές χώρες να χαράσσουν πολιτική με βάση τη διεθνή πρακτική, αλλά και δοκιμασμένες συνταγές που πέτυχαν.

«Για παράδειγμα στην Πορτογαλία όταν εντοπίζουν τώρα ένα χρήστη κάνναβης, δεν τον οδηγούν στη φυλακή, τον παραπέμπουν σε ειδική δομή για να βοηθηθεί. Βοήθεια αντί τιμωρίας. Διαφορετική προσέγγιση απ αυτό που ισχύει σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες», αναφέρει ο Sipp.

Η αποποινικοποίηση θα βλάψει την πρόληψη; 

Τον ρωτήσαμε πως αντιμετωπίζει και τι απαντά σε όσους υποστηρίζουν – με σθένος πολλές φορές – την άποψη ότι η ελεύθερη χρήση κάνναβης και η αποποινικοποίηση της χρήσης της θα οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, όπως η μεγάλη αύξηση ζήτησης πώλησης και χρήσης της.

Η απάντηση του ήταν προσεκτική αλλά αρκετά ενδιαφέρουσα: «Όλα αυτά που λέγονται, είναι υποθέσεις. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει αν συμβεί αυτό. Δείτε το παράδειγμα του αλκοόλ και του τσιγάρου, που είναι εθιστικές ουσίες και διατίθενται εδώ και πολλά χρόνια ελεύθερα. Κανείς δεν μιλάει στο ίδιο επίπεδο γι’ αυτές. Υπάρχουν χώρες που η καταναλώσεις είναι ψηλά και άλλες που είναι χαμηλά».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Alexis Goosdeel διευθυντής του EMCDDA, ο οποίος υποστηρίζει πως «είναι πολύ πρόωρο να πει κάποιος πως όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την πρόληψη. Πρέπει να δούμε τι θα γίνει σε χώρες που πρόσφατα επέτρεψαν την ελεύθερη χρήση».

Όταν ρωτήσαμε τον W. Sipp, αν οι πολιτικές που αναθεωρούν το θέμα της κάνναβης, κάνουν ζημιά στα προγράμματα πρόληψης τα οποία στοχεύουν κυρίως στους νέους, μας απάντησε: «Δεν πιστεύω ότι όλα αυτά επηρεάζουν την πρόληψη. Η πρόληψη παραμένει το πιο σημαντικό όπλο ενάντια την εξάπλωση της χρήσης κάνναβης. Οι χώρες που είναι ελεύθερη η χρήση, συνόδευσαν την απόφαση αυτή με μεγάλες καμπάνιες ενημέρωσης για την πρόληψη. Αυτά πάνε μαζί».

Άδικη η κριτική για την ιατρική κάνναβη και την εμπορική της εκμετάλλευση 

Όμως υπάρχουν και αυτοί που ισχυρίζονται πως ακόμα και η ιατρική χρήση της κάνναβης ή η οργανωμένη καλλιέργεια της για εμπορικούς σκοπούς, αποτελούν τον «προθάλαμο» για την ελεύθερη διακίνηση και χρήση της. Τι απαντά ο Sipp σ αυτούς;

«Εξαρτάται πως οργανώνεις και «προστατεύεις» ως Πολιτεία την ιατρική χρήση της. Αν ελέγχεις τη διαδικασία, την παραγωγή, τη σύσταση, ποιος τη συνταγογραφεί και ποιους θεραπεύεις, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να ξεφύγει η κατάσταση».

«Για μένα τα όρια είναι ξεκάθαρα» επισημαίνει ο Α. Goosdeel, που εξηγεί πως η συζήτηση για την ιατρική χρήση της κάνναβης είναι υπερβολική: « Σήμερα χρησιμοποιούνται συστατικά της κάνναβης με θεραπευτικές ιδιότητες. Γιατί να λέγεται «ιατρική κάνναβη» όταν εδώ και χρόνια έχουμε οποιοειδή, όπως η μορφίνη που χρησιμοποιούνται στην ιατρική. Δεν αναφερόμαστε στο φυτό από το οποίο παράγεται η μορφίνη αλλά στο φάρμακο μορφίνη».

Ο WHO θα κρίνει τελικά αν η κάνναβη και οι ουσίες της είναι ένα αποτελεσματικό φάρμακο 

Με δεδομένο ότι η τελευταία αναφορά για την θεραπευτική αξία της κάνναβης έγινε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) το 1935, ρωτήσαμε των πρώην πρόεδρο του INCB, αν όντως υπάρχουν επαρκή στοιχεία που αφορούν στη θεραπευτική αξία της κάνναβης για αρκετές παθήσεις, σοβαρές και λιγότερο σοβαρές.

«Ο WHO έχει την ευθύνη για να δώσει το «πράσινο φως» για ευρείες θεραπευτικές εφαρμογές της, αφού εξετάσει πόσο εξαρτητική είναι, αν τα συστατικά της που χρησιμοποιούνται για φάρμακα είναι ασφαλή σε μακροχρόνια χρήση και φυσικά την αποτελεσματικότητα της. Υπάρχουν τελευταία πολλές μελέτες από διαφορετικά κέντρα σε όλο το κόσμο που στοιχειοθετούν ευεργετικές επιδράσεις. Όμως τον τελικό λόγο θα έχει ο WHO που από το Νοέμβριο του 2016 έχει αρχίσει να μελετά λεπτομερώς το θέμα και έχει δεσμευθεί ότι θα ανακοινώσει τις θέσεις του τον ερχόμενο Μάιο».

«Να μην φοβόμαστε την αλλαγή αν είναι τεκμηριωμένη»

Η συζήτηση μας για τις πολιτικές που αφορούν γενικότερα την κάνναβη με τον W.Sipp, έκλεισε τονίζοντας μας πως «δεν πρέπει να φοβόμαστε την αλλαγή, αν βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα».

Τέλος, ρωτήσαμε τον διευθυντή του EMCDDA, ποια είναι η θέση του για την παραγωγή κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς. Η απάντηση του Α.Goosdeel ήταν ξεκάθαρη: «Δεν μπορείς να έχει συστατικά της κάνναβης – για οποιαδήποτε χρήση – αν δεν έχεις παραγωγή και γι’ αυτό το λόγο, νομίζω ότι μπορείς να έχεις παραγωγή, εφόσον αυτό γίνεται σε συγκεκριμένα νομικό πλαίσιο».

Οι εξελίξεις στον τομέα πολιτικής που αφορά την κάνναβη ενδέχεται να έχουν παράπλευρες συνέπειες για τις παρεμβάσεις πρόληψης, θεραπείας και μείωσης της βλάβης που αφορούν το συγκεκριμένο ναρκωτικό, καταλήγουν οι ειδικοί. Όμως από την άλλη, τονίζουν πως από τις εξελίξεις αυτές μπορούν να αντληθούν πολύτιμα διδάγματα από καινοτομίες που αναπτύσσονται εκτός Ευρώπης και να να χαραχθούν εκ νέου πολιτικές, συνολικά για το ζήτημα της κάνναβης.