Ιλαρά: 4.151 κρούσματα στην Ελλάδα το 2004-2021

Κατά τη χρονική περίοδο 2004-2021, εκδηλώθηκαν τρεις επιδημίες ιλαράς στη χώρα μας (τα έτη 2005-2006, 2010-2011 και 2017-2018).

Δηλώθηκαν συνολικά 4.151 κρούσματα με μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση στο σύνολο της χώρας 2,26/100.000 πληθυσμού. Η πλειοψηφία των κρουσμάτων αφορούσε Έλληνες Ρομά (56,9%) αλλά και νεαρούς ενήλικες από το γενικό πληθυσμό που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι. Το νόσημα παρουσίασε την υψηλότερη επίπτωση στην ηλικιακή ομάδα 0-4 ετών. Δηλώθηκαν συνολικά 4 θάνατοι με μέση ετήσια θνητότητα 0,02%.

Νοσηλείες – Έκβαση

Από το σύνολο των 4.151 κρουσμάτων ιλαράς που δηλώθηκαν το διάστημα 2004-2021 νοσηλεύτηκαν τα 2630 (63,36%). Συνολικά 715 κρούσματα παρουσίασαν επιπλοκές με συχνότερα δηλούμενες: πνευμονία (273), ωτίτιδα (111), ηπατίτιδα (74), αυξημένα επίπεδα τρανσαμινασών (67), βρογχιολίτιδα (59). Αξίζει να σημειωθεί η δήλωση 6 περιπτώσεων εγκεφαλίτιδας. Κατά την επιδημική έξαρση των ετών 2017-2018 σημειώθηκαν 4 θάνατοι (2 σε κάθε έτος). Η ετήσια θνητότητα για τα έτη 2017 και 2018 ανάγεται σε 0,21% και 0,09% αντίστοιχα ενώ η μέση θνητότητα για την περίοδο 2004-2021 είναι 0,1%. Σε όλα τα υπόλοιπα κρούσματα που καταγράφηκαν κατά την περίοδο 2004-2021 η έκβαση ήταν ίαση.

H λοίμωξη

Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Πρόκειται για RNA ιό που ανήκει στην ομάδα των παραμυξοϊών του γένους Morbillivirus. Διακρίνονται 3 στάδια της νόσου: το πρόδρομο (καταρροϊκό), το εξανθηματικό και το στάδιο της αποδρομής. Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από 7-21 ημέρες (συνήθως 10-12 ημέρες από την έκθεση έως το πρόδρομο στάδιο και 14 ημέρες από την έκθεση έως την εμφάνιση του εξανθήματος). Η νόσος μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς, με σταγονίδια και με άμεση επαφή με ρινικές ή φαρυγγικές εκκρίσεις ασθενών. Σπανιότερα, μεταδίδεται μέσω αντικειμένων προσφάτως μολυνθέντων με ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις. Ο ιός της ιλαράς μπορεί να παραμείνει σε μολυσμένες επιφάνειες και στον περιβάλλοντα χώρο (σε σταγονίδια) >2 ώρες μετά την αποχώρηση του ασθενούς. Η ιλαρά παρουσιάζει πολύ υψηλή μεταδοτικότητα με ποσοστό δευτερογενούς προσβολής έως 90% μεταξύ επίνοσων ατόμων (π.χ. ατόμων που δεν έχουν ανοσοποιηθεί).

Για να σταματήσει η μετάδοση της νόσου απαιτείται ανοσία του πληθυσμού σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95%. Η μετάδοση γίνεται 4 ημέρες πριν την έκθεση του εξανθήματος έως 4 ημέρες μετά. Τα κρούσματα ιλαράς εμφανίζονται συνήθως στο τέλος του χειμώνα και τις αρχές της άνοιξης και η νόσος είναι πιο σοβαρή σε βρέφη και ενήλικες κυρίως λόγω επιπλοκών.

Η ιλαρά παραμένει μια σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως, με περίπου 9,7 εκατομμύρια περιστατικά και περισσότερους από 140.000 θανάτους το 2018 κυρίως σε παιδιά <5 ετών, παρά την ύπαρξη ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων.

Η ιλαρά αποτελεί νόσο-στόχο του Π.Ο.Υ. προς εξάλειψη. Το νέο παγκόσμιο στρατηγικό πλαίσιο του Π.Ο.Υ. 2021-2030 έχει σαν όραμα την επίτευξη και διατήρηση ενός κόσμου χωρίς ιλαρά, ερυθρά και σύνδρομο συγγενούς ερυθράς.

Μετά από 25 χρόνια στην Ευρώπη, το εμβόλιο της GSK πάει Αμερική

Είκοσι πέντε χρόνια μετά την κυκλοφορία του εμβολίου για την ιλαρά στην αγορά της Γερμανίας, το Priorix της GSK θα είναι διαθέσιμο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς εγκρίθηκε από τον FDA.

H έγκριση ήρθε στον κατάλληλο χρόνο, καθώς η ιλαρά έχει επιστρέψει λόγω του ότι η πανδημία του Κορωνοϊού και οι απαγορεύσεις που επιβλήθηκαν εξαιτίας αυτής μείωσαν τις επισκέψεις στον παιδίατρο, γεγονός που δεν υλοποιήθηκαν όπως έπρεπε τα προγράμματα εμβολιασμού των παιδιών.

Επομένως, ο χρόνος είναι κατάλληλος για την έγκριση από τον FDA του  εμβολίου Priorix της GSK για την ιλαρά, την παρωτίτιδα και την ερυθρά (MMR).

Τα παιδιά ηλικίας 1 ετών και άνω είναι κατάλληλα για τη λήψη. Τα εμβόλια MMR συνιστώνται σε σειρά δύο δόσεων — η μία στους 12 έως 15 μήνες και η άλλη μεταξύ 4 και 6 ετών.

Το Priorix κυκλοφορεί στην αγορά εδώ και 25 χρόνια, πρώτα στη Γερμανία και τώρα σε περισσότερες από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένης όλης της Ευρώπης. Με τη διαθεσιμότητά του στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα ανταγωνιστεί το εμβόλιο MMR II της Merck.

«Τα κρούσματα ιλαράς τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν πόσο γρήγορα μπορούν να επιστρέψουν οι ασθένειες χωρίς εκτεταμένη ανοσοποίηση», δήλωσε ο Temi Folaranmi, Αντιπρόεδρος για τα εμβόλια, της GSK στην Αμερική. «Οι χαμένοι εμβολιασμοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας καθιστούν τα παιδιά ακόμη πιο ευάλωτα σε ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με εμβόλιο, όπως η ιλαρά».

Το 2019, περισσότερα από 400.000 κρούσματα ιλαράς αναφέρθηκαν σε όλο τον κόσμο, αντιστρέφοντας την πρόοδο δεκαετιών προς την εξάλειψη του ιού. Τον φετινό Απρίλιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι τα κρούσματα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο αυξήθηκαν κατά 79% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο-κάτι που χαρακτήρισε «ανησυχητικό σημάδι αυξημένου κινδύνου για την εξάπλωση ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβόλια».