Τα τροπικά δάση μπορούν να αναγεννηθούν σε 20 χρόνια

Διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι τα τροπικά δάση έχουν τη δυνατότητα να αναγεννηθούν σχεδόν πλήρως εάν μείνουν ανέγγιχτα από τον άνθρωπο, όμως για περίπου 20 χρόνια.

Αυτό οφείλεται σε έναν πολυδιάστατο μηχανισμό με τον οποίο η παλιά δασική χλωρίδα και πανίδα βοηθούν την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς δασών, μια φυσική διαδικασία γνωστή ως «δευτερεύουσα διαδοχή».

Αυτά τα νέα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Science, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της κλιματικής κατάρρευσης και να παράσχουν παράλληλα, χρήσιμες συμβουλές για το πώς να ενεργήσει ο άνθρωπος στη συνέχεια.

Προτείνουν επίσης ότι δεν είναι πολύ αργά για να αναιρεθεί η ζημιά που έχει προκαλέσει η ανθρωπότητα μέσω της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής τις τελευταίες δεκαετίες.

Αυτή η ιδέα της φυσικής αναγέννησης συχνά αγνοείται υπέρ των δενδροφυτεύσεων, αλλά σύμφωνα με τον Lourens Poorter, καθηγητή λειτουργικής οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Wageningen στην Ολλανδία και κύριο συγγραφέα της εργασίας, η ιδέα αυτή συχνά αποφέρει καλύτερα αποτελέσματα από τις φυτεύσεις δέντρων για αποκατάσταση.

«Σε σύγκριση με τη φύτευση νέων δέντρων, έχει πολύ καλύτερη απόδοση όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την ανάκτηση θρεπτικών συστατικών».

Το μήνυμα που προκύπτει είναι ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να φυτέψουμε περισσότερα δέντρα όταν η φύση το κάνει μόνη της, είπε ο Poorter.

Για αυτήν τη μελέτη, περισσότεροι από 90 ερευνητές από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν για να αναλύσουν πώς ακριβώς λαμβάνει χώρα η αναγέννηση των τροπικών δασών.

Εξέτασαν δεδομένα σχετικά με την ανάκτηση δασών από τρεις ηπείρους, 77 τοποθεσίες και 2.275 οικόπεδα στην Αμερική και τη Δυτική Αφρική.

Από εκεί, αξιολόγησαν 12 συγκεκριμένα κριτήρια, όπως το έδαφος, τη λειτουργία των φυτών, τη δομή του οικοσυστήματος και τη βιοποικιλότητα και άλλα.

Στη συνέχεια μοντελοποίησαν αυτά τα δεδομένα, χωρίς τα οποία θα έπρεπε να περιμένουν πάνω από 100 χρόνια για να το δουν αυτό να συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, με μια τεχνική που ονομάζεται chronosequencing, επιτρέποντάς τους να συμπεράνουν μακροπρόθεσμες τάσεις στην ανάκτηση των δασών.

Οι ερευνητές εξέτασαν συγκεκριμένα τι συμβαίνει με τη γη των τροπικών δασών που έχει χρησιμοποιηθεί για γεωργία ή άλλους σκοπούς και στη συνέχεια εγκαταλείπεται.

Διαπίστωσαν ότι το παλιό τμήμα του δάσους, συμπεριλαμβανομένου κάποιου γόνιμου εδάφους, τυχόν υπολειμματικών δέντρων, σπόρων κ.λπ μπορούν να ανακτήσουν τη βλάστησή τους, δημιουργώντας ένα θρεπτικό οικοσύστημα που θα αρχίσει να αναπτύσσεται νέο δάσος.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διαφορετικές πτυχές χρειάζονται, αντίστοιχα, περισσότερο ή λιγότερο χρόνο για να ανακάμψουν στα επίπεδα του «παλιού δάσους» προτού χρησιμοποιηθεί.

Το έδαφος χρειάζεται κατά μέσο όρο 10 χρόνια για να επανέλθει στην προηγούμενη κατάστασή του, η φυτική κοινότητα και η ζωική βιοποικιλότητα χρειάζονται 60 χρόνια και η συνολική βιομάζα χρειάζεται συνολικά 120 χρόνια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους.

Αλλά συνολικά, τα τροπικά δάση μπορούν να επιστρέψουν στο 78% περίπου της παλαιάς ανάπτυξής τους σε μόλις 20 χρόνια. «Αυτό είναι εξαιρετικά γρήγορο – εκπληκτικά γρήγορο», είπε ο Poorter.

Μπορούν να υπάρξουν ωστόσο διάφοροι παράμετροι που θα αλλάξουν το αποτέλεσμα, «αλλά η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα δευτερεύοντα δάση αναδύονται φυσικά σε εγκαταλελειμμένες γεωργικές εκτάσεις είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της διατήρησης της βιοποικιλότητας», είπε ο Eric Salas, ερευνητής στις γεωχωρικές επιστήμες στο Central State University και συμμετέχων στην έρευνα.

«Ιδιαίτερα σε τροπικά περιβάλλοντα, όπου τα δάση έχουν πολύπλοκη δομή και τα είδη χλωρίδας και πανίδας ποικίλλουν» όπως διευκρίνισε.

«Η έκκλησή μου είναι να χρησιμοποιήσουμε τη φυσική αναγέννηση όπου μπορεί και να φυτέψουμε και να αποκαταστήσουμε το δάσος, όπου χρειάζεται. Υπάρχει μια προσέγγιση κατά περίπτωση, και όλα αυτά εξαρτώνται από τις τοπικές συνθήκες και επίσης από τις ανάγκες των ανθρώπων, που ζουν σε αυτά τα τοπία» τόνισε.