Η Σουηδία πάσχει από έλλειψη σκουπιδιών

Αυτά συμβαίνουν μόνο στις σκανδιναβικές χώρες: η Σουηδία και η Νορβηγία βρίσκονται σε έναν ανεπίσημο πόλεμο για τα δεκάδες φορτηγά που περνούν τα σύνορα κάθε μέρα μεταφέροντας πολύτιμα φορτία σκουπιδιών.

Όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Σουηδία βρίσκεται στη σπάνια θέση να μην διαθέτει αρκετά απορρίμματα για τα κέντρα αποτέφρωσης, τα οποία αξιοποιούν τα μη ανακυκλώσιμα σκουπίδια ως πηγή ενέργειας. Η παραγωγή των κέντρων επαρκεί για την ηλεκτροδότηση 250.000 νοικοκυριών και για τη θέρμανση ακόμα 950.000.

Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση απορριμμάτων είναι μεγάλη, και η χώρα εισάγει γύρω στους δύο εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών το χρόνο, κυρίως από τη γειτονική Νορβηγία αλλά και από τη Βρετανία, την Ολλανδία, τη Φινλανδία, τη Δανία και την Ιρλανδία.

«Είναι ένα είδος αγοράς» λέει στο AFP ο Βάινε Βίκβιστ, επικεφαλής του Σουηδικού Συνδέσμου Διαχείρισης Αποβλήτων και Ανακύκλωσης, ο οποίος εκπροσωπεί τη βιομηχανία.

«Η μεταφορά απορριμμάτων από χώρα σε χώρα είναι μια αγορά που κινείται με βάση την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης» εξηγεί.

Είναι πάντως μια ασυνήθιστη αγορά, στην οποία οι εξαγωγείς (δήμοι, κοινότητες και επιχειρήσεις) πληρώνουν τους εισαγωγείς (τις σουηδικές εταιρείες αποτέφρωσης) για να παραλάβουν και να κάψουν τα προϊόντα τους -δηλαδή τα σκουπίδια.

Τα τελευταία χρόνια, οι μονάδες αποτέφρωσης ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στη Σουηδία. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των σκουπιδιών έχουν πέσει δραματικά, και πολλοί δήμοι και κοινότητες της γειτονικής Νορβηγίας αποφασίζουν να στραφούν στα σουηδικά αποτεφρωτήρια που ζητούν λιγότερα χρήματα.

Αυτό έχει οδηγήσει σε παράξενες καταστάσεις, όπως για παράδειγμα στο δήμο του Βος στη δυτική Νορβηγία, ο οποίος στέλνει τα απορρίμματά του στο Γιόνκοπινγκ της Σουηδίας, 800 χιλιόμετρα μακριά, και όχι στη μονάδα του Μπέργκεν που απέχει μόνο 100 χιλιόμετρα.

Νορβηγοί επιχειρηματίες κατηγορούν τώρα τη Σουηδία ότι στερεί από τη χώρα τους πολύτιμα σκουπίδια και εμποδίζει την ανάπτυξη μιας αντίστοιχης νορβηγικής βιομηχανίας.

«Τα νορβηγικά κέντρα πρέπει να εισάγουν απορρίμματα από τη Βρετανία» παραπονιέται ο Οντ Τέργιε Ντόβικ, επικεφαλής του κέντρου αποτέφρωσης Returkraft στη νότια Νορβηγία.

Η αλήθεια είναι ότι η διασυνοριακή μεταφορά σκουπιδιών απαιτεί καύσιμα και επομένως επιβαρύνει το περιβάλλον. Οι Σουηδοί, όμως, επιμένουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα: «Έχουν γίνει πολλοί υπολογισμοί και έρευνες για το θέμα. Αυτό που βρήκαν είναι ότι η ίδια η μεταφορά [δηλαδή το περιβαλλοντικό κόστος] είναι αμελητέα» διαβεβαιώνει ο Βάινε Βίκβιστ του Σουηδικού Συνδέσμου Διαχείρισης Αποβλήτων.

Όπως εξηγεί, η εξοικονόμηση πετρελαίου και άλλων καυσίμων χάρη στην αποτέφρωση προσφέρει μεγάλο όφελος και δικαιολογεί την εισαγωγή σκουπιδιών, πολλά από τα οποία θα κατέληγαν σε χωματερές.

Πίσω στη Νορβηγία, ο Ντόβικ διαμαρτύρεται ότι «έχει γίνει πλέον τόσο συμφέρον να καίει κανείς τα σκουπίδια του στη Σουηδία ώστε διαβρώνεται το κίνητρο για τη διαλογή και ανακύκλωση απορριμμάτων στη Νορβηγία».

Πράγματι, επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό ανακύκλωσης και αξιοποίησης οικιακών αποβλήτων έπεσε πέρυσι στη Νορβηγία στο 37%, από 44% έξι χρόνια νωρίτερα.

«Το περιβάλλον θα κέρδιζε πολλά αν τα σουηδικά κέντρα ανακύκλωσης μάζευαν σκουπίδια από την Ανατολική Ευρώπη, όπου η μόνη εναλλακτική είναι οι χωματερές» λέει ο Ντόβικ.

Παρά την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση του όγκου των σκουπιδιών που καταλήγουν σε χωματερές, περισσότεροι από 100 εκατομμύρια τόνοι έχουν αυτήν την κατάληξη κάθε χρόνο.

Όπως σχολιάζει ο Χέλγκε Ζιολκόβσκι της σουηδικής Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας, «πολλά σκουπίδια σπαταλώνται στην Ευρώπη».