Πώς προστατεύουν τις πόλεις τα «πάρκα τσέπης»

Μπορούν τα αστικά κέντρα να οχυρωθούν απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να διαχειριστούν τις συνέπειες ακραίων φαινομένων, όπως είναι οι βροχοπτώσεις μεγάλης έντασης και την υποβάθμιση των φυσικών πόρων και των υποδομών; Πως μπορεί ένας τσιμεντοποιημένος χώρος στο κέντρο μιας πόλης να μετατραπεί σε έναν πνεύμονα πρασίνου, με πολλαπλά κοινωνικό-περιβαλλοντικά οφέλη;

Η απάντηση είναι τα «πάρκα τσέπης», όπως προκύπτει από την εργασία που πραγματοποίησαν οι καθηγητές Σταύρος Μπαγιούκ, και Κωνσταντίνος Κατσiφαράκης, του τομέα υδραυλικής και τεχνικής περιβάλλοντος, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, στην οποία συμμετείχε και ο προϊστάμενος της διεύθυνσης πρασίνου και περιβάλλοντος, δήμου Θεσσαλονίκης, Δημήτριος Σωτηριάδης.

Οι συμμετέχοντες στην εργασία μέ θέμα «Οικολογική Διαχείριση Ομβρίων Υδάτων σε πυκνοδομημένες αστικές περιοχές-Σχεδιασμός ενός «πάρκου τσέπης», επέλεξαν για το σχεδιασμό ενός «πάρκου τσέπης», έναν χώρο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λεωνίδα Ιασωνίδου και Ευριπίδου, στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, «μια περιοχή που εμφανίζει σημαντικές οχλήσεις από την επιφανειακή απορροή ομβρίων, ακόμη και σε βροχές μέτριας έντασης», όπως υπογραμμίζουν στην εργασίας τους. Το οικόπεδο που επιλέχθηκε, σύμφωνα με την εργασία των καθηγητών, ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης και έχει έκταση περίπου 180m2, εφάπτεται με υψηλές πολυκατοικίες στη μία πλευρά και όριό τους στις άλλες δύο, είναι τα πεζοδρόμια των οδών Λ.Ιασωνίδου και Ευριπίδου. Καλύπτεται σε συντριπτικό ποσοστό από αδιαπέραστα υλικά, κυρίως σκυρόδεμα και το μοναδικό πράσινο στοιχεία «είναι λίγα δέντρα, τα οποία δεν είναι σε καλή κατάσταση», όπως υπογραμμίζουν οι καθηγητές στην εργασία τους, και συμπληρώνουν ότι «καθώς παραμένει αναξιοποίητο, συχνά αποτίθενται σε αυτό απορρίμματα και μπάζα». Μάλιστα, προσθέτουν ότι τα όρια του χώρου δεν είναι πλήρως διακριτά, καθώς αυτός καταπατείται από αυτοκίνητα και μηχανάκια που σταθμεύουν σε αυτόν.

Η μετατροπή του προαναφερόμενου χώρου σε «πάρκο τσέπης», όπως σημειώνεται στην εργασία, θα αντικαταστήσει «ξεχασμένη» αστική γη, καλυμμένη με αδιαπέραστα υλικά, με συνδυασμό κήπου βροχής και υδατοπεράτων επιφανειών, που θα κατασκευαστούν από φυσικά, ανακυκλώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, τα οποία «θα δημιουργούν μηδενική όχληση», επισημαίνουν οι καθηγητές στην εργασία τους. Ως αποτέλεσμα, η κατασκευή του «πάρκου τσέπης» στον συγκεκριμένο χώρο, θα συντελέσει στην περιβαλλοντική, κοινωνική, οικονομική και αισθητική αναβάθμιση της γειτονιάς, που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.

Ως ειδικό χαρακτηριστικό του προτεινόμενου πάρκου, που το διαφοροποιεί από άλλα παρόμοια, είναι κατά τους ίδιους η ενσωμάτωση τεχνικών οικολογικής διαχείρισης ομβρίων, στο σχεδιασμό του. Στην εργασία παρέχονται όλες τις λεπτομέρειες για τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει.

Τα αναμενόμενα οφέλη και οι προτάσεις για το πάρκο τσέπης

Σχετικά με τα περιβαλλοντικά οφέλη και την προστασία της περιοχής από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αναμένεται να ενταθούν λόγω της κλιματικής αλλαγής, στην εργασία τονίζεται ότι «χάρη στην προσωρινή αποθήκευση ομβρίων στην κατάκλυση του προτεινόμενου πάρκου τσέπης και στο σύστημα που αποτελείται από το νέο φρεάτιο υδροσυλλογής και μικρό υπόγειο οχετό, αναμένεται να μειωθεί η επιφανειακή απορροή την οδό Ευριπίδου, καθώς και η παροχή αιχμής που θα χρειαστεί να διαχειριστεί το υφιστάμενο δίκτυο αποχέτευσης». Επιπλέον, κατά τους συμμετέχοντες στην εργασία, αναμένεται να περιοριστεί η όχληση από την επιφανειακή απορροή των νερών της βροχής.

Η κατασκευή και χρήση «πάρκων τσέπης», όπως υποστηρίζεται, συντελεί και στη μείωση της συνολικής ποσότητας ρύπων, μέσω των διαφόρων φυσικών, χημικών ή βιολογικών διεργασιών που αναπτύσσονται σε αυτούς ή στους υπόγειους υδροφορείς, στους οποίους διηθούνται τα νερά.

Μεταξύ άλλων, στην εργασία συμπεριλαμβάνονται και οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να επιλεγούν τα φυτά που θα εγκατασταθούν στο «πάρκο τσέπης» και καταθέτουν τις προτάσεις τους για τον αστικό εξοπλισμό προς τοποθέτηση, όπως κάδους μικρο-απορριμμάτων και καθιστικά παγκάκια-

Υπάρχουν χώροι για «πάρκα τσέπης» στο κέντρο της Θεσσαλονίκης;

Μπορεί το κέντρο της Θεσσαλονίκης να είναι εξαιρετικά πυκνοδομημένο, όμως όπως υποστηρίζεται, αυτό «διαθέτει αρκετούς μικρούς χώρους, όπως αυλές σχολείων και κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών, που μπορούν να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην ποιοτική αναβάθμιση της πόλης, μέσω της ανάπλασης και αξιοποίησή τους».

Άλλωστε, «ο συνδυασμός των “πάρκων τσέπης” με οικολογικές μεθόδους διαχείρισης ομβρίων, μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στον μετριασμό οχλήσεων από ακραία καιρικά φαινόμενα, που αναμένεται να γίνουν ακόμη συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής», τονίζεται.

Παρουσίαση της εργασίας στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο «’Αριστον μεν ύδωρ»

Η προαναφερόμενη εργασία παρουσιάστηκε στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Υδροτεχνικής Ένωσης, που πραγματοποιείται το διήμερο από χθες στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο «Άριστον μεν ύδωρο».

Επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων, στη διάρκεια του συνεδρίου θέτουν επί τάπητος δεδομένα και προτάσεις, σε αναζήτηση της καλύτερης δυνατής λύσης, για την αντιμετώπιση του διπλού προβλήματος της έλλειψης νερού για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών, αλλά και της προστασίας από την καταστροφική δράση του.

Το μήνυμα του συνεδρίου, η διοργάνωση του οποίου συμπίπτει χρονικά με την συμπλήρωση των 40 χρόνων λειτουργίας της Ελληνικής Υδροτεχνικής Ένωσης, είναι ότι η επάρκεια του νερού δεν είναι δεδομένη, και ότι χρειάζεται έρευνα για νέα γνώση, σωστή εφαρμογή των πορισμάτων της, παιδεία και εκπαίδευση όλων των πολιτών, ώστε να μην πηγαίνει ούτε σταγόνα νερού χαμένη.

«Επιχειρούμε να συνδυάσουμε τους εν μέρει αντικρουόμενους στόχους, να βρούμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στην προστασία των υδατικών πόρων και του περιβάλλοντος γενικότερα, την παραγωγή επαρκούς ποσότητας τροφίμων και της διαχείρισης ενέργειας, που είναι άρρηκτα δεμένη με τη διαχείριση των υδατικών πόρων» επισημαίνει ο καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Κώστας Κατσιφαράκης. Πρόσθεσε, ότι «οι γνώσεις μας έχουν βελτιωθεί και ότι γίνονται έργα για την καλύτερη διαχείριση υδατικών και ενεργειακών πόρων, αλλά οι ανάγκες είναι πιεστικές». «Επιχειρούμε να συνδυάσουμε τους εν μέρει αντικρουόμενους στόχους, να βρούμετη χρυσή τομή ανάμεσα στην προστασία των υδατικών πόρων και του περιβάλλοντος γενικότερα, την παραγωγή επαρκούς ποσότητας τροφίμων και της διαχείρισης ενέργειας, που είναι άρρηκτα δεμένη με τη διαχείριση των υδατικών πόρων» επισήμανε από την πλευρά του ο καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Κώστας Κατσιφαράκης.

Πρόσθεσε ότι οι γνώσεις μας έχουν βελτιωθεί και ότι γίνονται έργα για την καλύτερη διαχείριση υδατικών και ενεργειακών πόρων, αλλά οι ανάγκες είναι πιεστικές και αφού αναφέρθηκε στα λάθη πολιτικής των προηγούμενων χρόνων, σημείωσε ότι «δυστυχώς η τρέχουσα συγκυρία σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν βοηθά καθόλου στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του περιβάλλοντος».