Οι ειδικοί προβλέπουν επιστροφή του «Ελ Νίνιο» – Πώς θα επηρεαστεί ο καιρός

Από τον Φεβρουάριο του 2023 και μετά, σημειώθηκε σημαντική αύξηση στις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας στον Ισημερινό Ειρηνικό, με ιδιαίτερα ισχυρότερη θέρμανση κατά μήκος των ακτών της Νότιας Αμερικής ανακοίνωσε χθες ο WMO (Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός) από την Γενεύη.

Από τα μέσα Απριλίου 2023, οι θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας και άλλοι ατμοσφαιρικοί και ωκεάνιοι δείκτες στον κεντροανατολικό τροπικό Ειρηνικό είναι ουδέτεροι σχετικά με το ENSO.

Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι το «φράγμα προβλεψιμότητας της άνοιξης» του Βορείου Ημισφαιρίου, μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από κάπως χαμηλότερη προγνωστική ικανότητα, δεν έχει ακόμη παρέλθει. Ωστόσο, αυτές οι πρόσφατες εξελίξεις στις ωκεάνιες και ατμοσφαιρικές συνθήκες στον τροπικό Ειρηνικό, μαζί με τις τρέχουσες προβλέψεις και εκτιμήσεις, υποδεικνύουν μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης του Ελ Νίνιο στις αρχές του δεύτερου εξαμήνου του 2023 και τη συνέχισή του κατά το υπόλοιπο των έξι μηνών της προβλεπόμενης περιόδου επισημαίνουν οι επιστήμονες.

Οι Παγκόσμιες Εποχιακές Ενημερώσεις για το Κλίμα βασίζονται σε προβλέψεις από τα Παγκόσμια Κέντρα Παραγωγής Μακροπρόθεσμων Προβλέψεων του WMO και είναι διαθέσιμες για να υποστηρίξουν τις κυβερνήσεις, τα Ηνωμένα Έθνη, τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και τους ενδιαφερόμενους σε τομείς ευαίσθητους στο κλίμα για να κινητοποιήσουν τις προετοιμασίες και να προστατεύσουν ζωές και μέσα διαβίωσης.

Οι αναλυτές του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού αναφέρουν ότι υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες επιστροφής του El Niño μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Μαζί του έρχονται αυξημένες πιθανότητες για θερμοκρασίες υψηλότερες από τις κανονικές στους επόμενους μήνες, και κυρίως τους τελευταίους μήνες του 2023.

Αν και δεν υπάρχει ακόμη σαφής εικόνα για το πόσο ισχυρό θα είναι το συμβάν Ελ Νίνιο ή πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει, ακόμη και ένα σχετικά ήπιο φαινόμενο θα μπορούσε να επηρεάσει τα μοτίβα βροχόπτωσης και θερμοκρασίας σε όλο τον κόσμο.

Τι είναι το φαινόμενα “Ελ Νίνιο” και και πώς συνδέεται με τις καιρικές συνθήκες

Το Ελ Νίνιο (a , μαζί με το ομόλογό του Λα Νίνια (b), είναι μέρος του διαλείποντος κύκλου που είναι γνωστός ως El Niño-Southern Oscillation, ή ENSO, που έχει μεγάλη επιρροή στη διαμόρφωση των διακυμάνσεων από έτος σε έτος στις καιρικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο.

Το ENSO είναι ένα φυσικό φαινόμενο και οι επιστήμονες εξακολουθούν να ερευνούν ακριβώς πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάζει τη συμπεριφορά και τη δυναμική των γεγονότων Ελ Νίνιο και Λα Νίνια, με ορισμένες μελέτες να υποδηλώνουν ότι τα γεγονότα του Ελ Νίνιο μπορεί να είναι πιο ακραία σε ένα πιο ζεστό μέλλον.

Οι περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού είναι αυτές που επηρεάζονται περισσότερο

Το Ελ Νίνιο συνδέεται με θερμότερες από τις κανονικές επιφανειακές θερμοκρασίες των ωκεανών στον κεντρικό και ανατολικό τροπικό Ειρηνικό Ωκεανό ( δείτε προηγούμενη εικόν) ενώ στις στις Ηνωμένες Πολιτείες, τείνει να οδηγεί σε πιο βροχερές, ψυχρότερες συνθήκες σε μεγάλο μέρος του Νότου και θερμότερες συνθήκες σε μέρη του Βορρά. Αλλού, το Ελ Νίνιο μπορεί να φέρει αυξημένες βροχοπτώσεις στη νότια Νότια Αμερική και στο Κέρας της Αφρικής και σοβαρή ξηρασία στην Αυστραλία, την Ινδονησία και τμήματα της νότιας Ασίας.

Οι προβλέψεις του Διεθνούς Μετεωρολογικού Οργανισμού

«Η ανάπτυξη ενός El Niño πιθανότατα θα οδηγήσει σε μια νέα άνοδο της παγκόσμιας θέρμανσης και θα αυξήσει την πιθανότητα να έχουμε ρεκόρ θερμοκρασίας», δήλωσε ο Πέτρι Ταάλας, γενικός γραμματέας του μετεωρολογικού οργανισμού, σε δελτίο τύπου του Οργανισμού. Υπάρχει πιθανότητα 60% για μετάβαση από το ουδέτερο ENSO-σε El Niño κατά τον Μάιο-Ιούλιο 2023, και αυτό θα αυξηθεί σε περίπου 70% τον Ιούνιο-Αύγουστο και στο 80% μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου.

Προς το παρόν οι συνθήκες στον τροπικό Ειρηνικό βρίσκονται σε ουδέτερη κατάσταση από τότε που ολοκληρώθηκε η τελευταία εκδήλωση La Niña.

Οι συνθήκες La Niña είχαν επιμείνει σε τρεις σπάνιους διαδοχικούς χειμώνες στο βόρειο ημισφαίριο, υπερτροφοδοτώντας τις εποχές των τυφώνων στον Ατλαντικό και παρατείνοντας τη σοβαρή ξηρασία σε μεγάλο μέρος των Δυτικών Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, παρά το φαινόμενο ψύξης που έχει συνήθως η La Niña, τα τελευταία οκτώ χρόνια ήταν τα πιο καυτά που έχουν καταγραφεί, μια ανησυχητική προσθήκη στο μακροπρόθεσμο πρότυπο των θερμοκρασιών.

Σύμφωνα με τις προοπτικές του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, υπάρχει περίπου 60 τοις εκατό πιθανότητα να σχηματιστεί το Ελ Νίνιο μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου και 80 τοις εκατό πιθανότητα να σχηματιστεί μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2023.

Οι προβλέψεις βασίζονται σε παρατηρήσεις των μοτίβων ανέμων και των θερμοκρασιών των ωκεανών καθώς και σε μοντελοποίηση του κλίματος. Η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΝΟΑΑ) εξέδωσε παρόμοια προοπτική τον περασμένο μήνα. Και οι δύο ομάδες προειδοποίησαν ότι ενώ τα γεγονότα του Ελ Νίνιο συνδέονται με ορισμένες τυπικές συνθήκες, εκτυλίσσονται διαφορετικά κάθε φορά.

Αξίζει να σημειώσουμε και να τονίσουμε ότι η επιρροή του El Niño στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία πάνω από την Ευρώπη είναι μικρότερη από την τροπική περιοχή και τη Βόρεια Αμερική. Οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει πως η Βόρεια Ευρώπη επηρεάζεται συχνά από χαμηλές θερμοκρασίες κατά την επικράτηση του El Niño τους χειμερινούς μήνες και ο Βόρειος Ατλαντικός από ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες.

Αυτό που επηρεάζει συχνότερα σε μεγαλύτερο βαθμό στην Ευρώπη – πιο αισθητή τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, είναι οι διαφορετικές φάσεις της Ταλάντωσης του Βορείου Ατλαντικού (NAO).

Ο δείκτης NAO χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει τη διαφορά πίεσης στην επιφάνεια της στάθμης της θάλασσας μεταξύ του υποτροπικού υψηλού ( στις Αζόρες) και του υποπολικού χαμηλού (στην Ισλανδία). Όπως μπορούμε να δούμε από τους παραπάνω χάρτες , η φάση του θετικού δείκτη NAO είναι ενδεικτική μιας ισχυρότερης από τη συνηθισμένη υποτροπικής υψηλής πίεσης και μιας βαθύτερης από την κανονική επιφανειακή πίεση βορειότερα – στο χαμηλό της Ισλανδίας.

Η αυξημένη διαφορά πίεσης μεταξύ των δύο χαρακτηριστικών μεγάλης κλίμακας έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες και ισχυρότερες χειμερινές καταιγίδες να διασχίζουν τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, φθάνοντας συχνά στη δυτική και βορειοδυτική Ευρώπη. Ενώ ο αρνητικός δείκτης NAO είναι το αντίθετο. Φέρνει συνήθως λιγότερες καταιγίδες από το κανονικό πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό, αλλά πιο υγρές συνθήκες στα νότια τμήματα της Ευρώπης.

Όταν ο δείκτης NAO είναι αρνητικός, το ισλανδικό χαμηλό και το υψηλό των Αζορών είναι και τα δύο πιο αδύναμα. Υπό αυτές τις συνθήκες στην Ευρώπη, η Ελλάδα και γενικότερα η Μεσόγειος επηρεάζονται από μεγαλύτερα ποσά βροχής καθώς επικρατούν άνεμοι δυτικών διευθύνσεων. Ο Χρόνος θα δείξει να αυτό επαληθευτεί.

Σύμφωνα με την χθεσινή (3/5/2023) ανακοίνωση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού το Ελ Νίνιο και η Λα Νίνια είναι οι κύριοι – αλλά όχι οι μοναδικοί – οδηγοί του κλιματικού συστήματος της Γης. Εκτός από την από καιρό καθιερωμένη Ενημέρωση , ο WMO εκδίδει τώρα επίσης τακτικές Παγκόσμια Εποχιακές Ενημερώσεις για το Κλίμα (GSCU), οι οποίες ενσωματώνουν επιρροές από άλλους σημαντικούς κλιματικούς παράγοντες όπως η ταλάντωση του Βορείου Ατλαντικού, η ταλάντωση της Αρκτικής και το δίπολο του Ινδικού Ωκεανού.

«Καθώς γενικά προβλέπονται θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας υψηλότερες από τις μέσες θερμοκρασίες στις ωκεάνιες περιοχές, συμβάλλουν στην ευρεία πρόβλεψη θερμοκρασιών πάνω από το κανονικό στις χερσαίες περιοχές. Χωρίς εξαίρεση, αναμένονται θετικές ανωμαλίες θερμοκρασίας σε όλες τις χερσαίες περιοχές στο βόρειο και νότιο ημισφαίριο», αναφέρει η τελευταία ενημέρωση.

Κλείνουμε με την υπενθύμιση ότι ακόμη είναι νωρίς για συμπεράσματα και τα όποια αποτελέσματα δεν επηρεάζουν τη χώρα μας. Για ιστορικούς και μόνο λόγους αναφέρεται ότι ενα πολύ ισχυρό El Niño είχαμε στο μεγαλύτερο μέρος του 2015 και τους τρεις πρώτους μήνες του 2016.

Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο σε διάρκεια επεισόδιο από το 1997. Το αποτέλεσμα ήταν να διαμορφωθούν θερμοκρασίες πολύ υψηλές όλους τους τελευταίους μήνες του 2015 καθώς και τους πρώτους μήνες του 2016. Ειδικότερα τον Φεβρουάριο του 2016, η μέση θερμοκρασία της Γης ξεπέρασε κατά 0.9 βαθμούς την κλιματική τιμή της περιόδου 1981-2010 και αποτελεί ρεκόρ θετικής απόκλισης το οποίο δεν έχει καταρριφθεί από τότε.

Για τον Ελληνικό χώρο εκείνη την περίοδο δεν κατεγράφη κάποια σημαντική κλιματική μεταβολή.