Κλιματική κρίση: Γιατί τα ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν την Ελλάδα

Η Ελλάδα επλήγη από τον πρώτο καύσωνα που έχει καταγραφεί αυτόν τον μήνα, κλείνοντας σχολεία και τουριστικά αξιοθέατα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μεσογειακή χώρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη.

Πέρυσι, η χώρα «έβρασε» από ένα μεγάλο κύμα καύσωνα που διήρκεσε 16 ημέρες, συμβάλλοντας στη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ΕΕ που σημειώθηκε ποτέ, σύμφωνα με το Euronews. Τουλάχιστον 28 άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν.

Λίγος ήταν ο χρόνος για τους Έλληνες να πάρουν ανάσες πριν από τις φονικές πλημμύρες που ξέσπασαν τον Σεπτέμβριο, με ορισμένες περιοχές να δέχονται βροχές κατά μέσο όρο ενός έτους σε μία ημέρα από την καταιγίδα Daniel.

Καθώς προετοιμάζεται για μια ακόμη εποχή ακραίων κλιματικών αλλαγών, ποιοι είναι οι λόγοι που η Ελλάδα επηρεάζεται τόσο άσχημα; O Δρ Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, δίνει απαντήσεις.

Η Μεσόγειος θερμαίνεται πιο γρήγορα στην Ευρώπη

Γνωρίζουμε ότι η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο, με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται περίπου δύο φορές από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Αυτό επιβεβαιώνεται από μια πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού του ΟΗΕ και το Copernicus.

Ειδικά το καλοκαίρι, η ζέστη είναι πιο έντονη στην κεντρική και νοτιοανατολική Ευρώπη και γύρω από τη Μεσόγειο, σύμφωνα με  το Copernicus.

«Η Μεσόγειος είναι ένα καυτό σημείο της κλιματικής κρίσης», λέει ο Δρ Λαγουβάρδος στο Euronews, επισημαίνοντας ότι η νότια Ιταλία, η Κύπρος, η Τουρκία και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής επηρεάζονται επίσης άσχημα από την αυξανόμενη ζέστη.

Το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου θερμαίνεται ιδιαίτερα γρήγορα, προσθέτει. Τα τελευταία 30 με 40 χρόνια, η έρευνα του ΕΑΑ δείχνει ότι η συνολική αύξηση της θερμοκρασίας στην Ελλάδα ξεπερνά τους 1,5 C – ένα πολύ υψηλό άλμα για τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Πώς επηρεάζουν άλλοι κλιματικοί παράγοντες την Ελλάδα;

Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο, ωστόσο, σύμφωνα με τον Δρ Λαγουβάρδο, «η ύπαρξη πολλών νησιών που είναι εκτεθειμένα στη θάλασσα το καθιστά πιο ευάλωτο», κυρίως στους ισχυρούς ανέμους.

Η χώρα είναι ένα ασυνήθιστο μωσαϊκό γης και θάλασσας.

Οι ξηροί άνεμοι δημιουργούν μια τέλεια καταιγίδα για δασικές πυρκαγιές

Η εγγύτητα της Ελλάδας με την Αφρική σημαίνει ότι οι θερμοί άνεμοι συχνά διασχίζουν τον ωκεανό.

Αυτό συνέβη νωρίτερα αυτό το μήνα, με θερμούς ανέμους που φέρουν σκόνη από τη βόρεια Αφρική να πυροδοτούν τον καύσωνα.

Τώρα η χώρα αντιμετωπίζει ισχυρούς, ξηρούς βόρειους ανέμους, τα γνωστά μελτέμια, που πνέουν στο Αιγαίο Πέλαγος, επηρεάζοντας κυρίως τα νησιά και τις ανατολικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας.

Συνήθως σημειώνονται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, αλλά τώρα εμφανίζονται νωρίτερα και τον Ιούνιο.

Χάρτης που δείχνει τις καμένες από τις πυρκαγιές περιοχές στην περιοχή της Αττικής μεταξύ 2017-2023.
Αυτό είναι ένα πρόβλημα, εξηγεί ο Δρ Λαγουβάρδος, γιατί ο συνδυασμός ξηρών, ζεστών συνθηκών και ισχυρών ανέμων δημιουργεί «το χειρότερο σενάριο» για δασικές πυρκαγιές .

Εάν πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της Ελλάδας και άλλων χωρών της Μεσογείου όσον αφορά τις κλιματικές επιπτώσεις, ο επιστήμονας λέει ότι είναι αυτός ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών, που είναι δυσανάλογα υψηλός.

Οι ειδικοί εξετάζουν μια σειρά από λύσεις και τεχνικές διαχείρισης δασών για την αντιμετώπιση αυτού του ετήσιου περιστατικού – συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τεχνολογίας όπως drones και αισθητήρων θερμοκρασίας.

Αυξήθηκαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ελλάδα

Για να αξιολογήσει καλύτερα πώς αλλάζει το κλίμα της χώρας του, ο Δρ Λαγουβάρδος ίδρυσε και συντονίζει ένα δίκτυο εκατοντάδων αυτοματοποιημένων επιφανειακών μετεωρολογικών σταθμών σε όλη την Ελλάδα.

Αυτά βοηθούν στην παροχή πιο εντοπισμένων προειδοποιήσεων θερμότητας και στην παρακολούθηση των τάσεων στις οποίες περιοχές της χώρας θερμαίνονται ταχύτερα. Δεν είναι η νότια Ελλάδα , στην πραγματικότητα, αλλά τα βορειοδυτικά μέρη της χώρας -απομακρυσμένα από τη θάλασσα- που έχουν υψηλότερη τάση θέρμανσης τα τελευταία 30 χρόνια, λέει.