Το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για τον εκσυγχρονισμό του σιδηρόδρομου

Μια ολοκληρωμένη δέσμη προτάσεων για την ανασυγκρότηση του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα καταθέτει το ΠΑΣΟΚ, επιδιώκοντας να αναδείξει τον χαρακτήρα της «προγραμματικής αντιπολίτευσης» που επιδιώκει να υπηρετεί.

Την ημέρα που στο υπουργικό συμβούλιο έχει προγραμματιστεί να παρουσιαστεί το νομοσχέδιο Κυρανάκη για το σιδηροδρομικό σύστημα, το ΠΑΣΟΚ καταθέτει τη δική του πρώτη δέσμη προτάσεων με την Χαριλάου Τρικούπη να επιχειρεί να εμπλουτίσει τον δημόσιο διάλογο με συγκεκριμένες, εφαρμόσιμες λύσεις.

Μετά την ολοκληρωμένη πολιτική για τη στεγαστική κρίση και το ιδιωτικό χρέος, στις οποίες έκανε χθες εκτενή αναφορά ο Νίκος Ανδρουλάκης στην ομιλία του στο ΣΕΦ στην διάσκεψη των Τομέων του κόμματος, σειρά έχει ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρόμου. «Για εμάς αντιπολίτευση σημαίνει εφαρμόσιμες και καινοτόμες λύσεις», όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη, περιγράφοντας το πλέγμα των παρεμβάσεων του ΠΑΣΟΚ μέσα από τις προτάσεις του για τον ελληνικό σιδηρόδρομο.

«Ανοίγουμε μία συζήτηση πέραν των αυτονόητων μέτρων ασφαλείας τα οποία θα έπρεπε να έχουν εγκατασταθεί εδώ και χρόνια», συμπλήρωναν, υπογραμμίζοντας ότι βασική επιδίωξη είναι η ενίσχυση της αξιοπιστίας, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας του σιδηρόδρομου, τόσο για τη μεταφορά επιβατών όσο και εμπορευμάτων.

Το σχέδιο έχει εκπονηθεί από στελέχη της ομάδας προγράμματος υπό τον Λευτέρη Καρχιμάκη, την ομάδα «Insocial» με επικεφαλής τον Νίκο Χριστοδουλάκη, καθώς και αρμόδιους τομείς του κόμματος. Όπως επεσήμαιναν, βασική επιδίωξη και στόχος είναι η χάραξη ενός σταθερού στρατηγικού πλαισίου «ώστε να μην αλλάζει ο σχεδιασμός κάθε φορά που αλλάζει ο υπουργός» και να διασφαλιστεί πως ο σιδηρόδρομος «θα παίξει τον αναπτυξιακό του ρόλο και θα καταστεί και πάλι ασφαλές, αξιόπιστο και οικονομικά προσβάσιμο μέσο μεταφοράς».

Συγκεκριμένα, το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ για τον σιδηρόδρομο περιλαμβάνει τις εξής προτάσεις:

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ & ΕΠΟΠΤΕΙΑ

1. Συγκρότηση του Εθνικού Εκτελεστικού Συμβουλίου Σιδηροδρομικών Μεταφορών (ΕΘΕΣΥΣΜ)

Το συμβούλιο θα έχει ρυθμιστικό και συμβουλευτικό ρόλο. Επίσης, θα συντονίζει και θα εποπτεύει την εκτέλεση των έργων του σιδηροδρομικού δικτύου και θα λογοδοτεί για την πρόοδο βάσει των αρχικών στόχων σχεδιασμού.

• 1. Εισήγηση στην πολιτική ηγεσία της χώρας (κυβέρνηση, βουλή, κλπ.) αλλά και διαβούλευση με τους κοινωνικούς φορείς, τόσο σε στρατηγικό όσο και σε εκτελεστικό επίπεδο, τις απαιτούμενες δράσεις για την αναβάθμιση του σιδηροδρόμου.
• 2. Συντονισμός και εποπτεία των αναγκαίων έργων του σιδηροδρομικού δικτύου (Υποδομή) και οργάνωση της μετάβασης από τη σημερινή κατάσταση στην μελλοντική. Υπεύθυνο για τη διασφάλιση της λειτουργίας και της ασφάλειας των υφιστάμενων υποδομών.
• 3. Υλοποίηση (τεχνικά και χρονικά) όλων των συνιστωσών της ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και της ασφάλειας.
• 4. Περιοδική λογοδοσία (ποιοτικά και ποσοτικά) για όσα εποπτεύει, στην πολιτική ηγεσία της χώρας (κυβέρνηση, βουλή, κλπ.) αλλά και στην κοινωνία.
• 5. Συνεχής αξιολόγηση της απόδοσης των έργων και σε περίπτωση απόκλισης από τους στόχους υπεύθυνο να προτείνει την στρατηγική αναπροσαρμογή με διορθωτικές ενέργειες.
• 6. Γνωμοδότηση για προτάσεις τροποποιήσεων από την πολιτική ηγεσία της χώρας και συμμετοχή στη διαβούλευση.
• 7. Υπεύθυνο για την οργάνωση της συνεργασίας με Τεχνικούς Συμβούλους όπου αυτό χρειάζεται, είτε για απόκτηση τεχνογνωσίας, μεταφορά γνώσης (know-how), είτε για παροχή υπηρεσιών.
• 8. Συνεχής συνεργασία με τον ‘Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.’ ώστε να επικοινωνείται το πλάνο ενεργειών βάση της στρατηγικής που σχεδιάζεται και να αποφεύγονται επικαλύψεις και κενά ευθύνης.
• 9. Διοικητική ανεξαρτησία: Ο Πρόεδρος και τα μέλη επιλέγονται αξιοκρατικά, με βάση επιστημονικά και επαγγελματικά κριτήρια χωρίς κομματική συσχέτιση και εξάρτηση.

2. Ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ)

• 1. Αναβάθμιση θεσμικού ρόλου, με νέες αρμοδιότητες ελέγχου (επιβολή κυρώσεων, τακτικοί τεχνικοί έλεγχοι κ.λπ.).
• 2. Πρόσληψη εξειδικευμένων τεχνικών, νομικών και επιθεωρητών ασφαλείας, μέσω ανοικτών, διαφανών διαγωνισμών και διεθνών συνεργασιών.

3. Σχέση με Hellenic Train και άλλους ιδιώτες

• 1. Εφαρμογή και τήρηση των υφιστάμενων συμβάσεων, μόνο σαφείς ρήτρες και κίνητρα για την αναβάθμιση του τροχαίου υλικού και την έγκαιρη εκτέλεση δρομολογίων.
• 2. Επανεξέταση της σύμβασης με την Hellenic Train, εφόσον υπάρχει βάση για μη τήρηση υποχρεώσεων ή σοβαρές παραβάσεις ασφαλείας.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ & ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ

4. Αξιολόγηση Υφιστάμενου Προσωπικού

• 1. Καθολικός έλεγχος των ικανοτήτων (τεχνικές γνώσεις, πειθαρχικό μητρώο, δεξιότητες ασφαλείας) για καίριες θέσεις: σταθμάρχες, μηχανοδηγοί, ρυθμιστές κυκλοφορίας κ.λπ.
• 2. Περιοδική συχνότητα ιατρικών και ψυχολογικών εξετάσεων για τους εργαζόμενους με βάση της Οδηγίας 2007/59/ΕΚ και τις σχετικές τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας (TSI). Κάθε 3 χρόνια για ηλικίες κάτω των 55 ετών και ετησίως για τους ανω των 55 ετών.
• 3. Όσοι δεν ανταποκρίνονται στα απαιτούμενα κριτήρια, υποβάλλονται σε στοχευμένη επανεκπαίδευση ή αποχωρούν με συγκεκριμένο πλάνο (π.χ. εθελουσία έξοδος, μετάταξη).

5. Νέες Αξιοκρατικές Προσλήψεις με Διαφάνεια

• 1. Ανοικτοί, αξιοκρατικοί και άμεσοι διαγωνισμοί (πιθανόν σε συνεργασία με ΑΣΕΠ) για μηχανικούς, τεχνικούς ασφαλείας, νομικούς κ.ά.
• 2. Σύνδεση της αμοιβής με τη βαρύτητα της θέσης, ώστε να προσελκύονται ειδικοί υψηλού επιπέδου.
• 3. Αναθεώρηση των σχέσεων εργασίας στους σιδηροδρόμους ώστε να εκλείψει το φαινόμενο «μπλοκάκι» και να υπάρχει μόνιμο άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό.

6. Συνεργασία με Ξένους Τεχνικούς Συμβούλους

1. Ενίσχυση του μοντέλου «Sofrerail» (δεκαετία ’90): Ειδήμονες από μεγάλα ευρωπαϊκά δίκτυα (π.χ. γαλλικός, γερμανικός, ιταλικός σιδηρόδρομος) για:

• Μετάδοση τεχνογνωσίας (σήμανση, τηλεδιοίκηση, ERTMS κ.λπ.).
• Πρακτική εκπαίδευση προσωπικού σταθμών, μηχανοδηγών και τεχνικών.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

7. Δημιουργία Μετατπτυχιακού Προγράμματος

• 1. Σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς φορείς (όχι μόνο το ΕΜΠ), δημιουργείται μεταπτυχιακό πρόγραμμα (ελληνόγλωσο και ξενόγλωσσο) στη «Σιδηροδρομική Μηχανική & Συστήματα Κυκλοφορίας» με στόχο τη κατάρτιση στελεχών για φορείς διοίκησης, σχεδιασμού, υποδομών και ασφάλειας των σιδηροδρόμων.

8. Αναβάθμιση του ΚΕΚ ΟΣΕ

1. Επανένταξη του πρώην Κέντρου Εκπαίδευσης & Κατάρτισης ΟΣΕ, με έμφαση σε:

• Θεσμοθέτηση αντίστοιχης επαγγελματικής σχολής/προγράμματος (2ετούς φοίτησης) για σταθμάρχες, μηχανοδηγούς, εργοδηγούς, με επιστημονική εποπτεία από τον τους «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.».
• Διαρκή επιμόρφωση υπάρχοντος προσωπικού με γνώση αιχμής και σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις με πιστοποιημένους εκπαιδευτές
• Συνεργασία με τον φορέα πιστοποίησης για την πιστοποίηση των αποφοίτων αλλά και της δια βίου εκπαίδευσης.
• Δυνατότητα ψυχομετρικής αξιολόγησης για καθοριστικές θέσεις (π.χ. μηχανοδηγοί).
• Συνεργασία με ξένα δίκτυα για ανταλλαγές εκπαιδευτών.

9. Πιστοποίηση της Κατάρτισης των Εργαζομένων στους ‘Σιδηρόδρομους Ελλάδος Μ.Α.Ε.’ από εξωτερικό Φορέα Πιστοποίησης

• Συνεργασία με διακεκριμένο Φορέα Πιστοποίησης του ενεργού προσωπικού των σιδηροδρόμων.
• Πιστοποίησης της επανεκπαίδευσης των εργαζομένων από τον Φορέα Πιστοποίησης όταν αυτό είναι απαραίτητο.

10. Περιοδική Επαναξιολόγηση

• 1. Ορίζεται διετής κύκλος επανεξέτασης γνώσεων και δεξιοτήτων (τεχνολογικές εξελίξεις, νέα πρωτόκολλα ασφαλείας), ιδίως για θέσεις επιφορτισμένες με ασφάλεια κυκλοφορίας.
• 2. Πιστοποίηση της εκπαίδευσης από τον Φορέα Πιστοποίησης.

ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

11. Ολοκλήρωση Σηματοδότησης & Τηλεδιοίκησης

• 1. Προτεραιότητα στις κύριες γραμμές (ΠΑΘΕΠ: Πειραιάς–Αθήνα–Θεσσαλονίκη–Ειδομένη), με εγκατάσταση συστημάτων ETCS/ERTMS, GSM-R και ολοκληρωμένης τηλεδιοίκησης.
• 2. Ανάπτυξη αυτόματων συστημάτων ισόπεδων διαβάσεων (ΑΣΙΔ) και ψηφιακής επιτήρησης, ειδικά στον προαστιακό και στα τμήματα που καταγράφουν υψηλή κίνηση.

12. Προστασία Υποδομών & Αντιμετώπιση Δολιοφθοράς

• 1. Σταδιακή περίφραξη γραμμών και εγκιβωτισμός καλωδίων, τουλάχιστον στα ευάλωτα σημεία, για περιορισμό κλοπών και ατυχημάτων.
• 2. Εκπόνηση μελετών και κατασκευή υποδομών προκειμένου να προστατευθεί και να μπορεί να επανέλθει άμεσα ο σιδηρόδρομος από ακραία καιρικά φαινόμενα τύπου “Daniel”.
• 3. Ενίσχυση συνεργασίας με τοπικές αρχές για την εξάλειψη παράνομων διαβάσεων.
• 4. Τοποθέτηση συστημάτων βιντεοεπιτήρησης σε «κρίσιμους» σταθμούς ή σημεία δικτύου.
• 5. Περιοδική επιθεώρηση υποδομών και καταγραφή της κατάστασής τους είτε ενδογενώς είτε με εξωτερικούς συνεργάτες με την κατάλληλη πιστοποίηση και εξοπλισμό.
• 6. Καταγραφή των δυσλειτουργιών του δικτύου σε online data base τύπου GSIS για την βέλτιστη εποπτεία του δυκτίου σε real time.
• 7. Ενημέρωση της ΡΑΣ για τα αποτελέσματα των πειροδικών ελέγχων.

13. Επιλεκτικές Διακοπές ή Μειώσεις Ταχυτήτων

• 1. Αποφεύγεται η πλήρης διακοπή του σιδηρόδρομου.
• 2. Εκτεταμένες διακοπές μόνο σε τμήματα με σοβαρές ζημιές ή έλλειμμα ασφάλειας, μέχρι να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες εργασίες.
• 3. Σε όλα τα υπόλοιπα τμήματα, διασφάλιση της κυκλοφορίας με ενδιάμεσα μέτρα (π.χ. μειωμένη ταχύτητα, διπλή βάρδια σταθμαρχών).

Αναβάθμιση τροχαίου υλικού

14. Αναβάθμιση/Ανανέωση Τροχαίου Υλικού

• 1. Μέσω συνεργασίας Δημόσιου και ιδιωτών παρόχων (Hellenic Train ή άλλες εταιρείες), με ξεκάθαρους όρους χρηματοδότησης και χρονοδιαγράμματα παραλαβής.
• 2. Ειδική μέριμνα για σύγχρονους συρμούς που καλύπτουν και προαστιακές/περιφερειακές ανάγκες.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

0–12 μήνες:

• Δημιουργία ΕΘΕΣΥΣΜ και στελέχωσή του. Άμεση δημιουργία στρατηγικού πλάνου προς διαβούλευση.
• Θεσμική ενίσχυση ΡΑΣ (νομοθεσία, προκήρυξη πρόσληψης εξειδικευμένου προσωπικού).
• Εντατικοί τεχνικοί έλεγχοι ασφαλείας στις βασικές γραμμές και ενημέρωση της ΡΑΣ.
• Νομοθετική ρύθμιση για δημιουργία Μεταπτυχιακού Προγράμματος και για τη δημιουργία επαγγελματικής σχολής σχολής/προγράμματος (2ετούς φοίτησης) για σταθμάρχες, μηχανοδηγούς, εργοδηγούς.
• Ολοκλήρωση βασικών συστημάτων ασφαλείας (σήμανση, τηλεδιοίκηση) στον κύριο άξονα ΠΑΘΕΠ και σε προαστιακές γραμμές.
• Εύρεση Φορέα Πιστοποίησης εκπαίδευσης και κατάρτισης προσωπικού.

1–3 χρόνια:

• Λειτουργία της επαγγελματικής σχολής (εκπαίδευση νέων σταθμαρχών/ μηχανοδηγών) και του μεταπτυχιακού προγράμματος.
• Εφαρμογή συστήματος περιοδικής αξιολόγησης προσωπικού.
• Σταδιακή καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης του δικτύου με περιοδικές επιθεωρήσεις.
• Συνεργασία με διεθνείς συμβούλους για βελτιστοποίηση λειτουργίας & μεταφορά τεχνογνωσίας.

3+ χρόνια:

• Ανανέωση τροχαίου υλικού, κατόπιν εξασφάλισης αξιόπιστης υποδομής.
• Αναβάθμιση / επέκταση γραμμών διεθνούς ενδιαφέροντος (π.χ. Θεσσαλονίκη–Αλεξανδρούπολη–Ορμένιο).
• Εξέταση νέων γραμμών μόνο αν προκύπτει οικονομική/ κοινωνική βιωσιμότητα.