Τι ακριβώς συμβαίνει με τον καιρό;

Ασανσέρ θυμίζουν τα σκαμπανεβάσματα του θερμόμετρου τις τελευταίες ημέρες, ενώ ήδη το πρώτο τρίμηνο του 2023 οι μετεωρολόγοι κατέγραψαν τρία ρεκόρ.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον από μετεωρολογικής πλευράς αποδεικνύεται μέχρι στιγμής το 2023 στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους καταγράφηκαν σημαντικά μετεωρολογικά ρεκόρ: Ο θερμότερος Ιανουάριος των τελευταίων 14 ετών, η μεγαλύτερη χιονοκάλυψη της τελευταίας 20ετίας, η μέρα με τους περισσότερους καταγεγραμμένους υδροσίφωνες στην ιστορία.

Ολα αυτά συνέβησαν σε λιγότερες από 90 ημέρες, ενώ παράλληλα το τελευταίο χρονικό διάστημα τα σκαμπανεβάσματα του καιρού θυμίζουν… ασανσέρ. Από τις καλοκαιρινές θερμοκρασίες της τελευταίας εβδομάδας του Μαρτίου μέχρι την κακοκαιρία «Ilina» που σαρώνει από χθες τη χώρα, με ισχυρές βροχές και καταιγίδες, κεραυνούς, χαλαζοπτώσεις και θυελλώδεις ανέμους, ο υδράργυρος έχει καταγράψει πτώση έως και 8 βαθμούς Κελσίου.

Λίγες ημέρες νωρίτερα τίποτε δεν προμήνυε ένα τέτοιο σκηνικό. Ο Μάρτιος του 2023 ήταν, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, ένας από τους πιο θερμούς Μαρτίους στη χώρα μας την τελευταία 14ετία.

Η περίπτωση της 25ης Μαρτίου 2023 είναι ενδεικτική: την ημέρα εκείνη η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 25°C σε πέντε μετεωρολογικούς σταθμούς του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών – φτάνοντας τους 25,6°C στις Σέρρες – ενώ πάνω από 20°C κατεγράφησαν σε 257 μετεωρολογικούς σταθμούς της χώρας. Πρόκειται για τιμές που κυμαίνονται από 6°C ως 8°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.

Στο μεταίχμιο

«Η ροή της ατμόσφαιρας δεν είναι ζωνική, κινείται από Βορρά προς Νότο ή από Νότο προς Βορρά, είναι σαν τη χορδή μιας κιθάρας που ταλαντώνεται και έχει έντονα ανεβοκατεβάσματα. Την εποχή αυτή βρισκόμαστε στο μεταίχμιο και εκεί οφείλονται τα σκαμπανεβάσματα του καιρού» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του Μετεωρολογικού Κέντρου της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς.

Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, η κακοκαιρία που βρίσκεται σε εξέλιξη αναμένεται να εξασθενήσει από αύριο, όμως οι χαμηλές θερμοκρασίες  – με μέγιστες τιμές περίπου 3 με 4 βαθμούς Κελσίου κάτω από το φυσιολογικό για την εποχή – θα συνεχιστούν ως το τέλος της εβδομάδας. Σήμερα φαινόμενα αναμένεται να εκδηλωθούν στην ανατολική χώρα, στην Αττική, στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη, στα Δωδεκάνησα και πιο ήπια στην Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, ενώ βροχές αναμένοται εκ νέου την Πέμπτη, ενδεχομένως και στην Αττική.

Στο μεταξύ, τους πρώτους τρεις μήνες του 2023 στην Ελλάδα καταγράφηκαν αρκετά μετεωρολογικά ρεκόρ: Ο Ιανουάριος του 2023 ήταν ο θερμότερος Ιανουάριος των τελευταίων 14 ετών στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, με τις 29 από τις 31 ημέρες του μήνα να έχουν, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, υψηλότερη θερμοκρασία από τη μέση τιμή της περιόδου 2010-2019. Στη Θεσσαλονίκη η απόκλιση έφτασε τους +3,6 βαθμούς Κελσίου.

Οι υδροσίφωνες

Στις 3 Φεβρουαρίου 2023 καταρρίφθηκε ένα ακόμη ρεκόρ, αυτό του μεγαλύτερου αριθμού ημερήσιων καταγραφών υδροσιφώνων στο Αιγαίο. Σύμφωνα με τους ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μέχρι την ημέρα εκείνη το ρεκόρ παρατήρησης των περισσότερων υδροσιφώνων σε ένα 24ωρο ανήκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου τον Σεπτέμβριο του 2006 είχαν καταγραφεί 30 υδροσίφωνες.

Το ρεκόρ αυτό καταρρίφθηκε την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2023, καθώς καταγράφηκαν συνολικά 35 υδροσίφωνες στο Ανατολικό και Νοτιοανατολικό Αιγαίο, μεταξύ Χίου και Ρόδου, και μάλιστα σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 ωρών.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 8 Φεβρουαρίου 2023, και ενώ η κακοκαιρία «Βαρβάρα» είχε προκαλέσει έντονες χιονοπτώσεις σε μεγάλο τμήμα της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, σημειώθηκε ένα ακόμη ρεκόρ: Οπως υπολογίστηκε, το 20% της χερσαίας έκτασης της χώρας ήταν καλυμμένο με χιόνι, ποσοστό που ξεπέρασε τη μέση χιονοκάλυψη των τελευταίων 19 ετών στην Ελλάδα.

Οι επιστήμονες θεωρούν πολύ πιθανό να δημιουργήθηκαν ακόμη περισσότεροι υδροσίφωνες, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να καταγραφούν. Οι ακραίες καιρικές εκδηλώσεις και οι απότομες εναλλαγές του καιρού απασχολούν πλέον όλο και περισσότερους τους ειδικούς. Τυχαία γεγονότα ή εκδηλώσεις της κλιματικής αλλαγής που απειλεί πλέον ανοιχτά με μια καταστροφή άνευ προηγουμένου την ανθρωπότητα; Το μέλλον θα δείξει.