Έρευνα διαΝΕΟσις: Πώς επηρέασε τους νέους η δεκαετία της κρίσης

Η δεκαετία που πέρασε και η οποία σημαδεύτηκε από μια καταστροφική οικονομική κρίση επηρέασε περισσότερο από άλλες ηλικιακές κατηγορίες, τους νέους ηλικίας 15-29 ετών.

Είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται περισσότερο και τις προοπτικές ή τις συνθήκες της ένταξής τους στην αγορά εργασίας να χειροτερεύουν. Πολλοί από αυτούς αναζήτησαν ευκαιρίες στο εξωτερικό.

Καλύτερη κατανόηση των συνεπειών

Το 2008, 16,3% των νέων Ελλήνων, ηλικίας 15 με 29 ετών, σταμάτησε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο. Το 2019, το ποσοστό αυτό έπεσε στο 7%. Τη χρονιά 2007-2008, το ποσοστό απασχολουμένων της ίδιας ηλικιακής ομάδας ήταν 36,18% ενώ το 41,28% σπούδαζε. Έντεκα χρόνια μετά, το 24,83% των νέων ηλικίας 15-29 ήταν απασχολούμενοι, ενώ σχεδόν το 50% της ίδιας ηλικιακής ομάδας βρισκόταν εκτός εργασίας και σπούδαζε.

Αυτά τα στοιχεία μεταξύ πάρα πολλών άλλων βρίσκονται στα κείμενα που δημοσίευσε πρόσφατα η διαΝΕΟσις σχετικά με τη νεανική ανεργία στην Ελλάδα και αυτά τα δεδομένα -που προέρχονται από δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε σε 10 χώρες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου CUPESSE, καθώς και από την ΕΛΣΤΑΤ- αναλύουν ερευνητές από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΚΕΠΕ και τη διαΝΕΟσις με στόχο την καλύτερη κατανόηση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 2010 στους νέους.

Ερωτήματα

Οι ερευνητές αποδίδουν τη μείωση του αριθμού των νέων ηλικίας 15-29 ετών από το 2008 μέχρι το 2019 στις δημογραφικές μεταβολές, τόσο στη μείωση των γεννήσεων διαχρονικά, όσο και στη μετανάστευση στο εξωτερικό. Διαπιστώθηκε ακόμη πως οι νέοι του 2019 ήταν πιο μορφωμένοι – το ποσοστό των νέων που πήρε πτυχίο από ΑΕΙ ήταν σχεδόν 5% πάνω το 2019 από ό,τι το 2008. Μετά το 2008, το ποσοστό συμμετοχής των νέων στην αγορά εργασίας μειώθηκε σημαντικά, ενώ περισσότερες γυναίκες από ό,τι άνδρες είναι άνεργες διαχρονικά. Ένα ακόμα στοιχείο που επισημαίνεται είναι ότι έχει υπερδιπλασιαστεί σε αυτή τη δεκαετία ο αριθμός των νέων αυτής της ηλικιακής ομάδας που εργάζονται με μερική απασχόληση.

Με βάση αυτά τα δεδομένα τίθενται από τους ερευνητές ορισμένα ερωτήματα γύρω από τις μεταβολές στις αντιλήψεις και γενικά στη στάση ζωής των νέων ηλικίας 15-29 ετών, στο πως δηλαδή επέδρασε σε αυτά η δεκαετία που προηγήθηκε και οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν. Τι πίστευαν τότε, το 2008, μέσα στην καταιγίδα, για τη ζωή και για την εργασία; Σε ποιο βαθμό οι απόψεις των γονιών συνδέονται με τις απόψεις των παιδιών τους; Πώς αλλάζουν πολλά χαρακτηριστικά με τον χρόνο και με κάθε φάση της κρίσης; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα με τα οποία καταπιάνονται τα δύο νέα κείμενα της διαΝΕΟσις.

Η επίδραση της οικογένειας δεν είναι αυτή που θα περίμενες κανείς

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα που επιχειρούν να εξάγουν οι συγγραφείς της μελέτης, η ταύτιση απόψεων των νέων Ελλήνων με τους γονείς τους είναι ασθενέστερη από ό,τι σε άλλες χώρες. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση δεν παρατηρούν κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο που να ξεχωρίζει συστηματικά την Ελλάδα από τις υπόλοιπες χώρες. Οι Έλληνες νέοι δεν φαίνεται να έχουν συνολικά περισσότερο τις ίδιες (ή διαφορετικές) απόψεις για την εργασία, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες 9 ευρωπαϊκές χώρες της ανάλυσης. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό;

Γράφουν οι συγγραφείς: «Τελικά, η επίδραση της οικογένειας στην Ελλάδα δεν είναι αυτή που θα περίμενε κανείς στο πλαίσιο του μεσογειακού κοινωνικού μοντέλου που επικρατεί στη χώρα μας στο οποίο η οικογένεια έχει δεσπόζουσα θέση, τουλάχιστον στα ζητήματα που εξετάστηκαν στην παρούσα μελέτη. Επιπλέον, το γεγονός πως τα αποτελέσματα αυτά αφορούν μια περίοδο μέσα στην κρίση χρέους της ελληνικής οικονομίας σημαίνει πως μπορεί να σχετίζονται με μια σχετική απαξίωση των απόψεων της προηγούμενης γενιάς, οι απόψεις και οι πράξεις της οποίας συνέβαλαν στην οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν οι σημερινοί νέοι. Καθώς το δημόσιο χρέος αντιστοιχεί σε δανεισμό πόρων από τις επόμενες γενιές είναι λογικό να περιμένουμε από τη γενιά η οποία καλείται να πληρώσει μέρος του χρέους της γενιάς των γονέων της να αμφισβητεί τις απόψεις τους».

Οι γονείς περισσότερο απόλυτοι στις απόψεις τους

Τέλος οι συγγραφείς παρατηρούν δύο ακόμα, πολύ ενδιαφέροντα δεδομένα:

Οι Έλληνες γονείς φαίνεται να είναι πολύ πιο απόλυτοι στις απόψεις τους από τα παιδιά τους. Απαντούν συνολικά πιο συχνά ότι συμφωνούν απόλυτα ή ότι διαφωνούν απόλυτα με κάποια άποψη.
Ταυτόχρονα, οι Έλληνες νέοι εν μέσω μιας πολωτικής οικονομικής κρίσης που κάποιες φορές πήρε διεθνείς διαστάσεις, φαίνεται, σε γενικές γραμμές, να συγκλίνουν στις απόψεις τους με τους Ευρωπαίους νέους.

Οι συγγραφείς αποδίδουν αυτή τη διαπίστωση στην «ανάπτυξη στενότερων δεσμών μεταξύ τους λόγω της παγκοσμιοποίησης και της εξέλιξης της τεχνολογίας, αλλά και την πραγματοποίηση σπουδών στο εξωτερικό από πολλούς» καταλήγουν.