Νέος κανονισμός πυροπροστασίας: Τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες

Το ρολόι μετράει αντίστροφα: Την ερχόμενη Παρασκευή (21 Ιουνίου) λήγει η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων του Κανονισμού Πυροπροστασίας για τα ακίνητα κοντά ή μέσα σε δασικές εκτάσεις. Μετά την υποβολή της τεχνικής έκθεσης και της έκθεσης επικινδυνότητας από τους αρμόδιους επιστήμονες στους οποίους απευθύνονται, οι ιδιοκτήτες αυτών των ακινήτων θα έχουν μπροστά τους δεκαήμερη προθεσμία για να προβούν στις απαραίτητες για φέτος παρεμβάσεις, δηλαδή τα κλαδέματα δέντρων, θάμνων και την απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών.

Την ίδια ώρα, καθώς πλησιάζει η ώρα της λήξης της προθεσμίας για τα ακαθάριστα οικόπεδα (30 Ιουνίου), οι ιδιοκτήτες τρέχουν να ολοκληρώσουν τις εργασίες απομάκρυνσης ξερόχορτων, κοπής δέντρων και θάμνων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εστίες εκδήλωσης ή επέκτασης πυρκαγιάς. Μέχρι το μεσημέρι της περασμένης Πέμπτης είχαν υποβληθεί 121.649 Δηλώσεις Καθαρισμού στην ειδική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί και 999 καταγγελίες για οικόπεδα που αποτελούν δυνητικό κίνδυνο πυρκαγιάς.

Σε ό,τι αφορά τον Κανονισμό Πυροπροστασίας εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων, η διαδικασία περιλαμβάνει για την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο τρεις φάσεις. Οι δύο πρώτες, δηλαδή η σύνταξη και υποβολή του Εντύπου Αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου, με την Τεχνική Eκθεση (η οποία θα προτείνει ενδεικτικά μέτρα) με τα συνοδευτικά τους στοιχεία θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι την Παρασκευή. Η κατάθεση των στοιχείων γίνεται από τον αρμόδιο επιστήμονα μηχανικό, τοπογράφο, δασολόγο ή γεωπόνο που συντάσσει για λογαριασμό των ιδιοκτητών τις εκθέσεις, είτε χειρόγραφα και αυτοπροσώπως, είτε με αποστολή e-mail στους οικείους δήμους.

Κατόπιν αυτών, οι υπόχρεοι θα πρέπει να καταθέσουν εντός εύλογου διαστήματος (η προθεσμία είναι δεκαήμερη για να ολοκληρωθούν οι εργασίες) τη Δήλωση Συμμόρφωσης. Σε αυτή, δηλαδή, ο ιδιοκτήτης θα δηλώνει ότι ακολούθησε τις οδηγίες του τεχνικού επιστήμονα περιγράφοντας τις παρεμβάσεις στις οποίες προχώρησε.

Για φέτος, πάντως, έχει ανασταλεί η εφαρμογή των μέτρων συμμόρφωσης με τα προτεινόμενα μέτρα και υποχρεωτική είναι η εφαρμογή μόνο των απαραίτητων μέτρων πυροπροστασίας. Αυτά αφορούν την πρώτη γραμμή προστασίας από μια πυρκαγιά, δηλαδή τα κλαδιά και τα δέντρα που εφάπτονται με τα κτίρια, τα ξερόχορτα, οι θάμνοι και τα σκουπίδια, καθώς και τα εύφλεκτα υλικά στους εξωτερικούς χώρους.

Σκοπός, άλλωστε, είναι να υπάρχει κατά το δυνατό ετοιμότητα για το δύσκολο φετινό καλοκαίρι που έκανε ντεμπούτο με καύσωνα τον Ιούνιο, μετά από μια άνυδρη άνοιξη. Σε αυτή τη φάση, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν στο «ΘΕΜΑ» ότι αναμένεται από τους τεχνικούς επιστήμονες να καταδείξουν τους κινδύνους που έχει ένα ακίνητο το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά (εντός 300 μέτρων) ή μέσα σε δασική έκταση και να γίνει βίωμα στους πολίτες ότι πρέπει να προστατεύουν την περιουσία τους με τη λήψη προληπτικών μέτρων, κάνοντας τη δουλειά των πυροσβεστών ευκολότερη.

Οι έλεγχοι των δήμων

Τη σκυτάλη τώρα παίρνουν οι δήμοι, οι οποίοι και θα ελέγξουν τη συμμόρφωση των υπόχρεων ιδιοκτητών ακινήτων, εστιάζοντας όχι τόσο στο τυπικό του πράγματος όσο στα σημεία όπου θα μπορούσε να υπάρχει θέμα. Προτεραιότητα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει δοθεί στη λήψη μέτρων πυροπροστασίας σε οικισμούς οι οποίοι βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις (τα έργα προχωρούν με ικανοποιητικούς ρυθμούς, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές) και σε κτίρια που θεωρούνται ευάλωτα.

Οι δήμαρχοι των περιοχών που εμπίπτουν στον Κανονισμό καλούνται να ελέγξουν κατά προτεραιότητα την επικινδυνότητα τέτοιων κτιρίων, όπως κλινικές, γηροκομεία, κατασκηνώσεις κ.ά., τους οικισμούς και στη συνέχεια τα ακίνητα που εφάπτονται με τις δασικές εκτάσεις. Και σε αυτές τις περιπτώσεις οι τεχνικοί επιστήμονες συντάσσουν εκθέσεις στις οποίες προβλέπουν τα σημεία από τα οποία θα μπορούσε να προσεγγίσει μια πυρκαγιά και δρουν συμβουλευτικά στα σχέδια εκκένωσης των κατοίκων.

Οι παρεξηγήσεις

Η έναρξη εφαρμογής του Κανονισμού Πυροπροστασίας ακινήτων πλησίον ή εντός δασικών εκτάσεων προκάλεσε αρκετές απορίες στους ιδιοκτήτες, με αρκετούς να αναρωτιούνται εάν είναι υπόχρεοι σε περιπτώσεις γειτνίασης με άλση (ο κανονισμός αφορά μόνο τα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε άλση και σε ακτίνα ως 300 μέτρα από δάση), αλλά και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο θα προλάβουν να προβούν σε προτεινόμενες παρεμβάσεις όπως η αντικατάσταση κουφωμάτων, παραθύρων, το ύψωμα μαντρών, η αντικατάσταση στεγών και υδρορροών κ.ά. Πολλοί μάλιστα αναρωτιούνταν με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να καλυφθούν τόσο δαπανηρές εργασίες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Το κλειδί για όλα αυτά βρίσκεται σε μια λέξη της ΚΥΑ των υπουργείων Περιβάλλοντος, Κλιματικής Κρίσης και Εσωτερικών. Τη λέξη «ενδεικτικά», η οποία αναφέρεται στα μέτρα πυροπροστασίας τα οποία θα προτείνουν κατά περίπτωση οι εξουσιοδοτημένοι διαχειριστές. Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, ερμηνεύεται ότι οι τεχνικοί επιστήμονες έχουν την ευχέρεια να προτείνουν μέτρα πυροπροστασίας, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους πραγματικούς παράγοντες, από τον βαθμό επικινδυνότητας στον συνυπολογισμό του κόστους λήψης αυτών των μέτρων, βάσει της αξίας του κάθε ακινήτου και της οικονομικής δυνατότητας των ιδιοκτητών τους.

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο εκάστοτε ιδιοκτήτης ακινήτου θα έχει την ευχέρεια να συζητά με τον επιστήμονα ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του ακόμα και τη χρήση του ακινήτου και θα προτείνει έναν βιώσιμο οδηγό μέτρων για προστασία από μια δασική πυρκαγιά που έρχεται. «Το ζητούμενο», επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, «είναι η διάθεση της κοινωνίας να αυτοπροστατευτεί από τον κίνδυνο».

Με αυτό το ζητούμενο, οι αρμόδιοι φορείς αναμένουν την ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός των επόμενων ημερών, ώστε να εξάγουν χρήσιμα συμπεράσματα τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την πλήρη εφαρμογή του Κανονισμού την επόμενη αντιπυρική περίοδο. Με τη διαδικασία φέτος να έχει χαρακτήρα προειδοποιητικό, σε ό,τι αφορά τη συνολική εμπειρία, τις ποινές και την ουσιαστική εφαρμογή του αναμένεται να εξελιχθεί σε «οδηγό», ανάλογα βέβαια και με τα αποτελέσματά της, στις περιπτώσεις των πυρκαγιών.

Σε αυτή τη φάση, πάντως, εκτιμάται ότι οι ιδιοκτήτες που έχουν επιλέξει να εφαρμόσουν τον Κανονισμό, εμπιστευόμενοι έναν επιστήμονα που θα καταδείξει τις αδυναμίες και τους κινδύνους, θα έχουν περισσότερες πιθανότητες σε αυτό το «επικίνδυνο», όπως χαρακτηρίζεται, καλοκαίρι να διασώσουν τις περιουσίες τους από μια πυρκαγιά. Αυτό γιατί η επιστημονική μελέτη καταδεικνύει τεκμηριωμένα τους κινδύνους, δηλαδή από πού είναι πιθανότερο να έρθει η φωτιά, την έντασή της, τα επικίνδυνα δέντρα και φυτά, τα αδύναμα σημεία του ακινήτου, τον τρόπο με τον οποίο θα διεισδύσει στο σπίτι.

Με αυτό ως οδηγό και με τα συμπεράσματα που θα έχουν εξάγει οι δημοτικές αρχές μετά το τέλος της αντιπυρικής περιόδου, οι αρμόδιοι φορείς θα επανεξετάσουν, βάσει των εμπειριών, τον Κανονισμό, ώστε να αποφασίσουν εάν χρειάζονται προσαρμογές για την επόμενη χρονιά και ποιες θα είναι αυτές, ώστε να υπάρχει ένα ρεαλιστικό επίπεδο πυροπροστασίας, με βάση όχι μόνο τις ανάγκες, αλλά και τις δυνατότητες, ώστε οι ιδιοκτήτες να λαμβάνουν σε επόμενο χρόνο τα όποια μέτρα θα υποδεικνύουν οι επιστήμονες.

Θέσπιση νέων κινήτρων

Σε επόμενη φάση αναμένεται να εξετάσει η κυβέρνηση και τη θέσπιση νέων κινήτρων και αντικινήτρων για τη λειτουργία του Κανονισμού. Σε αυτό το κομμάτι, στο τραπέζι έχουν πέσει αρκετές ιδέες για την πιθανότητα ανεύρεσης τρόπων με τους οποίους θα μπορούσαν να διευκολυνθούν οικονομικά οι υπόχρεοι να προβούν στις εργασίες που είναι πιο δαπανηρές, όμως η ιδέα αυτή φαίνεται να εγκαταλείπεται πρόωρα. Αυτό γιατί ένα μεγάλο μέρος των ακινήτων που αφορά ο Κανονισμός είναι εκτός σχεδίου, περισσότερα από 100.000 είναι αυθαίρετα, και είναι αδύνατη η ένταξή τους σε κάποιο πρόγραμμα χρηματοδότησης εργασιών ανακαίνισης.

Μετά πάντως και από τις διευκρινίσεις που δόθηκαν από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί ο Κανονισμός φέτος και τις διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται για ένα εισπρακτικό, αλλά για ένα ουσιαστικό μέτρο, φαίνεται ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανταπόκριση καθώς πήρε μπρος η κατάθεση των δηλώσεων στους δήμους.

Ενα ζητούμενο είναι ο τρόπος με τον οποίο θα ανταποκριθούν οι δημοτικές αρχές στην εφαρμογή του Κανονισμού και οι περιπτώσεις στις οποίες θα επιλέξουν να κάνουν τους ελέγχους και να προβούν σε προειδοποιήσεις συμμόρφωσης. Ουσιαστικά λοιπόν για φέτος, εκτός από τη δήλωση συμμόρφωσης με τα προτεινόμενα μέτρα, οι απαραίτητες ενέργειες που ως επί το πλείστον θα προτείνουν οι τεχνικοί επιστήμονες είναι, μεταξύ άλλων, ο καθορισμός της ζώνης επικινδυνότητας, στις περιπτώσεις που θα απαιτείται, η έκδοση πορίσματος αξιολόγησης του κτιρίου και ο καθορισμός των αναγκαίων μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας ανά κτίσμα.

Αυτά τα μέτρα αφορούν την πρόσβαση στο ακίνητο, τη δημιουργία ζωνών προστασίας, την αποθήκευση υλικών, τον τακτικό καθαρισμό και την εκπόνηση σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης. Οι δήμοι στη συνέχεια θα πρέπει να υποδεχτούν τις δηλώσεις και να επιλέξουν αυτοί πού θα πραγματοποιήσουν δειγματοληπτικούς ελέγχους.

akatharista.apps.gov.gr

Για τον καθαρισμό των οικοπεδικών και ακάλυπτων χώρων, η προθεσμία δήλωσης μπορεί να λήγει στις 30 Ιουνίου, όμως τα συνεργεία και οι… μπουλντόζες, σε αρκετές περιπτώσεις, έχουν πιάσει δουλειά. Σε κάθε άκρη της Ελλάδας πραγματοποιούνται εργασίες καθαρισμού οικοπέδων, ώστε να γίνουν, στη συνέχεια, από τους ιδιοκτήτες τους οι δηλώσεις καθαρισμού στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας, η οποία βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση akatharista.apps.gov.gr, καθώς και στον ιστότοπο του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας civilprotection.gov.gr.

Η νέα ψηφιακή πλατφόρμα δήλωσης του καθαρισμού οικοπέδων με τον τίτλο Ακαθάριστα Οικόπεδα έχει ανοίξει και έχει δεχθεί τις πρώτες χιλιάδες δηλώσεις από πολίτες, με τις αρχές να εκτιμούν ότι τις επόμενες εβδομάδες και όσο θα πλησιάζουμε στη λήξη της προθεσμίας θα μεγαλώνει ο αριθμός των υποβληθεισών δηλώσεων, οι οποίες εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν το ένα εκατομμύριο.

Οι δηλώσεις γίνονται στο πλαίσιο του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών που έχει συσταθεί από το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με αντικείμενο την καταγραφή των υποχρεώσεων των πολιτών κατά την αντιπυρική περίοδο και την τήρηση των μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας. Στην πλατφόρμα οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τον καθαρισμό του οικοπέδου τους, καθώς και να προχωρήσουν σε καταγγελία για ακαθάριστα οικόπεδα. Παράλληλα, οι δήμοι μέσω της πλατφόρμας θα μπορούν να καταχωρούν τους ελέγχους που έχουν διενεργήσει καθώς και τα οικόπεδα που πρόκειται να ελεγχθούν απ’ αυτούς.

Οι πρώτες καμπάνες

Και αν σε ό,τι αφορά τις καταγγελίες η κίνηση είναι υποτονική, καθώς δεν έχουν συμπληρωθεί ούτε… χίλιες (999 την περασμένη Πέμπτη), σε επίπεδο δήμων έχουν αρχίσει οι έλεγχοι αλλά και τα πρώτα… παρατράγουδα. Για την ακρίβεια, έπεσαν οι πρώτες καμπάνες. Σε μία από αυτές τις περιπτώσεις, στο Χαλάνδρι, επιβλήθηκε πρόστιμο 1.028 ευρώ σε κήπο με… συνθετικό χλοοτάπητα αλλά και σε κήπο όπου είχαν φυτρώσει μερικά μαρούλια, όπως καταγγέλλει η ιδιοκτήτρια, με τον δήμαρχο να απαντά πως η ένστασή της θα εξεταστεί, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να έγινε λάθος.

Πριν από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων, πάντως, το υπουργείο με ανακοίνωσή του υπενθύμισε ότι η υποχρέωση καθαρισμού του οικοπέδου είναι διαρκής. Επισημαίνει ότι «οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30ή Απριλίου εκάστου έτους και να τους συντηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου».

Για όσους υπόχρεους δεν υποβάλλουν δήλωση καθαρισμού οικοπέδου προβλέπεται πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ, ενώ για όσους υποβάλλουν ψευδή δήλωση στο Εθνικό Μητρώο προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών και χρηματική ποινή 180 έως 360 ημερησίων μονάδων. Το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 70 ευρώ, ούτε ανώτερο από 150 ευρώ.

Οι αριθμοί

121.649 δηλώσεις Καθαρισμού είχαν υποβληθεί μέχρι την περασμένη Πέμπτη στην ειδική πλατφόρμα akatharista.apps.gov.gr (και στον ιστότοπο civilprotection.gov.gr)
999 καταγγελίες για ακαθάριστα οικόπεδα έχουν υποβληθεί στον ίδιο ιστότοπο