Ελαιόλαδο: Οι νέες προβλέψεις για παραγωγή και τιμές

Στην περαιτέρω ανάκαμψη της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου, η οποία φαίνεται να επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα την ελαιοκομική χρονιά 2024/25 που μόλις ξεκίνησε, ποντάρει η αγορά, εκτιμώντας ότι ίσως έτσι μπει τέλος στις τιμές ρεκόρ των δύο τελευταίων χρόνων.

Μετά από δύο περιόδους με χαμηλή παραγωγή και τιμές ρεκόρ το 2024/25 η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ αλλά και στην Ελλάδα, αναμένεται να επιστρέψει στα μέσα επίπεδα, αυξημένη κατά 31%. Σύμφωνα μάλιστα, με τις φθινοπωρινές βραχυπρόθεσμες προοπτικές της Κομισιόν, καθώς αυξάνεται η διαθεσιμότητα, οι τιμές αναμένεται να μειωθούν σταδιακά και η κατανάλωση να αυξηθεί κατά 7%.

Η αυξημένη παραγωγή στην Ισπανία εκτιμάται ότι μπορεί να ωθήσει την τιμή του παραγωγού σε χαμηλότερα επίπεδα, ενώ μεγάλο στοίχημα για τον κλάδο αποτελεί και το αν θα ανακάμψει η κατανάλωση, η οποία τα τελευταία δύο χρόνια έκανε βουτιά κατά 30% με 40% λόγω της εκτίναξης των τιμών.

Πάντως, σύμφωνα και με τις τελευταίες φθινοπωρινές προβλέψεις, αν η τρέχουσα καλλιεργητική περίοδος δεν διαταραχθεί από απρόοπτα καιρικά φαινόμενα, τότε η παραγωγή θα επανέρθει σε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ οι τιμές αναμένεται να υποχωρήσουν. Κομβικό σημείο θα αποτελέσει το διάστημα προς τα τέλη του χρόνου, περίοδο όπου θα έχει ξεκαθαρίσει η εικόνα με τις ποσότητες που θα συγκεντρωθούν και θα διακινηθούν στην αγορά.

Η κύρια όμως αβεβαιότητα που παραμένει είναι κατά πόσο τη νέα ελαιοκομική σεζόν 2024/25 θα προσαρμοστούν οι τιμές όταν γεμίσουν οι δεξαμενές των ελαιοτριβείων και πώς θα αντιδράσουν οι καταναλωτές.

Παραμένουν υψηλά οι τιμές ελαιόλαδου

Σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα έφτασαν οι τιμές παραγωγού την σεζόν 2023/24, μετά από δύο εκστρατείες με ιστορικά χαμηλή παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ, οι οποίες και κορυφώθηκαν τον Ιανουάριο του 2024.

Χαρακτηριστικές είναι οι μέσες τιμές που καταγράφηκαν στην Ισπανία, οι οποίες σύμφωνα με την έκθεση, έφτασαν τα 903 ευρώ/100 kg, 851 ευρώ/100 kg και 845 ευρώ/100 kg για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, το παρθένο ελαιόλαδο και το λαμπάντε ελαιόλαδο, αντίστοιχα.

Έκτοτε, οι τιμές ακολουθούν ελαφρά πτωτική πορεία, καθώς παγιώνονται οι προσδοκίες για μια μέση εκστρατεία 2024/25. Ωστόσο, εξακολουθούν να είναι περίπου διπλάσιες από τον μέσο όρο της πενταετίας.

Οι εμπορικές πράξεις ελαιολάδου

Η χαμηλή διαθεσιμότητα και οι υψηλές τιμές στην ΕΕ έχουν επίσης επηρεάσει τις εμπορικές ροές, τόσο για τις εξαγωγές όσο και για τις εισαγωγές.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι εξαγωγές της ΕΕ ξεκίνησαν μια πτωτική τάση κατά τη διάρκεια της εκστρατείας 2022/23 και άρχισαν να ανακάμπτουν με αργούς ρυθμούς μόνο στα τέλη του 2023. Ο όγκος των εξαγωγών την περίοδο Οκτωβρίου – Ιουλίου ήταν 1,3% κάτω από εκείνον του 2022/23 και 26% κάτω από εκείνον του 2021/22. Σε αξία, η εικόνα είναι πολύ διαφορετική με αυξήσεις που έφτασαν στο 54% και το 56%, αντίστοιχα.

Μέχρι το τέλος της ελαιοκομικής σεζόν 2023/24, οι εξαγωγές εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσουν σε παρόμοιο χαμηλό όγκο με την προηγούμενη περίοδο εμπορίας, φτάνοντας τους 590 000 τόνους.

Αντίθετα, οι εισαγωγές της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 30% την περίοδο Οκτωβρίου-Ιουλίου. Αξιοσημείωτες είναι οι αυξήσεις από τους κύριους προμηθευτές, την Τυνησία (+20% και 62% μερίδιο) και την Τουρκία (+17%, 14% μερίδιο), ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός η εισαγωγή ποσοτήτων, αν και με μικρότερα μερίδια, και από άλλες πηγές όπως η Αίγυπτος, η Συρία και η Αργεντινή.

Δεδομένων των υψηλών τιμών, η κατανάλωση στην ΕΕ θα εξακολουθήσει να μειώνεται ελαφρώς (-1%) από το επίπεδο της προηγούμενης περιόδου εμπορίας και 22% κάτω από το 2021/22.

Με θετικό πρόσημο η παραγωγή ελαιόλαδου

Με κινητήρια δύναμη την αύξηση της παραγωγής της Ισπανίας, σε περίπου 1,3 εκατ. τόνους (αύξηση κατά 50% και κατά 65% μερίδιο) αλλά και της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, αναμένεται περαιτέρω ανάκαμψη για την παραγωγή ελαιολάδου της ΕΕ τη νέα ελαιοκομική σεζόν 2024/25. Ο μοναδικός λόγος για να διαψευστούν οι θετικές προβλέψεις, θα είναι η εμφάνιση ακραίων καιρικών συνθηκών τους επόμενους μήνες.

Την ίδια στιγμή, όπως όλα δείχνουν η Ιταλία κινδυνεύει να χάσει την δεύτερη θέση στην παγκόσμια κατάταξη των μεγάλων παραγωγών και να μετατοπιστεί στην πέμπτη θέση. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Ιταλία ενδέχεται να έχει χαμηλότερη παραγωγή από τη σεζόν 2023/24 και μετά την ξηρασία και τους καύσωνες στο νότο. Η μείωση αυτή εκτιμάται, σύμφωνα και με εκτιμήσεις ιταλικών συνεταιριστικών φορέων, ότι θα φτάσει ακόμα και στο 1/3 της παραγωγής. Σύμφωνα με νέα έκθεση του Ιταλικού Ινστιτούτου Υπηρεσιών για την Αγορά Γεωργίας και Τροφίμων (Ismea), η συνολική παραγωγή εκτιμάται ότι θα μειωθεί μεταξύ 215.000 και 235.000 τόνων.

Έτσι, συνολικά, η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ αναμένεται να φθάσει τους 2 εκατ. τόνους (+32% σε ετήσια βάση) και να προκαλέσει μείωση των τιμών, οδηγώντας σταδιακά σε ανάκαμψη της κατανάλωσης (+7%), με την επιφύλαξη του ρυθμού μετάδοσης των τιμών στους καταναλωτές, εκτιμάται στην έκθεση της Κομισιόν.

Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνεται, καθώς η διαθεσιμότητα αυξάνεται και οι τιμές μειώνονται, οι εξαγωγές της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν το 2024/25 κατά 10%, οι οποίες θα συμβάλουν στην αναπλήρωση των αποθεμάτων στους κύριους εξαγωγικούς προορισμούς.

Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να μειωθούν κατά 7%, αλλά η επίδραση μπορεί να μετριαστεί εάν επιβεβαιωθούν οι αυξημένες συγκομιδές στην Τυνησία και την Τουρκία, δεδομένης της ανταγωνιστικότητας των τιμών τους.