Εκλογή ευρωβουλευτών – Επιστολική ψήφος: Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή Ευρωβουλευτών, Επιστολική Ψήφος – Διευκόλυνση Ψήφου Εκλογέων, Εκκαθάριση Εκλογικών Καταλόγων και Λοιπές Διατάξεις», με το οποίο καθιερώνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας η επιστολική ψήφος.

Το νομοσχέδιο κινείται σε τέσσερις άξονες: εκλογή ευρωβουλευτών, επιστολική ψήφος – διευκόλυνση ψήφου εκλογέων, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και διευκόλυνση πρόσβασης ατόμων με αναπηρία στον προεκλογικό διάλογο.

Νέο σύστημα κατανομής εδρών

Πέραν της εισαγωγής της επιστολικής ψήφου το νομοσχέδιο προωθεί διατάξεις που καθιστούν αναλογικότερη την κατανομή των εδρών μεταξύ των κομμάτων που πήραν τουλάχιστον 3% στις ευρωεκλογές. Το νέο σύστημα – που αποκάλυψε το «Πρώτο ΘΕΜΑ» την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου – κρίθηκε αναγκαίο σύμφωνα με την την αιτιολογική έκθεση “προκειμένου να μην εμφανιστεί η πολύ πιθανή περίπτωση προσκύρωσης περισσοτέρων εδρών σε συνδυασμό, ο οποίος υστερεί με βάση την εκλογική του δύναμη από κάποιον άλλο συνδυασμό.

Τηρώντας τις αρχές των ευρωπαϊκών οργάνων (αναλογική κατανομή των εδρών, δυνατότητα θέσπισης ελάχιστου ορίου έως 5% για την εκλογή ευρωβουλευτή) ορίζεται ρητά ότι: διατηρείται το ελάχιστο όριο του τρία τοις εκατό (3%) σε κόμμα ή συνασπισμό συνεργαζόμενων κομμάτων για την εκλογή τουλάχιστον μιας έδρας. Για την κατανομή των εδρών ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην Επικράτεια όλοι οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, προς τον αριθμό των εκπροσώπων της χώρας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ειδικά για τις αδιάθετες έδρες ορίζεται πως κατανέμονται ανά μία σε όσους έχουν το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο, αρχίζοντας από τον συνδυασμό με το μεγαλύτερο υπόλοιπο . Σε περίπτωση ίσου αριθμού αχρησιμοποίητου υπολοίπου, προηγείται ο συνδυασμός με τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια. Σε περίπτωση που εξακολουθούν και παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μια σε κάθε συνδυασμό ξεκινώντας από αυτόν με τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια.

Υπενθυμίζεται πως με το ισχύον σύστημα η κατανομή των αδιάθετων ξεκινούσε από το κόμμα που είχε το μικρότερο ποσοστό.

Επιστολική

Αναφορικά με την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου, ο εκλογέας εντός επικράτειας δύναται να επιλέξει αν θα ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο αντί για προσέλευση στο εκλογικό του τμήμα. Οι εκλογείς που βρίσκονται εκτός επικρατείας θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα αποκλειστικά με επιστολική ψήφο. Ο εκλογέας παραλαμβάνει το εκλογικό υλικό, ψηφίζει και αποστέλλει τον φάκελό του στην Ειδική Επιτροπή Συλλογής Επιστολικής Ψήφου στα αρμόδια Πρωτοδικεία. Οι επιστολικές ψήφοι καταμετρώνται ταυτόχρονα με τις ψήφους στην υπόλοιπη χώρα. Η επιστολική ψήφος προβλέπεται στην εν λόγω πρωτοβουλία για τις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα.

Αναλυτικά η διαδικασία άσκησης του εκλογικού δικαιώματος κάνοντας χρήση της επιστολικής ψήφου:

· Δημιουργείται ηλεκτρονική πύλη για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου.

· Ο εκλογέας κάνοντας χρήση των κωδικών του καταχωρεί την αίτησή του και συμπληρώνει τη διεύθυνση στην οποία θέλει να του αποσταλεί το εκλογικό υλικό. Το κινητό του τηλέφωνο που δηλώνει καθώς και το email του, πιστοποιούνται με συνθηματικό μιας χρήσης (OTP).

· H αίτηση γίνεται αμέσως οριστική, μόλις αυτή υποβληθεί.

· Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων λήγει 40 ημέρες πριν τη διενέργεια των εκλογών. Μέχρι εκείνη την ημερομηνία ο εκλογέας μπορεί να τροποποιήσει τη διεύθυνση παραλαβής ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, καθώς και να ακυρώσει την αίτησή του.

Ο φάκελος θα περιέχει τον φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου, το φάκελο ψηφοφορίας, το ψηφοδέλτιο, έντυπο οδηγιών και κατάλογο υποψηφίων, καθώς και το έντυπο – υπεύθυνη δήλωση.

Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την 10η Ιανουαρίου 2024, και οι σχετικές παρατηρήσεις που θα υποβληθούν θα ληφθούν υπόψη κατά την τελική διαμόρφωση του κειμένου του σχεδίου νόμου, το οποίο θα έρθει στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση.