Φαράγγι των Νεκρών: Μια μαγευτική διαδρομή στο Λασίθι

Μπορεί ο νομός Λασιθίου να έχει συνδέσει το όνομά του κυρίως με την κοσμική Ελούντα και την πολύβουη Ιεράπετρα, αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι στο ενδιάμεσο δεν υπάρχουν και άλλες ομορφιές για να χαρείτε: από φρούρια, εκκλησίες και ερείπια αρχαίων πόλεων και οικισμών μέχρι πολύ ενδιαφέρουσες πεζοπορικές διαδρομές, όπως αυτή που διασχίζει το φαράγγι της Ζάκρου.

Στα ανατολικά, λοιπόν, του νομού Λασιθίου, κοντά στο χωριό Ζάκρος, βρίσκεται το περίφημο ομώνυμο φαράγγι ή αλλιώς φαράγγι των Νεκρών. Ένα πανέμορφο φαράγγι, που η έξοδός του προς τη θάλασσα βγάζει σε έναν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της Μινωικής εποχής και σε μια υπέροχη παραλία.

Μη σας τρομάζει η ονομασία «Φαράγγι των Νεκρών», δεν σημαίνει ότι έχετε λίγες πιθανότητες να επιζήσετε εάν αποφασίσετε να το διασχίσετε, κάθε άλλο. Θεωρείται από τα εύκολα φαράγγια. Την ονομασία αυτή την πήρε από τη συνήθεια των Μινωιτών να θάβουν τους νεκρούς τους στις σπηλιές στα απότομα βράχια του φαραγγιού.

Για να φθάσετε στο φαράγγι, θα χρειαστεί να οδηγήσετε περίπου μια ώρα από τη Σητεία. Μια διαδρομή που μπορείτε να κάνετε από την προηγούμενη ημέρα και να διανυκτερεύσετε στο χωριό Ζάκρος. Θα χαλαρώσετε στα καφενεία του, να φάτε στα ταβερνάκια του, και νωρίς το πρωί θα τραβήξετε για το φαράγγι. Στις εισόδους του φαραγγιού, μάλιστα, υπάρχουν και μεγάλα ανοίγματα για να αφήσετε το αυτοκίνητό σας.

Το μονοπάτι που διασχίζει το φαράγγι, το οποίο ξεκινά λίγο έξω από τη Ζάκρο και καταλήγει στον οικισμό της Κάτω Ζάκρου, αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Ξεκινά από την Πορτογαλία, μπαίνει στην Ελλάδα από τα βόρεια και διασχίζει την Κρήτη. Για να μπείτε στο φαράγγι υπάρχουν δύο είσοδοι: η μία είναι λίγο έξω από το χωριό Ζάκρος και η άλλη είναι λίγο πιο νότια αυτής, πιάνοντας τη διαδρομή περίπου στο μέσο και από εκεί, μέχρι την έξοδο, θα χρειαστείτε περίπου δύο ώρες. Υπάρχει σχετική σήμανση και στις δύο εισόδους.

Το μονοπάτι του φαραγγιού δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, ούτε έχει τεχνικά περάσματα, αλλά στην είσοδό του είναι κάπως πιο απότομα -το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη προσοχή παραπάνω. Μόλις μπείτε στο φαράγγι, η διαδρομή είναι πολύ πιο εύκολη, οπότε είναι κατάλληλη και για εκείνους που δεν έχουν μεγάλη εμπειρία -αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν πρέπει να προσέχετε εκεί που περπατάτε.

Η φύση στο φαράγγι έχει δημιουργήσει μικρά θαύματα. Τα τεράστια βράχια με τις σπηλιές, πάνω ψηλά, που αποτελούσαν την τελευταία κατοικία των Κρητικών της Μινωικής εποχής αλλά και το Μινωικό Παλάτι της Ζάκρου στο τέλος της διαδρομής, κάνουν το φαράγγι να ξεχωρίζει. Μην περιμένετε πυκνή θεόρατη βλάστηση, -όχι πως λείπουν τα πλατάνια- αλλά εδώ κυρίως επικρατεί η χαμηλή. Σκίνα, πικροδάφνες, λεβάντες, λογιών λογιών θάμνοι που μοσχοβολούν, κάπου κάπου καμιά συκιά και πουρνάρια, ενώ δεν είναι απίθανο να συναντήσετε και κατσίκια που έχουν βγει για βοσκή.

Μπορείτε να διασχίσετε το φαράγγι κάθε εποχή του χρόνου, τον χειμώνα φυσικά θέλει μεγαλύτερη προσοχή. Ωστόσο, οι μικρές λίμνες και οι καταρράκτες που σχηματίζονται από τις εποχικές βροχές αποζημιώνουν από την όποια ταλαιπωρία. Το καλοκαίρι πάλι, μπορεί να μην έχει νερό αλλά η παραλία στην Κάτω Ζάκρο σας δίνει τη δυνατότητα να δροσιστείτε στα υπέροχα νερά της με άπειρες βουτιές, όπως επίσης και να ξαποστάσετε με κρητικά μεζεδάκια στα παρακείμενα ταβερνάκια.

Από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία είναι η έξοδος του φαραγγιού, καθώς εκεί βρίσκεται το ανάκτορο της Ζάκρου, το τέταρτο σε μέγεθος της Κρήτης της Μινωικής εποχής. Τα ευρήματα που βρέθηκαν στην περιοχή, όπως οι χαυλιόδοντες ελέφαντα, η φαγεντιανή, ο χαλκός κ.ά. δείχνουν ότι υπήρξε κέντρο εμπορικών ανταλλαγών με τις χώρες της Ανατολής. Το ανάκτορο οικοδομήθηκε σε δύο φάσεις: η πρώτη ήταν περίπου το 1900 π.Χ. και η δεύτερη γύρω στο 1600 π.Χ. Ωστόσο, όπως το σύνολο σχεδόν του Μινωικού πολιτισμού, καταστράφηκε στα 1450 π.Χ. Καταλαμβάνει μια έκταση μεγαλύτερη των 8.000 τ.μ. και υπολογίζεται ότι στο χώρο αυτό υπήρχαν περίπου 300 διαμερίσματα. Το καλοκαίρι ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοιχτός μέχρι τις 8 μ.μ. ενώ το χειμώνα κλείνει στις 3:30 μ.μ.

Τώρα για αυτούς που ζητάνε το κάτι παραπάνω, το φαράγγι στην έξοδό του στον οικισμό της Κάτω Ζάκρου έχει δύο ασφαλισμένα αναρριχητικά πεδία με πολλές διαφορετικές διαδρομές. Το πρώτο βρίσκεται μόλις στα 150 με 200 μέτρα πριν από την έξοδο και έχει μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας και το δεύτερο στα 50 μέτρα πριν βγείτε από το φαράγγι.

Αν τώρα σκέφτεστε ότι θα γυρίσετε από την Κάτω Ζάκρο στο χωριό όπου αφήσατε το αυτοκίνητό σας, υπάρχουν δύο επιλογές: ένας από την παρέα να μείνει πίσω και να σας παραλάβει με το αυτοκίνητο ή να πάρετε ταξί. Το καλοκαίρι κάποιες χρονιές υπάρχει και δρομολόγιο του ΚΤΕΛ που συνδέει το χωριό με τον παραλιακό οικισμό της Κάτω Ζάκρου με στάση στη δεύτερη είσοδο αλλά δεν είναι σίγουρο ότι το δρομολόγιο είναι ενεργό κάθε χρόνο. Μπορείτε, όμως, να κάνετε μία κάπως διαφορετική διαδρομή από την παραπάνω. Μια κυκλική διαδρομή περίπου 4 ωρών. Η διαδρομή ξεκινά από την Κάτω Ζάκρο, περίπου 30 μέτρα πριν από την είσοδο του φαραγγιού, ανεβαίνει σε ένα ύψωμα με υψομετρική διαφορά περίπου 100 μέτρων, μπαίνει στο φαράγγι και ακολουθώντας το μονοπάτι προς Κάτω Ζάκρο, φθάνετε πάλι στο αρχικό σημείο.