Χανιά: Τα πιο κορυφαία και σύγχρονα οινοποιεία

Τα Χανιά είναι μια περιοχή με μεγάλη οινική ιστορία και παράδοση. Σήμερα, οι παραγωγοί του νομού παντρεύουν τη παράδοση με το νέο και ξεχωρίζουν για τη ποιότητα της δουλειάς τόσο στο αμπέλι όσο και στην οινοποίηση.

Ο νομός είναι ένας από τους πιο τουριστικούς στο νησί και κάθε χρόνο συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό τουριστών τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Υπό αυτές τις συνθήκες τα οινοποιεία δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην οινοτουριστική τους ανάπτυξη.

Τοπογραφία και αμπελοτόπια

Τα Χανιά βρίσκονται στο δυτικό άκρο της Κρήτης με κυρίαρχο στοιχείο της μορφολογίας να είναι τα Λευκά Όρη που φθάνουν τα 2.000 μέτρα υψόμετρο και διατρέχουν το νομό σε όλο του το μήκος. Ο νομός των Χανίων έχει αρκετή βλάστηση και είναι ο πιο δροσερός του νησιού. Αυτό οφείλεται στο ότι τα Λευκά όρη αφενός εγκλωβίζουν τις κινούμενες προς ανατολικά αέριες μάζες προκαλώντας συχνές βροχοπτώσεις και αφετέρου στο ότι λειτουργούν ως ένας φυσικός φράχτης εμποδίζοντας τον καυτό λίβα να επηρεάσει το κλίμα, ειδικά στο βόρειο κομμάτι που φιλοξενεί και τη συντριπτική πλειοψηφία των αμπελιών. Ο βορινός προσανατολισμός των αμπελιών και τα καλοκαιρινά μελτέμια, που κυκλοφορούν ανάμεσα στα νησιά του Αιγαίου, προσφέρουν μια επιπλέον ανακούφιση στο κατά κανόνα θερμό περιβάλλον της νότιας Μεσογείου. Το κύριο τμήμα του χανιώτικου αμπελώνα βρίσκεται σε υψόμετρο μεταξύ 200 και 500 μέτρων δυτικά της πόλης. Παρόλα αυτά υπάρχουν σημαντικές φυτεύσεις τόσο στο επίπεδο της θάλασσας, όσο και σε υψόμετρα που αγγίζουν τα 900 μέτρα.

Οινική ιστορία

Ο μινωικός πολιτισμός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της αμπελοκαλλιέργειας και της τέχνης της οινοποίησης στη περιοχή. Το αμπέλι και το κρασί ταξίδεψαν από την Κρήτη στα νησιά του Αιγαίου και από εκεί στην Ηπειρωτική Ελλάδα για να συνδεθούν άρρηκτα μεν μεσογειακό τρόπο ζωής. Στη περιοχή των Χανίων αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η χωρική οινοποίηση χάρη στην οποία διασώθηκαν τοπικές ποικιλίες και παλιοί αμπελώνες. Παραδοσιακά τα κλήματα διαμορφωνόταν σε σχήμα θάμνου, γνωστοί ως κυπελλοειδείς αμπελώνες. Η διαμόρφωση σε θάμνο έχει αφενός μικρό κόστος εγκατάστασης και αφετέρου προφυλάσσει τα σταφύλια από την έντονη ηλικιακή ακτινοβολία που καταλήγει σε εγκαύματα και πικρές γεύσεις στο κρασί. Από τις χωρικές οινοποιήσεις προέκυψε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στυλ κρασιού, ο «Μουραβάς». Πρόκειται για ένα οξειδωτικό στυλ κρασιού, κυρίως από σταφύλια της ερυθρής τοπικής ποικιλίας Ρωμέικο.

Σύγχρονος αμπελώνας

Παρά το γεγονός ότι η αμπελουργία και η οινοποίηση στο νομό έχουν τις ρίζες τους χιλιάδες χρόνια πίσω, η οργανωμένη αμπελοκαλλιέργεια και η επαγγελματική οινοποίηση άργησε να αναπτυχθεί. Πιθανά αυτό να οφείλεται στο ότι η χωρική οινοποίηση ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη. Σχεδόν κάθε οικογένεια είχε το δικό της αμπελώνα και παρήγαγε μόνη της το κρασί καλύπτοντας μεγάλο τμήμα των αναγκών της σε αυτό. Αυτή η παράδοση διέσωσε πολλούς παλιούς αμπελώνες που σήμερα είναι σε θέση να δίνουν κρασιά ιδιαίτερης συμπύκνωσης και πολυπλοκότητας. Επιπλέον, διέσωσε το παραδοσιακό στυλ του «Μουραβά» το οποίο έχει αρχίσει να παράγεται και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Τα Χανιά είναι η πατρίδα της ερυθρής ποικιλίας Ρωμέικο και της λευκής Μοσχάτο Σπίνας. Εξαιρετικά αποτελέσματα έχουμε από της διεθνείς ποικιλίες του Ροδανού, τις ερυθρές Syrah, Grenache, Mourvèdre και τη λευκή Roussanne. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρουν έχουν οι ερυθρές Κοτσιφάλι και Μανδηλαριά και οι λευκές Βιλάνα, θραψαθήρι, Αθήρι, Ασύρτικο και Malvasia Aromatica.

Νομοθετικά προστατευόμενες περιοχές

Τα κρασιά που παράγονται στο νομό Χανίων μπορούν να χρησιμοποιούν τη ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) Χανίων ή το γενικότερο ΠΓΕ Κρήτης. Συνήθως το δεύτερο χρησιμοποιείται όταν μέρος ή όλα τα σταφύλια προέρχονται από γειτονικούς νομούς. Τέλος υπάρχει και το μικρότερο ΠΓΕ Κίσσαμος, στη περιοχή του οποίου κυριαρχεί η ποικιλία Ρωμέικο. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχει θεσμοθετηθεί κάποια ζώνη ΠΟΠ (Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης).

Οινοτουρισμός, γαστρονομία και πολιτισμός

Τα Χανιά είναι χτισμένα στο βόρειο τμήμα του νομού, είναι μια από τις πιο γραφικές πόλεις της Κρήτης και συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό τουριστών στα σοκάκια της. Τα οινοποιεία προσεγγίζονται εύκολα από την πόλη και τα περισσότερα βρίσκονται στα νοτιοδυτικά της. Οι παραγωγοί έχουν παντρέψει τη παράδοση του τόπου με τις σύγχρονες οινοποιητικές απαιτήσεις δημιουργώντας όμορφους και φιλόξενους χώρους. Η περιοχή των Χανίων έχει ξεχωριστό γαστρονομικό ενδιαφέρον προσφέροντας στους επισκέπτες πολλά ξεχωριστά τοπικά εδέσματα που δημιουργούν ιδιαίτερους συνδυασμούς με τα κρασιά της. Μερικά από τα πιο γνωστά είναι τα καλιτσούνια με γέμιση μυζήθρας και τοπικά βότανα, οι σφακιανές πίτες, οι μπουμπουριστοί χοχλιοί, το γαμοπίλαφο, το ψητό ή αλλιώς κοφτό κατσικάκι, το απάκι, τα τοπικά κίτρινα τυριά και τα φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Σημαντικά σημεία ενδιαφέροντος του νομού είναι το παλιό ενετικό λιμάνι, το αρχαιολογικό μουσείο η παλιά δημοτική αγορά της πόλης, το φαράγγι της Σαμαριάς και οι πολλές παραλίες.

Οινοποιείο Μανουσάκη

Το οινοποιείο ιδρύθηκε από τον Θεόδωρο Μανουσάκη στις παρυφές του Βατόλακκου. Ο Θεόδωρος Μανουσάκης ζει και δραστηριοποιείται στην Αμερική και το οινοποιείο ήταν το αποτέλεσμα της επιθυμίας του για σύνδεση με το τόπο της καταγωγής του. Σήμερα η κόρη του Αλεξάνδρα έχει εγκατασταθεί μόνιμα στα Χανιά και ασχολείται συστηματικά με το οινοποιείο. Το οινοποιείο παράγει κρασιά εξαιρετικής δύναμης και πολυπλοκότητας από ποικιλίες του Ροδάνου. Αυτά βρίσκουν τη κορύφωσή τους στην ετικέτα «Νόστος Blend», το χαρμάνι των Syrah, Mourvèdre, Grenache Rouge και Roussane που καλλιεργούνται σε υψόμετρο από 320 έως 600 μέτρα. Η ετικέτα «Νόστος Ρωμέικο» είναι ένα κρασί Blanc de Noirs, δηλαδή ένα λευκό κρασί που προέρχεται από τα κόκκινα σταφύλια της τοπικής ποικιλίας Ρωμέικο με ζωηρή οξύτητα και φρεσκάδα.

Τέλος το Νόστος ροζέ είναι τραγανό ροζέ με ελαφρώς γλυκό τελείωμα που προέρχεται από το πάντρεμα των ποικιλιών Grenache Rouge, Ρωμέικο και Syrah. Το οινοποιείο λειτουργεί ως επισκέψιμο και προσφέρει πολλά εναλλακτικά πακέτα ξενάγησης. Λόγω της υψηλής επισκεψιμότητας είναι καλό να έχει προηγηθεί ραντεβού. Επίσης στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου λειτουργεί εστιατόριο. Η ξενάγηση μπορεί να γίνει είτε στα ελληνικά είτε στα αγγλικά.

Διεύθυνση: Βατόλακος, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 28210 78787
Email:  info@manousakiswinery.com
Website: www.manousakiswinery.com

Οινοποιείο Καραβιτάκη

Το 1998 ο Μανόλης Καραβιτάκης, χημικός-οινολόγος, ξεκίνησε την αναμόρφωση των οικογενειακών αμπελώνων και τη κατασκευή του σύγχρονου οινοποιείου. Σήμερα, τη παράδοση συνεχίζει ο γιος του Νίκος, επίσης Χημικός. Στους ιδιόκτητους αμπελώνες καλλιεργούνται τόσο τοπικές ελληνικές ποικιλίες όσο και διεθνείς. Το σύγχρονο οινοποιείο βρίσκεται ανάμεσα σε αμπελώνες και ελαιώνες στην κορυφή των λόφων της περιοχής Κολυμπάρι. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζει η «Ελιά Blend» το ρωμαλέο χαρμάνι από ερυθρές ποικιλίες του Ροδανού (Syrah, Grenache, Carignan) που ωριμάζει από 11 έως 14 μήνες σε γαλλικά και αμερικάνικα δρύινα βαρέλια. Το «kompsos Liatiko» είναι ένα φρουτώδης κρασί με ελαφρύ ερυθρό χρώμα και ευχάριστες νότες γλυκών μπαχαρικών που μπορεί να καταναλωθεί ευχάριστα δροσερό συνοδεύοντας πιάτα τυριών ή ζυμαρικά με ερυθρές σάλτσες.

Τέλος το «Klima Vidiano» είναι ένα φινετσάτο και πολύπλοκο λευκό κρασί από τη τοπική ποικιλία Βιδιανό που ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια των 500 λίτρων, σε πορσελάνινους αμφορείς και σε ανοξείδωτες δεξαμενές. Είναι ιδανικό για να συνοδεύσει θαλασσινούς μεζέδες και ψαρικά. Το οινοποιείο λειτουργεί ως επισκέψιμο και οι επισκέπτες μπορούν να το επισκέπτονται τις ώρες λειτουργίας αλλά και κατόπιν ραντεβού. Το 2024 προγραμματίζεται η λειτουργεία εστιατορίου. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει και στα αγγλικά.

Διεύθυνση: Ποντικιανά, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 28240 23381,+30 6974 323852
Email:  info@karavitakiswines.com
Website: karavitakiswines@hotmail.com

Οινοποιείο Ντουράκη

Ο οινολόγος Αντρέας Ντουράκης ίδρυσε το οινοποιείο το 1988 στον Αλίκαμπο σε υψόμετρο 350 μέτρων. Τα αμπέλια είναι φυτεμένα σε επικλινή και πετρώδη εδάφη ανάμεσα στο κρητικό πέλαγος και στις πλαγιές των Λευκών Ορέων και για τη καλλιέργειά τους εφαρμόζοντας βιολογικές πρακτικές. Το «Λίχνος Βιδιανό» παντρεύει όμορφα ανθικά και λεμονάτα αρώματα ενώ το διακριτικό βαρέλι προσθέτει βανιλάτες νύξεις. Από τη τοπική ποικιλία Ρωμέικο παράγονται δυο ξεχωριστά κρασιά, το αφρώδες «Cassiopeia Romeiko» και το γλυκό «Euphoria Romeiko».

Το πρώτο παράγεται με τη κλασσική μέθοδο της Καμπανίας δίνοντας ένα αφρώδη οίνο με λεπτές φυσαλίδες, υψηλές οξύτητες και ευγενικά ανθικά αρώματα. Η γλυκιά εκδοχή του Ρωμέικου παράγεται από το λιάσιμο των σταφυλιών και γοητεύει με τα πλούσια αρώματα εσπεριδοειδών, μελιού και καραμέλας βουτύρου. Το οινοποιείο λειτουργεί ως επισκέψιμο. Από τα μέσα Απριλίου έως τα μέσα του Νοεμβρίου δέχεται επισκέπτες καθημερινά από τις 11:00 έως τις 19:00, ενώ το υπόλοιπο διάστημα κατόπιν ραντεβού. Στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου λειτουργεί εστιατόριο. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει και στα Αγγλικά.

Διεύθυνση: Αλίκαμπος Αποκορώνου, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 2825051761
Email:  info@dourakiswinery.gr
Website: www.dourakiswinery.gr

Οινοποιείο Ενδοχώρα

Το οινοποιείο Ενδοχώρα είναι ένα μικρό οινοποιείο με συνολικό παραγωγή τις 10.000 φιάλες ετησίως. Οι αμπελώνες είναι ιδιόκτητοι και βρίσκονται στις περιοχές Αποκόρωνας και Κεραμεία των Χανιων. Οι άνθρωποι του οινοποιείου δίνουν έμφαση στις τοπικές ποικιλίες Κοτσιφάλι, Ρωμέικο και Βιδιανό, ενώ υπάρχουν φυτέψεις και από τη διεθνή ποικιλία Syrah. Οι χαμηλές αποδόσεις, οι ήπιες παρεμβάσεις και οι εφαρμογή βιολογικών πρακτικών στην αμπελοκαλλιέργεια βοηθούν στην ανάδειξη του terroir.

Το λευκό κρασί από Βιδιανό αναδεικνύει το φρουτώδη χαρακτήρα της κρητικής ποικιλίας, ενώ η παραμονή για πέντε μήνες με τις οινολάσπες του χαρίζει όγκο, πολυπλοκότητα αρωμάτων και λιπαρή υφή. Το ερυθρό κρασί από τη τοπική ποικιλία Κοτσιφάλι κερδίζει με το γεμάτο σώμα, τα αρώματα κόκκινων φρούτων και τις βοτανικές νότες, ενώ το Ρωμέικο οινοποιείται σε ένα ανάλαφρο και δροσερό ροζέ κρασί. Το οινοποιείο δεν είναι επισκέψιμο, αλλά μπορεί να δεχτεί κόσμο κατόπιν ραντεβού. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει και στα Αγγλικά. Επίσης κατόπιν επικοινωνίας, για ολιγομελής ομάδες επισκεπτών, διοργανώνονται ξεναγήσεις και οινογευσίες στα αμπέλια.

Διεύθυνση: Εμμανουήλ Πιμπλή 7, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 6979698169
Email:  endochora.wines@gmail.com

Οινοποιείο Ανώσκελη

Η οικογένεια Μαμιδάκη ίδρυσε την εταιρία το έτος 1983 στο χωριό Ανώσκελη που βρίσκεται σε υψόμετρο 260 μέτρων δυτικά των Χανίων. Η οικογένεια εκτός από την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποίηση ασχολείται και με την παραγωγή έξτρα παρθένου ελαιόλαδου από τη Κορωνέικη ελιά. Ο λευκός οίνος «ΑΝΩ ΠΛΑΓΙΑ» παράγεται από το πάντρεμα του Ασύρτικου και της Μαλαγουζιάς και συνδυάζεται εξαιρετικά με θαλασσινά και φρέσκιες σαλάτες. Η ετικέτα «200» είναι μια επετειακή ετικέτα του οινοποιείου προς τιμή των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Είναι ένα μονο-ποικιλιακό λευκό κρασί από Ασύρτικο με υψηλή οξύτητα και βουτυρένια επίγευση. Το «STONE WINE» είναι ένας ερυθρός οίνος που κυκλοφορεί σε μόλις 300 φιάλες ετησίως. Παράγεται από πέντε διαφορετικές εσοδείες της ποικιλίας Ρωμέικο αποδίδοντας πολύπλοκες γεύσεις κόκκινων φρούτων και καραμέλας. Η εταιρία λειτουργεί ως επισκέψιμο οινοποιείο και ελαιοτριβείο. Οι επισκέψεις είναι καλό να γίνονται κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία γίνεται στα Ελληνικά και στα Αγγλικά.

Διεύθυνση: Ανώσκελη Πλατανιάς, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 2824083126-127
Email:   info@anoskeli.gr  tastingtour@anoskeli.gr
Website: www.anoskeli.gr

Κτήμα Λουπάκη

Το Κτήμα Λουπάκη βρίσκεται στην ημιορεινή περιοχή του Δήμου Πλατανιά, στη κορφή του λόφου «Γρα-Λυγιά» απολαμβάνοντας τη σκιά των Λευκών Ορέων κι ατενίζοντας το Κρητικό Πέλαγος. Συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση τα αδέρφια Μιλτιάδης και Ασπασία Λουπάκη αναλάβανε και εξελίξανε το οινοποιείο σε μια πρότυπη σύγχρονη μονάδα παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας οίνου. Ο οινολόγος Μιλτιάδης Λουπάκης καλλιεργεί τους οικογενειακούς αμπελώνες, 30 στρεμμάτων, με τις ποικιλίες Βηλάνα, Κοτσιφάλι, Μαντηλάρι και Cabernet Sauvignon. Από τις ετικέτες του κτήματος ξεχωρίζουν η «Κόκκινη Κορφή» ένα Cabernet Sauvignon που έχει ωριμάσει για 12 μήνες σε δρύινα βαρέλια για να συνδυαστεί ιδανικά με τοπικά κρέατα.

Το «Χάδι Ερυθρός» είναι μια φρέσκια εκδοχή της τοπικής ποικιλίας Κοτσιφάλι για πιο ανάλαφρους συνδυασμούς όπως ζυμαρικά με κόκκινες σάλτσες, ενώ το «Χάδι Λευκός» που είναι ένα δροσερό και φρέσκο κρασί από τη ποικιλία Βηλάνα, ιδανικό για να καταναλωθεί σε χαμηλότερες θερμοκρασίες στις ζεστές μέρες του Κρητικού καλοκαιριού. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο κατόπιν ραντεβού και η επικοινωνία μπορεί να γίνει στα ελληνικά, αγγλικά ή γαλλικά.

Διεύθυνση: Χωριό Καρές Δήμος Πλατανιά, Χανιά Κρήτης
Τηλ: +30 6945266287
Email: loupaki.aspasia@gmail.com
Επιμέλεια κειμένου: Πάνος Τζίμας DipWSET