Τζούλιαν Ασάνζ: Ο δημιουργός του WikiLeaks

Ο Αυστραλός προγραμματιστής και ακτιβιστής Τζούλιαν Ασάνζ (Julian Assange) είναι ο ιδρυτής του μιντιακού οργανισμού WikiLeaks, που προκάλεσε τη διεθνή προσοχή το 2010 με τη δημοσίευση απόρρητων κρατικών πληροφοριών των ΗΠΑ και έκτοτε βρίσκεται στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών.

Ο Τζούλιαν Χόκινς, όπως ήταν το αρχικό του επώνυμο, γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1971 στο Τάουνσβιλ της πολιτείας Κουίνσλαντ της Αυστραλίας. Η μητέρα του ήταν εικαστική καλλιτέχνις και ο πατέρας του οικοδόμος και αντιπολεμικός ακτιβιστής. Οι γονείς του χώρισαν προτού γεννηθεί και μεγάλωσε με τη μητέρα του και τον δεύτερο σύζυγό της, το επώνυμο του οποίου υιοθέτησε.

Από τα εφηβικά του χρόνια ανέπτυξε μία ιδιαίτερη ικανότητα με τους υπολογιστές κι έγινε γνωστός ως χάκερ. Το 1991 συνελήφθη για κατά συρροή εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, αλλά έπεσε στα μαλακά λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Την επόμενη δεκαετία, ταξίδεψε, σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και εργάστηκε ως σύμβουλος ασφαλείας υπολογιστών.

Η ίδρυση του WikiLeaks και η αποκάλυψη κρατικών μυστικών των ΗΠΑ

Το 2006 δημιούργησε τον μιντιακό οργανισμό WikiLeaks μαζί με άλλους ακτιβιστές. Η πρώτη του αποκάλυψη, που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της οργάνωσης τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, ήταν ένα μήνυμα ενός Σομαλού πολέμαρχου που ενθάρρυνε τη χρήση πληρωμένων ενόπλων για τη δολοφονία κυβερνητικών αξιωματούχων. Η αυθεντικότητα του εγγράφου μπορεί να μην επαληθεύτηκε, αλλά η ιστορία του WikiLeaks και τα ερωτηματικά σχετικά με τη δεοντολογία των μεθόδων του σύντομα το επισκίασαν.

Οι αποκαλύψεις του συνεχίστηκαν με αυξανόμενους ρυθμούς. Το 2007 δημοσίευσε λεπτομέρειες σχετικά με τις εγκαταστάσεις κράτησης του αμερικανικού στρατού στο Γκουαντάναμο της Κούβας. Το επόμενο έτος ο ιστότοπός του έκλεισε για λίγο ως αποτέλεσμα νομικών μέτρων στις ΗΠΑ, αλλά οι «καθρέφτες» (mirrors) του ιστότοπου παρέμειναν ανεπηρέαστοι.

Το 2010, το WikiLeaks δημοσίευσε σχεδόν μισό εκατομμύριο έγγραφα σχετικά κυρίως με τους πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Ενώ πολλές από τις πληροφορίες ήταν ήδη γνωστές, η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα θεώρησε τις διαρροές ως απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, το WikiLeaks άρχισε να δημοσιεύει περίπου 250.000 εμπιστευτικά διπλωματικά τηλεγραφήματα των ΗΠΑ. Αυτά τα απόρρητα έγγραφα χρονολογούνταν ως επί το πλείστον από το 2007 έως το 2010, αλλά περιλάμβαναν μερικά από το 1966.

Μεταξύ των θεμάτων που κάλυπταν ήταν οι παρασκηνιακές προσπάθειες των ΗΠΑ ν’ απομονώσουν πολιτικά και οικονομικά το Ιράν, εξαιτίας των φόβων για την ενδεχόμενη ανάπτυξη του πυρηνικού οπλοστασίου. Η διεθνής κοινότητα καταδίκασε τις αποκαλύψεις και ορισμένοι αμερικανοί πολιτικοί ζήτησαν τη σύλληψη του Ασάνζ ως τρομοκράτη.

Ποινικές διώξεις και το άσυλο του Εκουαδόρ

Ο Τζούλιαν Ασάνζ αντιμετώπισε επίσης ποινικές διώξεις στη Σουηδία, για σεξουαλική επίθεση. Τον Δεκέμβριο του 2010 συνελήφθη στο Λονδίνο εν αναμονή της πιθανής έκδοσής του στη Σουηδία, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση. Τον Φεβρουάριο του 2011 ένας βρετανός δικαστής αποφάσισε ότι η έκδοση έπρεπε να προχωρήσει, απόφαση για την οποία ασκήθηκε έφεση από τους δικηγόρους του.

Ο Ασάνζ εκφωνεί λόγο από το εσωτερικό της πρεσβείας του Ισημερινού στο Λονδίνο (19/8/2012)
Τον Ιούνιο του 2012, η έφεσή του απορρίφθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο και ο Ασάνζ αναζήτησε καταφύγιο στην πρεσβεία του Ισημερινού (Εκουαδόρ) στο Λονδίνο. Ζήτησε πολιτικό άσυλο με το σκεπτικό ότι η έκδοση στη Σουηδία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ενδεχόμενη δίωξη στις ΗΠΑ για ενέργειες που σχετίζονται με το WikiLeaks.

Ο Ασάνζ υποστήριξε ότι μια τέτοια δίκη θα είχε πολιτικά κίνητρα και πιθανώς να καταδικαζόταν σε θάνατο. Τον Αύγουστο το αίτημα του Ασάνζ έγινε δεκτό από την κυβέρνηση του Ισημερινού και παρέμεινε έγκλειστος στο κτίριο της πρεσβείας.

Η κάθοδος στην πολιτική και η επίθεση στη Χίλαρι Κλίντον

Ο Τζούλιαν Άσάνζ δεν έμεινε άπραγος και το 2013 ίδρυσε το Κόμμα WikiLeaks, με το οποίο διεκδίκησε μία έδρα στη Γερουσία της Αυστραλίας στις ομοσπονδιακές εκλογές της 7ης Σεπτεμβρίου, χωρίς όμως επιτυχία. Τον Αύγουστο του 2015 οι Σουηδοί εισαγγελείς σταμάτησαν την έρευνά τους για τρεις από τις κατηγορίες εναντίον του Ασάνζ, αν και συνέχισαν να διεξάγουν έρευνα για τον εκκρεμή ισχυρισμό του βιασμού.

Το 2016 αναμίχθηκε στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, όταν το WikiLeaks άρχισε να δημοσιεύει εσωτερικές επικοινωνίες από το Δημοκρατικό Κόμμα και την εκστρατεία της υποψήφιας των Δημοκρατικών, Χίλαρι Κλίντον. Ο Ασάνζ δεν έκρυψε την προσωπική του έχθρα προς τη Χίλαρι Κλίντον και οι διαρροές αποσκοπούσαν ξεκάθαρα να τις κάνουν τη μέγιστη ζημιά στην προεκλογική της εκστρατείας.

Πολλοί ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες και οι αμερικανικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι τα δεδομένα είχαν ληφθεί από χάκερ που συνδέονται με ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ο Ασάνζ, ωστόσο, διέψευσε ότι οι πληροφορίες προήλθαν από τη Ρωσία.

Η σύλληψη και φυλάκιση του Ασάνζ

Τον Μάιο του 2017 οι σουηδοί εισαγγελείς ανακοίνωσαν ότι είχαν διακόψει την εναντίον του έρευνα για βιασμό, θεωρώντας ότι ήταν αδύνατο να προχωρήσουν στην υπόθεση, καθώς ο Ασάνζ προστατεύεται στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο. Παρόλο που η έρευνα σταμάτησε, παρέμεινε εντός της πρεσβείας.

Στις 11 Απριλίου 2019, ο πρόεδρος του Ισημερινού Λένιν Μορένο ανακοίνωσε ότι η χώρα του απέσυρε το άσυλο στον Ασάνζ και τον κατηγόρησε ότι παραβίασε «τον κανόνα της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών», καθώς και τους όρους που είχε επιβάλει ο Ισημερινός στον Ασάνζ σχετικά με τη παραμονή του στην πρεσβεία. Λίγο μετά την ανάκληση του ασύλου του, η βρετανική αστυνομία μπήκε στην πρεσβεία του Ισημερινού και τον συνέλαβε.

Έκτοτε, ο Τζούλιαν Ασάνζ παραμένει κρατούμενος στη φυλακή Μπέλμαρς του Λονδίνου εν αναμονή της έκδοσής του ή μη στις ΗΠΑ.