Τζόνι Βαϊσμίλερ: Ο διαχρονικός Ταρζάν

Ποιος θα περίμενε ότι ο απόλυτος Ταρζάν της μεγάλης οθόνης ήταν ένας από τους κορυφαίους κολυμβητές του 20ού αιώνα. Κι όμως, ο ολυμπιακών προδιαγραφών αθλητής κέρδισε 5 ολυμπιακά χρυσά, έθεσε 24 παγκόσμια ρεκόρ στο άθλημα και κατέκτησε 51 αμερικανικούς κολυμβητικούς τίτλους.

Ένας από τους πρώτους ολυμπιονίκες σταρ της προπολεμικής περιόδου, ο Βαϊσμίλερ φιγούραρε άλλοτε (το 1950) ως ο καλύτερος κολυμβητής του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, όπως ψηφίστηκε από τους αθλητικογράφους της εποχής.

Κι αν είναι σπάνιο για έναν αθλητή να καταφέρει να κάνει μια δεύτερη καριέρα, και αυτή να συναγωνίζεται μάλιστα στα ίσα την πρώτη, ο Βαϊσμίλερ βάλθηκε να το καταρρίψει και αυτό, συνάμα με τα τόσα κολυμβητικά ρεκόρ του!

Κι αν στις νεότερες γενιές το όνομα του ανθρώπου που μάγεψε την οικουμένη με την ανατριχιαστική κραυγή του Ταρζάν δεν λέει τίποτα, είναι μόνο γιατί μας χωρίζουν πολλά πολλά χρόνια από τη δεκαετία του ’30…

Πρώτα χρόνια

Παρά τις φήμες, ο Γιάνος Πίτερ Βαϊσμίλερ δεν γεννήθηκε στη ζούγκλα, ούτε στην Πενσιλβάνια -όπως ήθελε ο εθνικός αμερικανικός μύθος-, αλλά ήταν γόνος ούγγρων μεταναστών. Γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου 1904 στην Τιμισοάρα της τότε Αυστροουγγαρίας (και σημερινής Ρουμανίας) και η καταραμένη φτώχεια αναγκάζει την αυστριακής καταγωγής ουγγρική φαμίλια να μεταναστεύσει στον Νέο Κόσμο.

Βρέφος ακόμα ο Τζόνι, η οικογένεια φτάνει έπειτα από περιπέτειες στο Σικάγο, προσδοκώντας μια καλύτερη ζωή. Η μοίρα του μετανάστη δεν ήταν ωστόσο καλύτερη: ο πατέρας βρίσκει μεν αρχικά δουλειά, αποτυγχάνει όμως αργότερα ως επιχειρηματίας και το ρίχνει στο ποτό, φέρνοντας τον όλεθρο στην οικογενειακή γαλήνη. Μόνη πηγή εισοδήματος, η λαντζέρισσα μητέρα.

Στο κλίμα αυτό, το φιλάσθενο και αδύναμο αγόρι παρατάει το σχολείο για να συμβάλει στο πενιχρό οικογενειακό εισόδημα, καθώς ο πατέρας εγκαταλείπει κάποια στιγμή τη φαμίλια. Ο γιατρός συστήνει στο αγόρι, που είχε χτυπηθεί εν τω μεταξύ από πολιομυελίτιδα, να ξεκινήσει το κολύμπι για να δυναμώσει και να αποφύγει την παράλυση, καθώς χρήματα για καλύτερη διατροφή δεν υπήρχαν. Ήταν η αρχή της γέννησης ενός θρύλου της κολύμβησης!

Σε ηλικία 14 ετών γράφεται λοιπόν στο τοπικό κολυμβητήριο και η επόμενη χρονιά θα του φέρει το ραντεβού με την Ιστορία. Ο προπονητής του Bill Bachrach, αναγνωρίζοντας τις ικανότητές του, τον βάζει να ορκιστεί: «Ορκίσου ότι θα δουλέψεις έναν χρόνο μαζί μου χωρίς ερωτήσεις και θα σε αναλάβω. Δεν θα κολυμπήσεις εναντίον κανενός. Θα είσαι απλά ένας σκλάβος και θα με μισήσεις θανάσιμα, στο τέλος όμως θα καταρρίψεις κάθε ρεκόρ που υπάρχει».

Έτσι κι έγινε, και όταν τελικά ο προπονητής τού δίνει την άδεια να συμμετέχει στο παναμερικανικό πρωτάθλημα του 1921, ο Τζόνι τον ξεπληρώνει κερδίζοντας όλα τα κολυμβητικά events εκτός από ένα! Το οποίο έμελλε μάλιστα να είναι η μόνη του ήττα σε ολόκληρη τη σπουδαία κολυμβητική του καριέρα!

Το 1922 ο Βαϊσμίλερ θέτει τα δύο πρώτα του ρεκόρ, κατακτώντας παράλληλα το αμερικανικό πρωτάθλημα σε όλες τις κατηγορίες! Κάτι που θα επαναλάβει και την επόμενη χρονιά, μην παραλείποντας να σημειώσει άλλη μια παγκόσμια επίδοση. Και στις 9 Ιουλίου 1922 έγινε ο πρώτος άνθρωπος του κόσμου που κολύμπησε τα 100 μέτρα σε λιγότερο από 1 λεπτό, καλύπτοντας την απόσταση σε 58,6 δευτερόλεπτα. Ταυτοχρόνως, σπάει το φράγμα των 5 λεπτών στο ελεύθερο των 440 γιάρδων…

Ολυμπιακές διακρίσεις

Ο κόσμος της κολύμβησης υποκλίθηκε στις πρωτοφανείς ικανότητες του Βαϊσμίλερ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 1924, όπου και απέσπασε δύο χρυσά μετάλλια στα 100 και 400 μέτρα ελεύθερο! Ταυτοχρόνως, θέτει νέο παγκόσμιο ρεκόρ στα 400 μέτρα και ολυμπιακό ρεκόρ στα 100. Και σαν να μην φτάνει αυτό, βοηθά την αμερικανική αποστολή να κερδίσει χρυσό στα 4×200 μέτρα ελεύθερο, αλλά και να πάρει το χάλκινο μετάλλιο με την αποστολή των ΗΠΑ στο πόλο!

Το 1925, 1926 και 1927, κέρδισε 15 ακόμα εθνικούς τίτλους, με τα ρεκόρ του στα 100, 200 και 400 μέτρα να καταρρίπτονται στις επόμενες δεκαετίες! Και βέβαια το 1928 επέστρεψε στους Ολυμπιακούς του Άμστερνταμ, όπου απέσπασε άλλο ένα χρυσό στα 400 μέτρα και ένα ακόμα στο ομαδικό 4×200 μέτρα.

Πέρα από ασύλληπτος αθλητής και ένας ιδιαίτερα όμορφος νέος, ο Βαϊσμίλερ είχε και χάρισμα στην ψυχαγωγία του κοινού, γεγονός που θα οδηγούσε αργότερα στη δεύτερη ιδιότητά του. Συνήθιζε έτσι να κάνει κωμικά σκετσάκια στην πισίνα, συνδυάζοντάς τα με επικίνδυνες βουτιές, γινόμενος σιγά-σιγά γνωστός και για τους κωμικούς του άθλους.

Μετά τους Ολυμπιακούς του 1928 εγκαταλείπει την αγωνιστική κολύμβηση και γίνεται επαγγελματίας κολυμβητής, οργώνοντας τις ΗΠΑ και δίνοντας επιδείξεις στην πισίνα. Το 1940 μάλιστα, σε ηλικία 36 ετών, σπάει το δικό του ρεκόρ στις 100 γιάρδες!

Η γέννηση του Ταρζάν

Η δεύτερη καριέρα του Τζόνι Βαϊσμίλερ ως ηθοποιού ξεκίνησε το 1932, και μπορεί και να μην είχε ξεκινήσει ποτέ χωρίς την ιδιαίτερα επιτυχημένη εισπρακτικά ταινία της Metro-Goldwyn-Mayer (MGM), το «Trader Horn». Η υπόθεση του φιλμ εκτυλισσόταν στη ζούγκλα και το στούντιο είχε μπόλικο υλικό που δεν είχε χρησιμοποιηθεί στην ταινία, δεν θέλησε λοιπόν να το πετάξει και αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει για ένα νέο φιλμ, που θα βασιζόταν στο βιβλίο του Edgar Rice Burroughs «Ταρζάν».

Η MGM έψαχνε λοιπόν έναν ρωμαλέο και όμορφο άντρα για το φιλμ και πέρασε από κάστινγκ εκατοντάδες κυριολεκτικά ηθοποιούς, δεν έβρισκε ωστόσο τον κατάλληλο. Και τότε η μοίρα χτυπά για άλλη μια φορά την πόρτα στον Τζόνι: ο σεναριογράφος της ταινίας έμενε στο ίδιο ξενοδοχείο με τον πρωταθλητή κολυμβητή και ένα πρωί που τον είδε στην πισίνα να κάνει τα δικά του, ήξερε ότι το παρουσιαστικό και η κορμοστασιά του ήταν αυτό που έψαχναν!

Ο Βαϊσμίλερ δεν ενθουσιάστηκε βέβαια με την πρόταση, καθώς είχε ήδη υπογράψει συμβόλαιο με εταιρία παραγωγής μαγιό, αν και οι νομικές περιπέτειες που ακολούθησαν απελευθέρωσαν τον Τζόνι από το αποκλειστικό συμβόλαιο και οι ικεσίες των ιθυνόντων της MGM τον έπεισαν τελικά να δεχτεί τον ρόλο. Ο Βαϊσμίλερ υπογράφει με τη Metro-Goldwyn-Mayer συμβόλαιο 7 ετών και ο Ταρζάν είναι γεγονός!

Τα τζιμάνια της κινηματογραφικής βιομηχανίας δεν είχαν ιδέα ποιος ήταν ο κολυμβητής και θέλησαν να του αλλάξουν το όνομα, καθώς το «Βαϊσμίλερ» δεν φάνταζε λέει κινηματογραφικό, και έπρεπε να τους σφυρίξουν ότι επρόκειτο για το μεγαλύτερο αστέρι του κόσμου στην κολύμβηση ώστε να του επιτρέψουν να φιγουράρει στους τίτλους του «Ταρζάν» με το πραγματικό του όνομα.

Ο «Τarzan, the Ape Man» ήταν πράγματι ένα καλογυρισμένο φιλμ για την εποχή του, έχοντας στον ρόλο της Τζέιν την όμορφη Ιρλανδή Μορίν Ο’Σάλιβαν. Αφού σάρωσε στα ταμεία και συγκέντρωσε διθυραμβικές κριτικές για την καταιγιστική δράση, την ενδιαφέρουσα πλοκή και τους ηθοποιούς φυσικά, πυροδότησε όχι λιγότερες από 11 ακόμα ταινίες με ήρωα τον Ταρζάν, μισές για λογαριασμό της MGM και μισές για την RKO.

Το «Tarzan and His Mate» του 1934 θεωρείται μάλιστα από την ιστορία του κινηματογράφου η καλύτερη δουλειά της σειράς, που ενθρόνισε τον πρωταγωνιστή της στην καρδιά των μικρών και μεγαλύτερων κινηματογραφόφιλων…

Ο Βαϊσμίλερ αναγνώριζε πάντα την ανεπάρκειά του ως ηθοποιός, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο ρόλος ήταν στα μέτρα μου. Υπήρχε κολύμπι και δεν είχα και πολλά να πω». Και βέβαια, όταν η κινηματογραφική περιπέτεια του Ταρζάν πήρε οριστικό τέλος, ο Τζόνι δεν δίστασε να δηλώσει: «Το μόνο που είχα να κάνω ήταν να κολυμπάω, να μένω σιωπηλός, να σκαρφαλώνω σε δέντρα, να λέω “Me Tarzan, You Jane” και να βγάζω εκατομμύρια»…

Κατοπινά χρόνια

Μεγαλώνοντας ο ηθοποιός, δεν ήθελε να περιφέρεται πια ημίγυμνος, γι’ αυτό και λάνσαρε τη δική του, χαμηλού προϋπολογισμού, σειρά, το «Jungle Jim», ο βασικός χαρακτήρας της οποίας έμοιαζε μεν με τον Ταρζάν, φορούσε ωστόσο ρούχα.

Η πρώτη από τη νέα αυτή περιπέτεια του Τζόνι γυρίστηκε το 1948 και ακολούθησαν 15 ακόμα, αν και στις τρεις τελευταίες ο χαρακτήρας δεν λεγόταν πια «Jungle Jim», αλλά «Τζόνι Βαϊσμίλερ»! Το 1956 σειρά είχε η τηλεόραση, με τον κολυμβητή να μεταφέρει στη μικρή οθόνη τον «Jungle Jim» του, κάτι που κράτησε για 26 επεισόδια.

Ο Βαϊσμίλερ πρωταγωνίστησε μάλιστα και σε μια ταινία που δεν περιλάμβανε τον Ταρζάν: με τίτλο «Swamp Fire», στο φιλμ συμπρωταγωνιστούσε ο Buster Crabbe, άλλος ένας παγκοσμίου φήμης κολυμβητής που έπαιζε τον Ταρζάν για ανταγωνιστικό στούντιο στη δεκαετία του ’30!

Αφού κουράστηκε με τον κινηματογράφο και τα πολύωρα γυρίσματα, ο Τζόνι Βαϊσμίλερ επέστρεψε στην πισίνα, αυτή τη φορά όμως ως επιχειρηματίας: ίδρυσε την εταιρία Johnny Weissmuller Swimming Pools Company, με έδρα το Σικάγο, και πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ως επιτυχημένος επιχειρηματίας, αν και η πολυσπάταλη ζωή του θα του έφερνε οικονομικές περιπέτειες, αναγκάζοντάς τον να δουλέψει ακόμα και για λογαριασμό καζίνο του Λας Βέγκας, ως ξεφτισμένος πια μύθος…

Η προσωπική του ζωή ήταν ωστόσο λιγότερο πετυχημένη, αν και όχι λιγότερο δραστήρια: ο Βαϊσμίλερ παντρεύτηκε έξι φορές και απέκτησε τρία παιδιά, όλα με την πέμπτη σύζυγό του.

Το 1967 εξέδωσε την αυτοβιογραφία του, «Water, World and Weissmuller», και εμφανίστηκε λίγες ακόμα φορές στο σινεμά, σε μικρούς ρόλους-φόρο τιμής, συνήθως σε ταινίες δεύτερης διαλογής, όπως ας πούμε στο φιλμ «The Phynx» του 1970.

Με την υγεία του να έχει επιδεινωθεί, καθώς υπέφερε μια σειρά από εγκεφαλικά επεισόδια και υποβλήθηκε σε σωρεία επεμβάσεων, ο κορυφαίος κολυμβητής και αγαπημένος Ταρζάν έφυγε τελικά από τη ζωή στις 20 Ιανουαρίου 1984, στο σπίτι του στο Ακαπούλκο του Μεξικού.

Η θρυλική κραυγή του κινηματογραφικού Ταρζάν όμως, με την οποία καλούσε κοντά του όλα τα ζώα της ζούγκλας, δεν θα σβήσει ποτέ…