Σεργκέι Λαβρόφ: Ο σκληρός διπλωμάτης στο πλευρό του Πούτιν

Η διπλωματική καριέρα του 71χρονου σήμερα Λαβρόφ μετρά μισό αιώνα ζωής, πράγμα που σημαίνει ότι έχει εργασθεί και ζήσει τον Ψυχρό Πόλεμο και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης – παρακολουθώντας τις σχέσεις της χώρας του με τη Δύση – από σχεδόν φιλικές στα πρόθυρα του πυρηνικού πολέμου και πάλι πίσω.

Ο διπλωμάτης έγινε υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας το 2004 και σήμερα είναι ο μακροβιότερος Υπουργός Εξωτερικών μετά τον αποκαλούμενο «.Dr. Νο», τον διαβόητο Υπουργό Εξωτερικών Αντρέι Γκρομίκο. Πριν από τον διορισμό του ως Υπουργός Εξωτερικών υπηρέτησε επί 10 χρόνια ως επικεφαλής πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη.

Όπως πολλοί κορυφαίοι Ρώσοι αξιωματούχοι και ολιγάρχες, ο Λαβρόφ συμπεριλήφθηκε στη λίστα προσώπων, στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις -με δέσμευση περιουσίας- από την ΕΕ, τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, όταν τα ρωσικά τανκς πέρασαν τα ουκρανικά σύνορα. Πιστεύεται ότι κατέχει ακίνητη περιουσία και άλλα περιουσιακά στοιχεία αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Από την θεατρική ομάδα του Πανεπιστημίου στο θέατρο της διπλωματίας

Γεννημένος στη Μόσχα από Ρωσίδα μητέρα και Αρμένιο πατέρα το 1950, ξεκίνησε τη διπλωματική του καριέρα το 1972 μετά την αποφοίτησή του από το Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO), όταν στάλθηκε για να υπηρετήσει ως ένας απλός σύμβουλος της Σοβιετικής Πρεσβείας στη Σρι Λάνκα. Στην πορεία των χρόνων ο Λαβρόφ διέπρεψε και μέχρι το 1981 είχε γίνει ανώτερος σύμβουλος στη Σοβιετική αποστολή στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη σε μια από τις πιο έντονες περιόδους του Ψυχρού Πολέμου.

Ως νεαρός, ο Λαβρόφ ήταν πολύ λιγότερο βαρύς και σοβαρός – ήταν ένας από τους πιο ενθουσιώδεις ερασιτέχνες ηθοποιούς της θεατρικής ομάδας του MGIMO- έπαιζε σε διάφορα έργα και σκετς που ανέβαζε το Πανεπιστήμιο και ήταν γνωστός αργότερα για την αγάπη του να συνομιλεί με δημοσιογράφους και να παίζει σε σκετς με συναδέλφους του την περίοδο που ήταν πρέσβης στον ΟΗΕ. Αυτές οι μέρες, όμως, έχουν περάσει προ πολλού.

Η μεταμόρφωση του Λαβρόφ επί Πούτιν

Από τότε που έγινε υπουργός Εξωτερικών, η συμπεριφορά του Λαβρόφ σκλήραινε σταθερά και τώρα παρουσιάζει την εικόνα ενός ανυπόμονου και ευερέθιστου ανθρώπου που δεν απολαμβάνει πλέον τη δουλειά του και δεν ανέχεται εύκολα τους ανόητους- ή καλύτερα αυτούς που εκείνος θεωρεί ανόητους.

Τα τελευταία χρόνια οι παρατηρήσεις του προς ξένους ομολόγους του ήταν χλευαστικές, προσβλητικές και γεμάτες επιθετικότητα, και έχει πια για τα καλά αποκτήσει φήμη για την υποτιμητική και άγρια συμπεριφορά του προς τις Δυτικές κυβερνήσεις. Στην ιστορία έχει μείνει ένα περιστατικό του 2008, όταν ο Λαβρόφ απάντησε σε μια επιτίμηση του τότε υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, γρυλίζοντας: «Ποιος είσαι εσύ που θα μου κάνεις διάλεξη;» και μόλις τον περασμένο μήνα είπε με θυμό ότι οι συνομιλίες με τη Λιζ Τρας (σ.σ. Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας) ήταν σαν μια «συζήτηση μεταξύ κωφών και ηλιθίων» πριν την παρατήσει στα κρύα του λουτρού.

Όπως το αφεντικό του, ο Λαβρόφ έχει εκμεταλλευθεί την νοσταλγία μεγάλου μέρους του Ρώσικου πληθυσμού για τη διεθνή επιρροή της χώρας επί Σοβιετικής ΄Ενωσης και έχει συχνά χαρακτηρίσει τις ΗΠΑ ως «αλαζονικές και ξιπασμένες που επιδιώκουν την παγκόσμια κυριαρχία». Έχει ακόμη χαρακτηρίσει τους ηγέτες της Μεγάλης Βρετανίας και της Ευρώπης ως «yes men», κάτι δηλαδή σαν μαριονέτες που υπακούουν τυφλά την εκάστοτε γραμμή της Ουάσιγκτον.

Στα 71 του χρόνια, ο Λαβρόφ δείχνει πλέον φανερά βαριεστημένος από την καθημερινή ρουτίνα της διπλωματίας. Δεν μπαίνει πλέον στον κόπο να κρύψει τον εκνευρισμό του σε μια αφελή ή προκλητική ερώτηση από τα μέσα ενημέρωσης, απαντώντας συχνά με έναν αέρα περιφρόνησης ή ξεκάθαρης κοροϊδίας ενώ τρέφει μια ιδιαίτερη απέχθεια για τους φωτογράφους, δείχνοντας την ενόχλησή του όταν ακούγεται το κλικ της μηχανής ή της κάμερας.

Κάνε το όπως ο Πούτιν

Εκτός διπλωματίας, ο Λαβρόφ ακολούθησε το παράδειγμα του προϊσταμένου του και έκανε μεγάλο κόπο για να κρατήσει ιδιωτική την προσωπική του ζωή. Ωστόσο, ο κορυφαίος διπλωμάτης της Ρωσίας λέγεται πως έχει μια ερωμένη επί χρόνια, την Σβετλάνα Πολυάκοβα, ηθοποιό και ιδιοκτήτρια εστιατορίου. Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το έντυπο iStories για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τον επίσημο ιστότοπο του φυλακισμένου αντικαθεστωτικού του Κρεμλίνου, Αλεξέι Ναβάλνι, ισχυρίστηκε ότι ο Λαβρόφ, ο οποίος είναι παντρεμένος από το 1971 με ένα παιδί και δύο εγγόνια, πήρε την Πολυάκοβα μαζί του στο εξωτερικό περισσότερες από 60 φορές, στο πλαίσιο «διπλωματικών αποστολών» και χρηματοδοτεί τον πολυτελή τρόπο ζωής της.

Η Πολυάκοβα, η οποία είναι διορισμένη στο ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών από το 2014, έχει ταξιδέψει με τον Λαβρόφ σε αμέτρητους προορισμούς, όπως στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελβετία, την Ιαπωνία, τη Σιγκαπούρη, την Πορτογαλία, το Αζερμπαϊτζάν και την Ελλάδα ενώ χρησιμοποιούσε συχνά το αεροπλάνο του υπουργείου Εξωτερικών στην τελευταία οκταετία. Μερικά από τα ταξίδια περιλάμβαναν πολυτελείς διακοπές και διαμονή σε πολυτελή σπίτια και γιοτ – ανάμεσά τους ένα πλοίο ιδιοκτησίας του ολιγάρχη Ολέγκ Ντεριπάσκα – με το ζευγάρι να συνοδεύεται σε ορισμένες περιπτώσεις, από την μητέρα, τις κόρες και την ανιψιά της Πολυάκοβα.

Η κόρη της Πολυάκοβα, Πωλίνα, φοίτησε στο Imperial College Business School στο Λονδίνο και έκτοτε έγινε κάτοικος Βρετανίας, ανέφερε το iStories. Σε ηλικία 21 ετών, η Πωλίνα φέρεται να υπέγραψε μια μίσθωση 999 ετών για ένα διαμέρισμα στην πολυτελή περιοχή Kensington του Λονδίνου έναντι 4,4 εκατομμύρια λιρών, ποσό ίσο με περισσότερα από 440 εκατομμύρια ρούβλια τη στιγμή της αγοράς.

Η ερωμένη του Λαβρόφ, που έχει φροντίσει επίσης- με τις πλάτες του Λαβρόφ- να διορισθούν φίλοι και συγγενείς της στο Υπουργείο Εξωτερικών, εμφανίστηκε δημόσια στο πλευρό του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και ανήκει στο πολύ στενό περιβάλλον του. Η έκθεση διαπίστωσε ότι η Πολυάκοβα ήταν τόσο κοντά στον υπουργό Εξωτερικών που τα στοιχεία επικοινωνίας της την ανέφεραν συχνά ως «Σβετλάνα Λαβρόβα» – με ορισμένους κυβερνητικούς αξιωματούχους να πιστεύουν ότι ήταν η σύζυγος του Λαβρόφ.

Η έρευνα αποκάλυψε επίσης τον εξαιρετικό πλούτο και την οικογενειακή περιουσία της Πολυάκοβα – από άγνωστες πηγές και πάντως όχι από τον μισθό της στο Υπουργείο Εξωτερικών- σε ολόκληρη τη Ρωσία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αξίας 13,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Κατέχει επίσης πολυτελή αυτοκίνητα αξίας τουλάχιστον 545.000 δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας Mercedes αξίας περίπου 250.000 δολαρίων. Αυτό βέβαια είναι πιθανότατα ένα ασήμαντο ποσό για τον Λαβρόφ, ο οποίος πιστεύεται ότι κατέχει ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Όταν ο ΟΗΕ γύρισε επιδεικτικά την πλάτη στον Λαβρόφ

Σήμερα, ο Λαβρόφ είναι μια από τις πιο αναγνωρίσιμες προσωπικότητες της Ρωσίας εν μέσω της σύγκρουσης στην Ουκρανία, κάνοντας δηλώσεις για να υπερασπισθεί την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας ενώ καταγγέλλει τις ενέργειες των Δυτικών δυνάμεων.

Πριν λίγες ημέρες, του απαγορεύτηκε να πετάξει στη Γενεύη για να συμμετάσχει σε μια διάσκεψη του ΟΗΕ, αφού τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγόρευσαν τις πτήσεις των ρωσικών αεροπλάνων στον εναέριο χώρο τους ως μέρος των κυρώσεων κατά της Μόσχας. Ο Λαβρόφ κατήγγειλε την «εξωφρενική» αυτή κίνηση σε μια βιντεοσκοπημένη ομιλία στη σύνοδο του ΟΗΕ, κατηγορώντας τα κράτη μέλη της ΕΕ ότι «αποφεύγουν έναν ειλικρινή διάλογο πρόσωπο με πρόσωπο και άμεσες επαφές που αποσκοπούν στον εντοπισμό πολιτικών λύσεων σε πιεστικά διεθνή ζητήματα. Κατά τον Λαβρόφ, «η Δύση έχει ξεκάθαρα χάσει τον αυτοέλεγχό της εκτονώνοντας την οργή της εναντίον της Ρωσίας και έχει καταστρέψει τους δικούς της κανόνες και θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Είναι απαραίτητο να μπει ένα τέλος στην αλαζονική Δυτική φιλοσοφία της αυτοανωτερότητας, της αποκλειστικότητας και της απόλυτης ανοχής». Κατά την ώρα της μετάδοσης του παραπάνω μηνύματος Λαβρόφ, δυτικοί διπλωμάτες και εκπρόσωποι δεκάδων Κρατών μελών αποχώρησαν από την αίθουσα συνεδριάσεων του ΟΗΕ, λέγοντας «ΟΧΙ» σε αυτόν και στη Ρωσική διπλωματία του.

Ενώ τόσο οι φίλοι όσο και οι αντίπαλοί του μπορεί να σέβονται τον επαγγελματισμό του, ο Λαβρόφ έχει επικριθεί από ορισμένους ότι συμμορφώνεται με τη γραμμή του Κρεμλίνου αντί να επιχειρήσει να χαράξει μια άλλη εξωτερική πολιτική. Ο Ρεξ Τίλερσον (σ.σ. πρώην Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί Τραμπ) φέρεται να είπε το 2017: «Δεν μπορείς να χορέψεις ταγκό με τον Λαβρόφ γιατί δεν του επιτρέπεται να χορεύει». Τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει, καθώς οι ομιλίες του Λαβρόφ και οι ομιλίες στα μέσα ενημέρωσης μοιάζουν όλο και περισσότερο με τον απόηχο της ρητορικής του Πούτιν.

Ερωτηθείς κάποτε τι χρειάζεται για να είσαι διπλωμάτης, ο Λαβρόφ είπε ότι τα βασικά προσόντα είναι το να είσαι μορφωμένος και να έχεις καλή γνώση της ιστορίας, προσθέτοντας ότι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την ψυχολογία και τις θέσεις των διαπραγματευτών στο τραπέζι. Καθώς ο βετεράνος της διπλωματίας προχωρά στα τελευταία στάδια της καριέρας του, οι ομόλογοί του πιθανότατα αναρωτιούνται εάν ο σημερινός Λαβρόφ εξακολουθεί να συμφωνεί με αυτές τις ιδέες.